Katalog

FERHAT OZGUR Artîst Güncel Sanat Scçkisi beş yaşında T uı kıve'nın nc ya7ik kı ^ımdılık tek guncel sanat deıgısı olan Artlst bu yıl bes,ıncı yılını dolduruyor Halen bas, edıtoılugunu, gerek yıırtıçı gcrekse yıırtdısjnda katıldığı sergıleıle adını dııvuıan ve uslu gorunu^unun ar dında ıvıdcn ivıvc bıı mıızıplık saklavaıı sanatçı kııratoı Halıl Altındcre'nınyap tığukıjM, 1999vılının Ha/ıran ayındaılk kcz çiktıgında ıçerığı kadar Vahır Tıı na'nın gorscl tasarımıyla da bııdenbıre dıkkat çekmıijtı Aıt so/cıığunun (Sanat) vc Istanlnıl adının bıılcs.iııılınclcrıvlı olııs.tuı ıılan bıı dergı sonra sonra kronık hıı vakava donu^tu llk sayısından ıtıbaıcn de oneelıklc gcnç sanatçılar arasın da kol ge/eıı bıı salgm olup uktı () hal dc kımılcrı ıçın ha7mı 7or olan bu deı gıını/ 1990 suntası genç ku^ağın sanatr.uı bckkdıklennm hic, degılse çoğunu bıı l)jijina kar^ıhyorolmalıvdı Otcyan dan Iviııaroı V.ısıl Koıtun ıın denemesa vısının aıdııulatı 1999 vılında çikarma va başjadıgı vc ayiıı dozda kı^kıı tıu olan Resmı Gorus, dcrgısının de boylc bıı atc şleme varatacagını ıımuyoı kcn nc va zık kı bu dcrgının devamı uçuncu savı dan sonr.ı gelmedı I uıkıyc'de henıi7 cn vcnı vt radıkal rurıımlaı ın vanında duraıı sanai deıgıu lıgının olınadığını dıi'jiındugumıızde, bııakın ladıkal egılımleıı, oıtalaına bır sanat dcrgısının bılc çok satmadığı bıı oıiamda bu tuıdeıı bıı gıriijimın rıskk nnı kcstırmek pck 7or değıl Sankı po pulcı kulluı alanıtıcla vayın eksıklığı var mışçasma tııa) uğıuna cicklıvetleıınden tavız veren kımı sanat yavınlarındakı gcvşcmelerı go7 onune aldıgınuzda du ıunı daha eıdclı bır boyııt ka/anıyor Anı.ı dıtenç ve ınat sonunda kcııdı ea mıasını varatıvor Oyk kı Art Ist Cuın ccl Sanat Seçkısı aıtık I urkçe vc lngılız cc olaıak basılıyor vc Tıırkıye sınırları nı aş^nis dııt ıınula Sanata kıyıdan ko^cdcn ljııiaşmış ama clındc bıı dergıdetı olmavanlar tıım savılaıını edınmeyc bakmalı I vet, Aıt Ist ıvı tuttu Baijindan bcrı dc Turk nlastık sanatları ıi7erınde hatı ıı savılu kı^ıleıııı yazılaııyla çe^ıtlenme vc başladı Alı Akay, Fsıa Aliçavuşoglu, Halıl Altındcic, Husevın Alptckın, Ev rım Altuğ, Ahıı Antmen, Levent Çalı koglu, Suıeyyya Lvrcn, Erdcn Kosova, Emre Koyuncuoğlıı, Serkan Üzkaya, Şe ncı Ozıııeıı, Ierhal Ozgur, Başak Şeno vavcPclın l'an gıbı ruıkıyelı yazarlaıın vc sanatçılaıın yanı sıra Alcxandr Brc ncr/Barbara Schııız, Robert l'leck, Sa ıat Mahaıaı, Mıka Hannula, I loıı I lan rıı gıbı yuıtdışından pek çok kuıator ve yazarın mctınlcnylc oakış açısını daha da genı^letmıs oldu Uk uç sayıdan son ra hcr sayıda farklı bır edıtor ıol almaya basjadı Suasıvla Lıden Kosova, Pclın Tan vc Başak Şenova bi7i, a?gın bııyıık dalgalaıla boguşacak bır gcmı volculu ğurıa davct edıvorlar ve bızler bıı yolcu lukla bır tııılu ayakta duramıyorduk Artîst, kısa bır sıııc ıçınde, lstanbuJ dı ^ıncla, oınck bıı davanışmanın da sonıı cıında Ankara, tzmır, Dıyarbakır ve ııla şabıldıgı dıger kcntlcıdc yctışmcktc olan gcnc, sanatçılar ıçın dııpeduz bıı "kis kııtnıa" dopıngı vcrmcyc başladı Uslu durmuyor, laftan anlamayan haylaz bır tocukgıbıkcndını va^ayarak, ^ımararak bııyıımek ve olgunlasnıak ıstıyordu (^.A kantı ba^laını^ıı bıı kcrc Bir seriivenin ardından... vc uluslararası buvıık seıgılcılc daha va kındaıı tanınıa ofanagı bııldu I'urkıve ıçınde ve dı^ında geıçeklc^tııılcn gıınccl sanat etkınlıkleıı, sanalçılann bıı sergı lerdckı uretımleı ı, bu seıgileıden vavılan fıekanslaı sanatın çıglık atmık ıçın sa bırsı/l.ındı^ını ıijaict etnıektevclı 1990 laıdatı ıtıbaicn san ıtın ılaclc cclı lı^ bıçımlciı dc clcgı^nıcktcvdı Başlan gıçta, koşclcunı kapnıış, dı^aııda olup bıtcne aldırnıavan halındcıı mcmnıın sanat çcvıcsının karijisına, onemscmc tlıklerı bıı genç ku^ak çıkmay.ı başla mı^tı Herşevın aş>ırı sanata donu^tugu ıç giciklavıcı dcıcccdc gıı/Lİlc^tırılclıgı bu doncmık bıı soıu bu ku^.ıgın zıhın lerıne takılnıava ba^ladı 'Pckı ama vo lıında gıtnıeyen n c > ' l.ını tla bıı nokta dd îjcneı Oznıen ın Aıt lst'ın 6 savısın dakı "Yol Hantası ba^lıklıcnci]ik ıııcl nının okunmasım salık vcrırım I'ecım sel olana hıç vu/ vernıeveiı, uzla^ması/, bııaz da kustahlıktan nasıbını almı%, taı ti'jtnacı, ahlakı" degeılerı veıındcn oy natnıakla ısrarlı, sanalın bağnaz vandaş larına dıl ıı/atan, takdıı goıınck ıslcnıc vctı,bayağıla^maktankoıkmavın bu ku ^ak vdv.iif vavai} kcndı va^am bıçınık ıı nı gclıştıınıevc çalı^ıp kmdı dtgeı vaı gılaıını cmpoze etnıevc çalı^ııkcıı, bııaz da bırbıılerıvle vakın tcmasta olmanın verdığı ctkıvle, seslcıını aı?agı vukaıı av nı tonda çıkarmaya başladı Ama bellı kı bır sıkıntı soz konusuvdu l^tc Aıt Ist bu kıışak vc bıı sıkıntılııın so/culugu ıçın vola kovuldu Ycilcşik bcgcnılcic sırt çevırıyoı.cn yını ol.ını vuıguluvoı \e ustunde hıç tartı^ılmamı^ ama taıtısil nıası gerıkcnleic dıkkat çekıvoiclıı Yuıtiçınde vc vuıtdışındakı uluslarara sı vcya grup scıgılcrını bıenalleıı 1 ın kıyelıokıııa aktaııvoı, bu volla faıklı bır dıldc konu^uvoiclu Sanatsal ifadedeki değlşlmler ven bıı zcngırı/fakır uçurıımu, bağımsi7 lasjna yonıınde verılen etnık savaşlaı clunya ıcsmının kaba hatlarıydı 90 son rasında Iıııkıvc de kuresellesmenın bıı çclışkılcrını hıssctmcye başlauı elbet En azından Marksıst teonnın bılımscllığın dcn uzak, butunuyle ıdeolojık ve devle tın tıım mckanızmalarına dusman onunla yatağa gırmemek ıığruna ııiş.kıvı dcgıl ılıskısızlıöı benımsemıs, csjtlık, <v gurluk, kardeşlık taleplerınclekı belıısız lık ve gerçckdısjlıkla suruncemede kal mış ve sııreklı mııhalıf olmavı belleveıek gueunu gıınden gune yıtırcn vc bııtun leşemeyen bıı sol camıanın kaı^ısında, dın olgusuna sırtını vaslayarak heı geçen gıın pıım vapan kaı^ı Atatuıkçıı bır ka nat ve kcndı kazdığı kııvuva dıı^tıığıınıı ınkât edeicesinc cızellıklc Batı nın ulııs laıaıası para vc kultıırpolıtıkalaıınakaı sı paıanovalaı gelı^tııen vc tek sıgınak laıı olan "mıllıvetçılık" olgıısunıı, salt bıı haııta smııı olaıak kabulknciı aşııı sag cğılımk r, solun bu bo^lugundan çok ıvı vaıaılandılaı Bıı suıcçtc, soklakı acıl bıt kabıık dcğışımı belkı de en çok taı tı^ılan ama başarılamavan konular ara sındaydı kuıescllcijmenın çelı^kılı polıtıkaları na h.ızırlıksız vakalanan 'luıkıve 1990 sonıasında bu çelüjkılerı yııkaııda bah settıgımız polıtık alanda oldııgu kadaı kııltıırel alanda da yoöun olarak vaşadı "Arabcsk ve kıtch", "kotıı ve nıtelıksız' bıı kultur "vııksek vc scçkın" kultıırc vc sanata kafa tutmava başladı 1 latta onuıı onune bılc gcçtı lyının vc kotunun ıç ı çc gcçtıgı bıı tıavma donenıınde medya nın vcnı ıkonlaıı olan, şıddet somıırule nnı, eğlence dıınvasını, detonc %aıkıcıla ıı, dılı donmcycn spıkcrlerı, realıtv sho\v'ları otıırup ızlıvoıduk Saııatunın onundc cuevan cden bu toplıımsal ka osa kavıtsız kalnıası du^unulcmezdı Iunı bu olgulara anga)e olmak, onlaıı voıımılamak nesnesız vc sovııt sanalın vapacağı bır ı^ dcpıldı Daha doğrıısu sa natın tek ba^ına vapacağı bır ış hıç dcğıl dı Iştc bu noktada Alı Akay ın vurgula dıgı gıbı, 1990'laıda sanat vc sosvolop atasında bclırgın bıt yakınla^ma soz ko nıısu oldu I uıkıvelı sanatçılar da bııvııtcçlciını ılcrkme ve bııvumc aızusuna kciıdısını kaptıınıı^ bu vcnı dunva dıi7c nı ııvgarlı^ının U7eıındcgezdıınıevcba^ laıııislaıdı Daha nıahallı, hatta kımı /A nıan kcndı kışıscl ovkulerı u/erındcn ku ııılan soıuıılarla oıtaya çıkıvorlarclı Bu suıecınpanoıamasınıgosteıebılmekiçın fclscic, antmpoloıı, sosvolo)i, bılım vc sanat kenclı kotıdotlaııtıı vıkıvor ve bıı bnlcıının alanlarına adım arıvorlaıdı Fuıkıvc bu suıecın somut oıncklerını vıııc 90 sonrasındakı tstanbul bıenallerı Kışkırtma Bıryandada,sanatçısindaneleştumc nıne ve galcıısınc kadar gclıp vcrle^en kcndı ctkınlıkleı ını kendıleı ı vazan, kcn dı deıgılcııylc kcndı seslcıını duvuıan ( harlesTayloı dan odunç alacagımı/ bı çimıylc bır "naısızm kııltııtu nım hıı kum suıdıığu oıtamda ^uphcsız Aıt Ist ın dc baslangıçta soru ısaretlcrı bıra kan vanları oldu Ln azınclan bııkaç sa vıda sankı kapalı dcvrc ısjcven bır c ema at ılışkısı kendını gosterıyoıdıı Oylc va da boylc, gıderek Art tst'ın bağımlılaıı oluştu Ben bunlaıdan bıııvım Dcıııck kı boylc bır dergıyc ıhtıyaç vardı ()ylc kı, şıı ana kadar tum savılaı ıııda okıınıa dıgım hıçbır satırının kalmatlığı bu deı gının topluca vakla^ınıını ozctlcvcbılt cck bır fotograf calışmasına bıle kalkı $ıp, Aıt lst'ın hıçbıı ijcvden koıkmavan "kı^kırtıcı" yuzıınu ıf^a cdebılnıck ıçın ornekte goıduğunuz çalışmavı gcrçck lc^tıımekten de kacınmadım Aıt Ist bı ze açıktan va da gızlıdcn dc olsa, "yal nızca bır tek hayatımız oldııgunu", îçi mızdekıhııçınlıklaıı kusmamı/ı vccrtc Iememi7 gerektığını tembıhlıvtudu Onun bclkı deen kışkııticı vesınıı la nıma7 yonu, 4 sayınııı cdıtoıu Lıdcn Kosova'nm da belırttığı gıbı, cinsellıge ılışkın goısellıgı çekınmesızcc kullanma sıvdı Hcr nc kadar bıı nokta kımı oku yııcııljıı lahatsiz etsc dc deı gının sınıı tanımaz muzıplığıne U7ak ciegıldı lVkı ıçımızde ııvuyan kıııtlaıı alcvlendıınıck ıçın nıyc bu kadar yııksck scslc konusıı vortlu kı* Amaç kı^kııtnıaktı vc vakıi voktu, çıınku Daha ılk savısinda, Ste clelıjk Muzesı'nde Malevıç'ın Suprcnıa tı/m tablosunun uzerıne sprev bova ıle dolaı ı^aıclı sıkaıak sanatta vandalızmı gundcmegctıren Alexanclı Bieneı lc ta nısmıştık Ovle kı Brencı ve aıkadaşi Scnıır7 ıkıncı sayı haııç her savıda kaı ^ımıza çıkıvoılar, dcvlct sınırlarının kal dırılmasına.pasaport kontıollcııne, ıı/ laşına venorınallcştnmenın' sersemletı cı sıyasetıne, Batı Doğıı ovunıı aracılı ğıyla çağdajj sanat dunyasında donen guç ılışkılerıne, pan Avrupa ırkçhğına, KİTAP SAYI 7 0 9 1990'lar, Türkiye va Artİst dergisi 1990 laıda lıııkıyc'dc sıyasal, toplıınısal vc kııltıırel alanda gozle gozlene bılıı dcgı^ıııılcryaşanmış vc Art Istkcn dını bıı surecın ıı/erınde temellendıı mistı 1989'da Bcılın Duvarı'nın yıkılı sı, komıınızmın çokuşu buvıık utopya ların son bulnıasi, polıtıkada gıderck merke7 sağın ağırlık kazanmaM, neo lı bcralızmın va da yaygın deyımle kurescl les.menın dayattıöı ortak değerler, ulııs devlcte alternatıl mıkro arayışlar, bııyuSAYFA 12 "öyle ya da böyle glderek Artlst In bağımlıiarı oiustu Ben buniardan bırlylm Demek ki böyle bir dergiye Ihtlyac vardı öyle kl $u ana kadar tum sayılarında okumadığım hiçblr satırının kalmadığı bu derglnin topluca yaklaşımını Ozetleyebllecek bır fotoğraf calışmasına bile kalkı$ıp Art Ist In hiçblr şeyden korkmayan kıskırtıcı yuzunu ifşa edebılmek Içln örnekte görduğunuz çalışmayı gerceklestlrmekten de kacınmadım diyor Ferhat Özgur C U M H U R İ Y E T