Katalog

Avrupa'mn Anası Anadolu Dr. MURAT GORGULU T urkıyc'nın Avrupa BırlığVne gırmek i(,ın <,aba goslerdığı bugun lerde boyle bır kıtabı okumak be nım îeın hem mutluhık, hem de heyecan verıcı oldu, belkı de bııtakım reformlar yaparak sosyal vc kulturel ae,ıdan uyum sağlamaya c.alıs,tığımı/ Avrupa'mn, Av rupa kııftıırumın nı/ım yaijacîığımız top ıaklatda yeşeııp yavıldığını duyumsa mak gıırıırumıı okşadı Yazar Hclmııt Uhlıg'ın kendısınden oncekı tarıhçı, araştırmaeı, yazar ve ar keologlaıın yazı vc kanıtlannı tarafsı/ bır şekıldc ycr yer kenclı yorumları ılc zengınleştırerek, M O 7 Bınyıldan baş layarak An.ıdolu rarıhını anlattığı bu kı tap, Yasemın Baycr ın nefis ve akıu çe vııısıyle hem bır snlukta okunacak bır araşlırma kitabı, hem de Anadolu tarı hıne tşjk tııtacak bır kaynak kıtap olarak arşıvlcrdekı yerını alacaktıı Şaşırtıu olarak şımdıyc değın hep Kıı çııîc Asya, On Asya olarak adlanclıulan Anadolu bu kıtabın vazılması ılc karsı mi7a Avrupa'mn kaynağı olarak c,ıknıak ladıı, kıtabın bu vonuvle ceşıtlı çevreler de bır tartış,ma basjatabıleceğı bıı geı çektu, aneak 1 lelmut Uhlıg bu tur tar tışmalarda te/ını kanıtlayacak ınkâr edı lcınez kaıııtlaı sunmaktadır modası geçmis, bıı teorı olarak tanım AVKtJI A NIN ANASI larken, Çatalho ANADOLU yuk'tcn gelen bılgı lerden sonra Anado lu'yu tıım va/ıların da odak nokiası ola rak almıstır MO 4 Bınyıla ge lındığınde Hıtıtkr Anadolu da hâkını durumdadırlar vc artık yazılı belgelere ula^ılabılmektedır, liıtıt ulkesınde bulunan Asıırca tablet ler ıkı uygarlık arasındakı tıtarı ve bos yal ılı^kueıın kanıtı olarak karşımıza çık maktadır Asur'un Me/opotamya'da yukselmeM, Iruva'nın kentle^mesı,Trak uygarlığının kendını hıssUtımıcsı, Ba tı'da Yunan uygarlığının ^ekıllenmeye başladıgı bu bınyılda Anadolu'yu tıca rctın ve savaşlaıın kavsak noktası halı ne getırıyor, kıtabın bu bolumunıı okurkcn ınsau gununıu/: Oıtadogıısu ıle bır ben?erlık kurmaktan kendını alamıyoı Kıtabın tıımıı sankı bıı araştırma kı tabı değıl de tarıbı bır romannui} gıbı akıcı ve bu bolukta okunatak nıtelıkte ınsan MO 7 Bınyıldan baijlavarak MS 100 vıla değm Anadolu taııhını vakın Dojiu veyakın Batı ıleılı^kıltrı ılc bır bıı turı olarak o/umsuvor ve taıklı dıı^ıın celere dalıvor ()rneğın kıtabın basında kar^ımı/a Kıbele olarak (,ıkan bereketın sımgesı ana tanrıça bınlerce yıl sonra Yunan uygarlığınua Lles'lı Artemıs ola lakkatşinu/a çıkmaktadır, neşaşırtıcı kı I Iırıstıyanların kutsal saydıkları Mer vem Ana evı de bugun Fies'te bıılıın maktadır Bıı kavsak nuktasi olaıak Anadolu kendı gelıştırdığı kulturun vayılınası a»,ı sıııdanda,ba^ka kulturleıın deharman lanması açisından da bugun de tum dunyaıçııı unemını korumaktadır Ana dolu tanrıçaların, tanrıların, tantı oğul laıının, mucızelerın topıaklaıı, efsanele rın dogdtığu topraklar Çaialhoyuk'ten geı, donem Yunan uygarlığına kadaı bu kıtapta en oz şekılde bı/lcrc aktarılıvoı, bu tur kıtapların yayınının surmesi dıle ğıyle • Avrupa'mn Anası Anadolu / H< Imııt Uhltg/Çt'vıren Yaicmın liuyer/lelos Yayıncıhk/ 284 s Bir roman gibi Çatalhöyük kaaları Kıtap bt lkı ık arkeolo]inın ınıladı sa yılabılecek olan James Mellart'ın (s atal noyuk ka7isının orıaya eikaıdığı bılgılct e.erc.evesınck M() 7 Bınvıldan başjıyoı 1961 yılında başlayan Çatalhoyuk kazı laıına kadaı Avrupa'da bılınen en eskı yeıleşım bırımı îspanya'da bulunan MO 6 Bınyıla aıt olan mağaıa resimlerı ve mağara yaşantisı bııluntulanydı.oysabu kazıyla Çalallıoyuk te MO 7 bınyılda organı/e bır vaşamın, bır bakıma toplumsal bır yaşaımn oldugu kanıtlandı, net olarak elde edılcn bılgıkrc gore eatıdan gırılcn evleıde avn odalar, olu go mulen platformlar ve ılgınç olarak ıbadethanelere rastlanmiştıt, genc M ü 4 Bınvılda ılk ke7 Mısırlılar tarafından kulfanıldığı sanılan melal aletlenn ben zeıleıı bulunmuştur, gene bır tur ılkel seramıktcn yapılan kaplar vc heykeluk leı buluntulaı aıasında yer almaktadır, bu heykekıklerın <,oğu unsel organları ve memelerı belırgın kadın fıgurlcn şeklınde olup Anadolu, Mezopotamya ve Yunan uygaılıklarının ana tanrıcasının prototıpı olarak kabul edılmektedır, evet bereket ve ana tanrıça Anadolu'da Kıbele, Mezopotamya'da Sıbel, Batı uy gaılıklaıında Cvbell olarak karşımıza çıkmakta olup bınlcrte vıl benzer fıgur leı kallanılmışta Kıtabın ıferleyen bolumlerınde henu? Yunan uvgarlığı gelışmeden once gelışnus ve ağırlığını gostermıs, olan Gırıt adası ııygaı lığında MO4 Bınyıldan başlayarak Çalalhovuk'tekıne ben/er bu luntularottaya çıkmaktadır, bu da Anadolu kultıırunuıı Doğu Ege'den basja yaıak Avrpa'ya vavıldığının bır kanıtı olarak sunulabılır Gınt'te de MO 7 Bınyılda Çatalhoyuk'te bulunan va7o ve tanrıça heykellerının bcnzerlenne rast lanmıştır Bu bulguların gun ışığına çıkması bır çok Avrupalı tarıhçının de duşunce ve savlarını değıştırmelcnne yol ac,mıs,tır, orneğın Rıcnard Pıttıonı Yakındoğu'nun Avrupa neohtık devrıne etkısını SAYFA 14 tabı bı/e, şoyle gerıye doğru bakıp top lıınısal bıı muhasebe yapma vc tarıhsel bıı aıa bılanco çıkatma fıısatını sunu vor Bı/ı, toplumu ve daha cla oncmlısı dcvletı kendı taııhtyle ve gunahlaııvla yu/leşmeve zorluvor Ama nc yazık kı, bu muhasebe kavıtlaıına baktıgımı/da, so/ konusu butun oznelerın tumunun vcrgı kaçırdığını gormek ınsana aci ve rıyor Kıtaba vcnıden doneceğım Ancak, bıı kayıtlaı a şovle, kuşbakışı go7 atmakta Susurluk ka/asının ve bu kaza sonra sında ınkâı edılemeyecek şekıldc orta va tıkar, klasık dcytııııyle "devlet maf ya sıvaset uçgenr'ndckı knlı ılışkılerın U7irındcn ncıcdeyse 7 yıl geçtı t u m huııvet taııhının bıı en ıınlıı kazasının, Turkıvc'dekı Soğıık Savaş duzenının de sonuna ısaıet ettığı sanılıyordıı Oyleya, Doğu Bloku'nun yıkılmasıvla bırlıkte 1990 91 yülarında butun NATO ulke lcrınde arka arkaya yasadışı "ozel harp" orgutlerı ottaya çıkarılmaya ve tasfıye edılmeyc başlanmıştı Bu donemde dehşetle goruldu kı, dunyanın en gelışkın parlamenter demokı asılerıne sahıp olduldarı behrtılen I ransa, Hollanda, Belçıka, ttalya gıbı ulkclcrde, hıcbır yas>a hukmıı ve hukuk ılkesıvle bae.li olmayan ve bır "komunıst ıstıla" tehhkcsını oıılemek geiekçesıyle, cinavet, sabotaj ve katlıam dahıl her tıırdcn yasadışı "evlemı" yapıııakla yetkı leııdıtılmışoıgutlerkıırulmu'jtu Resmı adı "Inter Nato" ya da "Supeı Nato' dıve bılınen bu yasadışı orgutler Soğıık Savaş donemı boyunca laalıyet yurut muştu Yeıel ısımler de alan bıı orgııtkrtlcn en unlusu, "Roma Kılıcı" anla mına gelen ttalya dakı "Gladıo" oldu S07 konusu donemde, çeşıtlı Avrupa gazetclerınde sovleşılerı ya da ıtırafları vavımlanan devlet adamlarının, NATO vonetıcıleıının ve eskı askeılerın U7e rındc bırleştıklerı bır şey vardı, orgu tun I urkıve seksıvonu dağıtılmadı I'ıır kıve'nın askerı vc sıvıl vonetıcılerı ısc ıs rarla bu haberlerı yalanladılar ve 'Kontıgeıılla " dıye bılınen ıc savaş avgıtının varlığmı sureklı olaıak ınkâr et tıler Ustelık ortava savısızkanıt konul masına karşın Batı, Soguk Savaş bıttığınde adeta bır demokrası gosterısı yapaıak bu oıgut lcıı tasfıve etmıştı Ancak, kendı vatan daşlarının bır bolumuyle sıııeklı kavga edeıı 1 uıkıye, venı farklı bır tarıhsel sıı rectcn gee,ıvordu' Guneydoğu'da, ulke kavnaklannm onemlı bır bolumunu emen "ıluşuk yoğıınluklu" bır savaş ya şanıvoıdu Bu nedenle, 1990 91 done mınde butun dunyada Soğuk Savaş bı tırılır ve bu doneme gore kuı ıılan orgııt ler dağıtılırken Turkıye tarıhten "uzat IIM " ıstcmıştı Dolayisiyla, 12 Evkıl'de devlete kusen "mıllıyetçıler" ık barışıl mış ve tıpkı 197O'lı vıllaıda olduğıı gıbı 'kıımınal ulkuculer" vcnıden hızmete ahnnııstı Irkçıhğa varan mılhyetçılık parlatılmıştı lşte, l'uıkıye'dekı "tnter Nato" orgu tunun tasfıye tarıhının Batı'dan 7 8 yıl lık bıı sapmava ugıamasının nedenı bııvdıı Devlet, 1997'dctı ıtıbaıcn PKK've kaışı yurutulen savaşta alan hâ kıınıvetını sağlamaya başlamiş ve aske rı ınısıyatılı buyuk olçude ele geçırmış tı Ancak, butun bıı donem Doyunea (1992'den sonıa) benımsenen "gavrı nı /âmı harp" konseptı nedenıyk butun askcı ı ctık, hııkukı ve yasal kurallar ve ılkckr bır taraf ıçın, çeteleşmc, devletı vc toplumu sarmaya, dahası çuıutmeye başlamıştı Guneydoğu'da ınısıyatıfın devlete ccmcsı ıle kı 1998'de Abdullah Oca an da vakalanacaktı Susurluk kazası, sistcmın restorasvonu ı^ın bır iırsal ola lak degerlendııılmek ıstendı Toplu nııın gostcrdığı vaygın ve alışılmamış tcpkı ve duvarlılık d.\ bıı yonde bııvuk bır baskının oluşmasını sağladı Doğru sıı, bu doncmdckı protesto evlemlerıııc bellı bıı ho^goıuvk vakla^ılması, hatta scrıata kar^ı vurutulen kampanva ılc bıı lesjtırılnıeve çalı^ılması clıkk.ıt çekiciydı Nıtckım ka7anın ardından (u<, av sonra) 28 Şubat geldı MGK yenıden dıı/ctı ledığı Mıllı ( MIVC nlık Sıyaset Bclgcsı ık komumzmı oncelıldı ve bırınci sıraılakı "ulusal tehdıt" kapsamından çıkaııvoı ve boğuk Savaşı kendı meşıebınce bıtı rıyordu Bu donemde devletın içinde bıı di/ı operasyon vapıldı Ancak, soru^turma alabıldığınc daı tutuluvoı ve buyuk bıı dıkkatle yurutuluvordu Orneğın, bu donemde hıçbıı askcı hakkında soıus tıırma açılmadı Dığer taraftan, faılı mechut unavetler bıçakla kesılmı^ gıbı (buyuk olçude) dıırdu Guncvdoğu'da kı faılı meçhul cınavetleıde "olum nıan galan" olaıak kııllanılan Hi7bullah tas fıye edıldı Emnıyet ()rgtıtu'ndekı ()/cl lîarekât Daıresı dağıtılarak bıı operas yon bırımı sevıyesıne cekıldı Polısın elındekı ağıı sıtahlar alınarak oıduva devredıldı Yasadışı (hılen) oluijturulan Jandarma lstıhbaıat veTeıorleMucatle le (JtTEM) orgutu gcrıyc çekıldı ()an darma tstıhbarat Bırımı, ancak ıkı vıl sonra yasal şekılde kuruldu, yanı ıstını arkadan geldı ) Ozel Harp Daıresi'nın ısmı O7el Kuvvetler Komutanlığı ola rak değistıııldı Ulkucu mafva liclerlerı ıi7erındcKi koruma kalktı ve coğu yaka lanıp hapsc atıldı vb Ancak gelın gorıın kı "Susurluk d<\vası" bırkaç ozel tım polibinın ve bu emeklı varbavın vargılanmasının otesı ne gecemedı Mehmet Ağar vaıgı onu ne çıkaulamadı Bır s.ıvaş ağasi ve koru cu reısı olan Scdat Bucak, "tcıoılc ınu cadeleve yaptığı katkılar" nedenıvk* bı raat ettı Mahkum olan eskı O/cl 1 laie kât Daıresı Baskan Vekılı'nın (tbrahım Şahın) ce/ası ( umhurbaşkanı taıalın dan afledıldı Daha LL\ onemlısı \akla şık 50 yıl bovunca bu ulkcdc ııılı ulaklı sayısı/ provokasyon du/enlevetı, siyasal cınayet ışleven, katlıam vapan vı uvu'j tıırucu kaçakçılıgı ıle butun bu laalıvet lerı" fınansc ecıcn bıı orgutun gırçtk sorumluları ve onemlı ıııeıısuplaıının sorııştuımada adı bık geçmcdı Tam anlamıyla "Saık usıılıı" bır "te mızlık" harekâtıyla karşı kar'fiya kaldık Pıslık halının altına supuuıklu Bu top lıım bıı ulke vc bu devk t kt ndı ['iınatı larıyla yuzle^ıp lıcsapla^madı luıkıvc hâla onlarla gurur dııyuyor1 tste, ga/etecı Nccdet Açar ve Seıhaıı Yedıg'ın Deıın Devletın Peşinck " ba^ lığıyla vavımlanan kitabı, bu dorıcmm butun aktoıleııne,olgu vcolaylarına de rınlığıne bakıyor Bıı toplumu vc ulkeyı kendısıvle vu/le^nıeye, vergı kaçııma dan muhascbc vapmaya /orluyor Bıı ayna bıı ()yle kı bıklığıni7i sandığını/ vc fakat kitabı okuduğunu/da "vay ca nına" demekten keiıdıni7i alamaclığıni7 bıravna Kıtabın, "Yc^ıl", "O/el Hatbın Yarama/ (,ocukları", "Ulkucukıın Dcvletle Dansı" ve "Turk Cîladyosıı' gıbı basjıklaı taşıyan bolumleıındekı araştırma, va7i ve soyleşıler, gcrçck bıı ıbret belgcsı olarak taııne kalacak nıtc hkte Bu kitabı, benzeılerınden ayıran o/c 1 lığıne gclıncc, yazarlar sadece kanaat bc lırtmıyor, olan bıtenler hakkında ahkâm kesmıyor Onlar bırınci elden kavnakla ıa ulaşıvoı, onlarla konıısuvot, bclgekı topluyor, araijtırma yapıyoı vc butun bunlaıı bıze sunuvorlar Dolavısivla bu kıtap, daha sonıa yapılacak çalı^malaı ıcın de onemlı bıı kavnak olu^turarak yapıya sahıp Bıı kitabı okuyıın ve Turkıvc'yı bıı kez daha duşuııun I ena bıı başfangıı, sayılma7 • Derin Devletin Peşinde/ NıcJt/ AçanSırhaıt Yıdtg/ Karahutu Yayınları/ 3 Baskı/ 200S htanbul/ ^59 s K İ T A P Şark usulü temtdlk Farklı bir siireç Derin Devlet(in) Peşindc MERDAN YANARDAG ıı yilın başında, Karakııtu Yayınla rı tarafından çıkaııl.ın ve bugun uçııncu baskısına ulaşan "Derın Devletın Pe^ınde" ısınılı kıtap, kalanı nın en ıvılerı arasına gırmcvı nak cdcn onemlı bıt calışma Gazetecı Nccdet Açan ve Seınan Yedıg'ın bırlıktc ım/a attıkları kıtap, Susuıluk kazasının ıtna ettığı her $ey hakkında bırıntı eldın eclınılcn bılgıler, sıcaklığını yıtırmemı^ habeı, sovleşı ve araştırmalardan olıısu yor Ve soz konusu ozellığı nedenıyle, DU ulke bır gun gerçekten arınmaya karar verene kadar guncellığını koı uyacak gı bı gorunuyor Necdet Açan ve Scrhan Yedıg'ın kı B l C U M H U R İ Y E T S AY I 7 06