Katalog

) K U R L A RA Ahmct Miskioğlu yaşamım Türk dilinin velişmesine ve zenginlesmesine adamış Bir dil aşığı. 1%0'lıyıllarJa çıkardığı 'Gökçeyazın' dergisiyle iilimizi kirletenlere karsı açtıg'ı savaşı hugün de "Türk Dili Dergisi" ile aynı heye:an ve mücadele ızmiyle sürdürüyor. 12 Eyliil yönetimincc kapatılan Türk Dil Kummu'nun yerini tut•nak üzcre kurulan 'Dil Derneg'i'nin ilk başkanı Prof. Dr. Ccvat Geray, ;ıkardığı dergi için Ahmet Miskioğlu'na gönlerdiği yazıcla söyle liyordu bu dergi için: 'Türk Dili Dergisi"nde Türkçeye katkdarı 'artışılmaz imzulun ve ınların özenle yazılarını görmekle, hizler gibi tüm Atatürk devrimcileri kıvanç duymtışlardır. Bir baska mutlıduğumuzsa, dil dcvrimine ister dergi çıkararak, ister bir dernek çatısı altında toplanarak olsun, vönülden bağlı olanların sahıp çıkmasıdır. Dil devrimine olan inanamızla, ürünlerimizle ve bilimsel anlayjsımızla, ortak çahsmalanrmzla yine dil dcvrimınin öncüsü olacağımıza inamyoruz. Bu inançla derginize uzun soluklu bir yasam ve başarılar diliyoruz." Atatürk' ün öndcrliğinde kurulmuş Türk DilKurumu'nun yeniden eski statüsüne kavuşturulması mücadelesinin alevlendiği bu dönemde Miskioğlu gibi dilcilerimizin önemi hiraz daha artıyor. Miskioğlu' nu tanıttık bu sayımızda. Bol kitaplı günler... TURJIAN CÜNAY 21. Yuzvılda Incil vazmak H er çağ gelişimleri paraJclinde dini inançlarını ycniden gözden geçirıniştir. Yine her çağ ve her kültüı, kııtsal mctinlcri kcndine göre ycnidcn yorumlamıştır; Pagan kültürlerin dine sızma sı, en tutııcu ortaçağda bile önlenememiş tir. Bugün de kulsal metinler bu çağın anla yacağı ve gerek dııydıığu şekilde yorumlan mayı sürdürür. lîrıc F.mmanuel Schmitr'in "Pilatııs'a (îöre Incil" adlı romanında bir çağın Incil'i nasıl yeniden yorıımiaynbıleceğine iyi bir örnek sımmuş. Isa'dan tanı iki bin yıl sonıa ya/aı kendinegöreyenı bir Incil yorumuge lirmiij ve bıınıı tncil'de yer alan Matta, Lukas, Markııs ve Yuhanna'nın tncil'lerinden bağımsız olarak geliştirmiş. 1960 doğunılu EıicEmmanuel Schmitt aslında çok tanınmış bir tiyatro yazarı, sahne eserleri ya/.mayı tamamen bırakıp romana merak salması, kariyeri açısından yeni fakat bu sayede onu tanımayan geni^ bir kit leye ıılaşmış. Daha önce de "Bav îbrahim ve Kuran'ın Çiçekleri" gibi dini konuları ele alan eserler ya/nııs anıa " Pilatııs'a (îöre Incil" romanmdaki denli sıri din ve inanç iizerine yazdığıolmamış. Romanın baslığı Piîalus'u öıı plana çıkar sa da, kitabın ilk 66 saytası Isa tarafından anlatılan yaşanı öyküsüyle bajjlıyor ve kitabın bence asıl ilginç olan bölümü de bu. Roman, bir adamın zeytin dağında kendisini tutuklanıava gelmelerinı beklediöi gece ile başjıyor, ölüm korkusuyla beklediği uyku suz gece boyunca bize anlattıklarından bu kişinin Isa olduğunu anlıyuruz. Schınitt'in çizdiği İsa portresi lndl'den farklı. Otıız yaşında kadar dinsiz damgasıyla marangozluk yapan Isa, dine ve vasalara tepkı dııyuyor. Babası Yıısur'tan devraldığı nıarangozluk atölyesinde zamanla insanların sorıınlarını dinleyen ve onlara yol gösteren bir olarak Mvrilnıesi sonucunda hahamdan bu yol göstcrici işine son vcrmesi üzerine baskı gelince Isa kendi yulıınu çiznıe gereği dııyuyor. Anlatının ilk başlarında "baba" diye söz edileıı kişi gerçektcn Meryem'in kocası ve lsa'nın babası Yusui ama aydınlanma son^ rasındalsa için "baba" kelimesi bambaşka bir anlam kazanıyor. Kendini l'annnın oğlıı ola rak görmesinde de pek bir olağaniistü durum yok çünkü o tüm insanların Tanrının ço cukları olduğunu bcnimsemiş bir öğreti ya yıyor. Roman boyunca da Meryem Ana'nın bekareti, tsa'nın doğum haberinin müjde lenmesi gibi dini kitaplarda yer alan mııcize lere hiç yer verilmemiş. Romanda mucize Lsa'nın aydınlanması ile başhyor, önce iyileştirici gücünü keşfediyor ardından ölü bir çocuğun dirilmesine neden olııyor. Bütün bu güçlerine rağmen S A Y I 7 06 Schmitt'in yarattığı Isa karakteri hep kendinden ve Tanrulan kıışku duyuvor. Romanın yazaıı .'I yıızyılda tsa'nın öyküsünü hala inandırıcı kılmayı bu kuşku sayesinde başarıyor Roman hem dil açısından hcm de kurgu açısından çağda^ bir form kullanmış fakat birkaç yerınde olayların gülünç bir boyuta gitmesine de neden olmuş. Nasııa halkından "zengin küçiik burjuvalar" olarak söz etmesi ilk uyaran oldıı benim için. Iki bin yıl önce I'ilistin'in küçiik bir köyünün halkı için küçük burjuva devimini kullanını^ olması yazarın yaptığı hatatardan biri. Ayrıca genç tsa'nın âşık olduğu Rcbeka'yı bir balıkcı lokantasına götürüp baş başayemekyemeleri, ardından da evlenme teklifi ile birfikte bir broş hediye etmesi güniimüzden fazla iz taşıyor gibi geldi bana. Iki bin yıl önce evlenme tekliflerinin nasıl yapıldıkları hakkında fazla bilgiye sahip olmasam da bu aynntılar gülünç geldi. Bıınun gibi güniimüzden iz taşıyan cok deyim ve olay yer alıyor romanda, bunlar romanın inandırıcılığını azaltan öğeler bence. Aynı şekilde, Pilatus'un Roma'daki kardeşine yazdığı mektupları "ken dine iyi bak" diye sonlandırması ya da yolcnlıığa çıkmadan önce bavulları hazırlatması gi bi detaylar ne kadar ilkçağ yaşam şartlarına uyuyor merak cttim. Bu hataları bir keııara bırakırsak, roman yine de zevkle okunuyor. l^ontiyus Pilatus'un agzıııdan anlatılan ikinci bölüm özellikle bir polisiye roman sürükleviciliğiyle aktarılıyor. Pilatus çarmıha gerdiği lsa'nın cesedinin kaybolnıası üzerine bir ara^tırma baş,latıyor, böylece Hıristiyanlığın tenıelintle yer alan diriliş mucizesinin ince ayrıntılarla açıklamasını yapma ^ansı doguyoı yazara. Sherlock I lolmcs kimliğine bürünen Pilatus olayı her çözdüğünü sandığı noktada yeni bir bilinmezle karşılaşıyor, mucizeler sadcce tsa'nın bedeııinin yok olmasıyla da kalmıyor, lsa'nın insan şeklinde tecessümü ve dirilmiş lsa'nın irıanarı / iııannıayan çok sayıda insana görünme si ile ıçinden çıkılmaz bir karmaşıklığa giriyor. Sonunda PiJatus da Romalı devlet ada mı direncini yitirmeye ba^lıyoı. "Pilatus'a Cıöre Incil" Hıristiyanlığın bazı olaylarına da yeni yorum getiriyor. Bunla rın başında, lsa'nın havarilerindcn biri tarafından ihanete uğramıs, olması bu romanda çok başka bir tonda anlatılıyor. Schmitt'e göre Isa, en sevdiği havarisi ve dostu Yuhan na'dan kendisini ihbar etmesini istiyor, bu görevi ancak ona en yakın olan kişiden iste yebileceği için Yuhanna'da isteksizcc bıınıı üstleniyor. Başka deyişle, Isa ihanete uğra mıyor, kendi ölümünü ve kadcrini kend^i çiziyor. Matta tncilinde, çarmıha gerildiği anda lsa'nın "Eli, Eli, lama sabachthani" ("Tan rım, Tanrım, beni neden terk ettin!") diye haykırdığı anlatılır oysa Pilatus'un (va da EricEmmanucl Schmitt'in) tncilinde tsa son saatlerinde Tanrı tarafından terk edıldi ğini düşünmüyor aksine kendini hazırladığı biryolculuğaçıkıyor. Bir gece öncekikus,ku larını ve tereddütlerini geride bırakmış, hiç ağlamadan ve acı belirtisi göstermetlen çaı mıha gcrdiriyor kendini. Schmitt'in konuya getirdiği bir başka yenilik, lsa'nın aynı Sok rares gibi ölümü karşısında kararlı ve aceleci davranmasi; onu çarmıha gernıek konu sunda şüpheleri olan Pilatus'un çabalarına rağmen ölüm infazının bir an önce geıçek tcşmcsi için clindcn geleni yapıyor. Sokrates'ten romanın birkaç yerinde övgiiyle söz edilmesi, tsa'nın da aynı kahramanca davranışına hazırlıyor okurıı. Romanı bittirdikten sonra, Schmitt'i, iki bin yıl sonra yeni bir încil yazmaya ne itmiş olabilir diye diişünmeyc başladım. Açıkçası, kendi inançlarını doğrulamak ve yaymak dışında bir şey gelmedi aklıma, da na önce cdcbi cserlere imza atmış iyi bir va zarın böylesine iddialı bir konuya el atması da ayrıca şaşırtıcı. Romanın dili cok akıcı ve dinin felsefi boyutunu da iyi anlatıyor ama yazar, cdebi değeri açısından konunun sanata lazla izin vermediği bir alana soknıu!j ken dini. Nermin Acar'ın Türkçe çevirisini de özellikle kutlamak gerekiı, tamamen Yeni Ahıt'in Türkçe çevirisinde kullanılan isimleri özenle kullanması, kitabın antik doku sıı ile iyi uyıım sağlamış. Çok sevdiğim bir felsefe nocam, felseienin belli modaları izle diğini söylemişti bir keresinde. Mini etek modası gibi filozofların da ınoda olan ba/.ı düşüncelere eğllim gösterdiğini, aynı konu ları ele aldıkJarında bile lilozofların bu ko nuları kendi dönemlerinin modasına uygun şekilde işlediklerini anlatınıştı. Bu açıdan Schmitt'in romanı da bugünün moda ınanç larıyla uyum içinde bir Hıristiyanlık sunuyı>ı okııra. • www.yazinsanati.com DMnfetseflboyutu Birkaç hata Ölüm Kapşısında ba Pilatus'a Göre Incil / EricEmtnanucl Schmitt / çev.: Nenrttn Acar / Everetf Yaym lart / 2003 / 216 sayfa. Imtlyaz Sahlbl: Çağ Pazariama Cazete Dergi Kitap Basım ve Yayın AŞ'yl temsilen Cumhuriyet vakfı adına llhan selcuk . Cenel Yayın Yönetmenl: Ibrahim Yıldız Yayın Danışmani: Turhan Cünay Sorumlu Müdür Mehmet Sucu Cörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı Baski: Basın Yatırım Sanayil ve Ticaret A.ş. Esenboğa YoluANKARA 0 Idare Merkezl: Türkocağı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34 334 Istanbul. Tel:(212)512 05 05 o Reklam: Medi Crup. Î U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYFA 3