Katalog

,r Suna Kili'den önemli bir yapıt Dr. ALEV COŞKUN umhunyet "Kıtap Ekı"nde Prof Dr Suna Kılı ve yapıtları çok kez yer al mıştır Boga/ıç,ı Unıversıtesıoğretını uyesıProf Dr Suna Kılı vurtıç.ındeolduğu kadar yurt dışında da tanman bır sıyasal bılımcımızdır Kendısı Lısans, Master vc Doktora derece lerını ABD'de aldı ( ahfornıa, Columbıa, Soıbonne, ()xfoıd Rotterdam, Salzburg ve Vıyana gıbı yaklaşık 40 yabancı Unıverbiti.dc deısv erdı Bu Uıuversıtelcrın bılımscl platformlarında bddırdcr sundu Prof Dr Suna Kıh'nın I urk Devrım Td rıhı, Cıımhutıyet vc Kıftebelleşme, l'urk Anayasa Metınlen, CHP'de Gelışnıeler Sıyaset Bılıını Ac,ısından Bır Intclcmc, Kcmalızm, "Turkısh Consmutıonal Developments" gıbı ozgun eserlerı vardır Prof Kdı 1981 yılında "'['urk Dd Kuru mıı Büım Dıl Odıdu", 1981 yılı lş Bankası "Sıyasal Bılım BuyukOdulu", 1992 yılı "Rockefeller FoundatıonBellagıo Odulu", 1992 "Fulbnght Odulu", 1998'de "Aydın lanmanın Kadını Odulu", 2001 yılılstanbul Unıversıtesı "Ataturk Ilke ve Devnmlerı Odulu" ve "Çağdaş Eğıtım Vakfı" gıbı Odullcrc sahıptır Ayrıca, "Uluslararası Sıyası llımler Derneğı"nın faal uyesıdır ve bu Kiıruluşun "Sıyası Eğıtım Komıtesı" 2 Baş kanlığuıı yapnuştır Prof Kılı, halen "Ulus lararası Anayasa Hukuku Derneğrnın en ust organı olan "Konsey" uyelığı gorevınde bulunmaktadır de kendımıze dayandık, çok 37 bır dış yar dım aldık Bu ardımlar sonucıı sanayıde onemlı attlımları gerçekleştırdık Ilie Ataturk Revofııtıon A Paradıgm ol Modeınızatıon'uı bu ılk baskısı 506 sayfa Ataturk Devrımı Ba Çağdaşlas,ma Modc lı kıtabının 8 baskısı da 445 sayfa(*) Ingı lı/cc baskıda I urkıye Batı ılışkılerıne bıraz daha genıs yeı verJnııştn Lıgdızte yayim lanan kıtabuı amacı Turkıye'yı, Ataturkcu, Kemalıst goruşu ve Ataturk Devnm Moac lı'nı vabancı okura daha ıyı tanıtmaktadır Her 2 kıtap da Turkıye Iş Bankası Kıd tıır Ya>anıdır 1 ler ıkı kıtapta da Prof Dı Suna Kılı'nın vıırguladığı şuduı Bu kıtaplarım "onurlu bu devlet , "onurlu bır ulus", "onurlıı bır bırev" olarak vaşama kararldıgımızın kıtap larıdır Bu kararlılık asker sıvıl ortaklaşa pavlaştığımız, pavlaşmami7 gereken bır ka rarlılıktır Pıof Suna Kılı hem Turk^e vc hcm de lııgılızce kıtabının başına Ataturk'un şu sozlcruıe yer vcrmıs, Inkdabın hedcfını kav rarnıs, olanlar daıma onu muhafazaya muk tedır olacaklardır • C) Ataturk Devrımı Btr Çağdaşlaşma Modelı, h Hankdu, 20(B C") Ihe Ataturk Revalalıon AParadıgm uj Modernızatıun, 1) Bankau Yay C Masaldaki trajedi, sözdeki sihir Prof Dr Suna Klll 'Bu kltaplanm "onurlu bir devlet" 'onurlu bir ulus", "onurlu bir blrey olarak yaşama kararlılığımızın kltapıandır dlyor lenmıştır Aslında bu yapıtın Turkcesı, Turkıye Iş Baııkası "Sıyabal Bılım Buyuk Odulu'nu almıştı Kıtabın yendenmıs,, yenı bolumlcr ek lenmış 8 baskısı da hcnuz çıktı Ataturk Devrımı Bır Çağdaışlaşma Mo delı kıtabının 8 baskısının "Onboz"unde bu baskıda yaptığı değışıklıklerı Prof Kılı uç temel nedene dayanuırarak şoyle açıklı yor Bınncısı, yapıtın ılk yayımlandığı ve Ataturk'un 100 Doğum Yddonumu olan 1981 vılında Sovyet Rusya henuz çokme mıştı,SoğukSavas,suruyordu Ikıncısı AB Turkıyc dışlcderı, Kıbns sorunu bugunku yogunlııkta deöıldı Utuntıı neden dc 198()'lı ydların başlannda "kuresellesme' oleusu, "Cumhunyet ve demokrası" ılışkı sı lıem ulkemızde ve heın de yurt dışında bugunku yoüunlukta değddı Yukarda belırttığı nedenltrden oturu tum bu vcnı gclışmelcnn ışıgında Ataturk çuluk, Ataturk Devrım Modelı'nı yenıden değerlendırme gereğını duvan Prof Kılı Atatııık Devımı Modelı Kemalıznı, Ata turk«,uluk21 Yuzvdda ge<,erldı$ını oıiLinı nı koruyacak mı sonısunu araştınvor ınc clıyor vekonulara bılımsel açıdan vanıtlargc tınyor Ve dıvor kı Atarurkı,u!uk Ataturk Devrım Modelı hâlâ yaşıyoı ve yaşavacak ba bu da, ulkebi ve mılletıyle bolunmtz bu tunlugunden, Cumhunyet'm laık tcmtlınden odun vermeden, devnmcdık dkcsının Ataturkçuluğe kazandırdığı cağla buvııme çağla gelışme ozellığı, Ataturktulugun "ııı ban" veruığı değerdendır Ve avııca, Ata turk Devrım Modeh'nın ve Ataturk(,u du s,ıınce sıstcmının antı empervalıst olmasın dan kaynaklanmaktadır Ote vandan Pıof kılı ^u kouuııuıı altıııı ozenle <,ızıyor Ataturk Devrım Modelı hn ulkenın kendı gLH,tklerı dogrultusunda kalkınma <,a£daslaşma Modelını olu^tııra bılece^ını kanıtfamaktadır Ataturk Dev ıun Modelı herulkeveveıılkeinsanınaken dı oz kaynaklaıını kullanaıak, ı,ağdaşlaş makalkınma atdımlarını kendıne, oz'unc dayanarak vapdmasını vc ancak boylc bır yontemle amat a ulaşabdeceği gerçeğını or taya koyııvor Boyle bır "Model" dış karış macılığa olanak vermeyecek bır "Mo del"dır Aııımsavalun Ataturk donemınde, 1930'lu ydlarda banaydeşmc doğrıdtusun dakı (,abalarımi7i ger<,ekleşrıımek ı<,ın oz MUCİZE ÖZİNAL ecıp Mahfuz (1912)bızde Mıdak So kağı ısımlı kıtabıyla tanınmıştı Yazar uzun yaşamı boyun ca son yuzyılın onemlı ranıkların dan bırı oldu I el sefecı olması bu ta nıkhjjma yazm.sal yctdcrı yanında du şunsel bır boyııt da kazandırdı Olaylardan olgulara vonelık ger^ekçı varatıulığında bunun katkısı oldugu duşunulebılır Roman Şchrazat'ın zalım Şehrıyar'a anlattıgı masalların bıttığı verden baslıyor Bu başjangıç okuru fantastık o^elerle do nanmış bır başka masal dunyasına goturıı yoı lan ağarırken Ş,ehnvar'ın vezırı Den dan a sovledığı 'îjehrazat ın hıkâyelerı sıht ı hclaldıt " tumccsıvlc yapılan gondermcdeC ) yazar sozıın oncmını baştan vurgııluyor Veınnemınelbeyânîlesıhran Bu devnş bi7im Yunus ıımu/unyuzyıllarevve lınde 'So/ ola kese savaşı/ So/ ola kestlıe başı/ Soz ola agulu aşı/ Yağ ıle bal evleye boz " devışı kadar bızı yurcktcn vurmasa da aynı Juşunceyı ddlendırıyor Roman onycdı bolumden oluşuyor Ilk ıkı bolumde S.ehra/at ve Şehrıvaı a,\ /alım kan dokucu nıın kalbının vumu^adı^ını, babırlı bdge genı, kadmın koıkubunu <,aresızlıgını oku yoruz !jclırazat kaplanla yatağa gırdığının bılıncındcdır Babası vezır Dendan'm "Sıılran senı sevıyor " mu)desıne "Kıbırle a^k bır kalpte toplanma/ Ne zaman yak laşsa ılıkleume kadar kan kokusu aldını " dıve yanıt verıvoı U(,uncu bolumde Şcyh Abdullah Belbı gırıyor romana Bu bolum Şehrazat'ın kurtıduşunun sevıncı, kentın şenlıklerıyle baslıyor gıderek .Şeyh ıle Ab dııl Kadıı aıasındakı konuşmada olduğu gıbı epibtomolojık bır tartışrnaya burunu voı 'Akıl ınsanın zıynctı, odunç kaynağıdır ' "Akıl bı/e aklın da sınırları olduğu nıı gostcrıvor " Dtııncu bolum Umeta Kahvesl Mah h ı / u n ya/ılaıını çoığunlukla Kahıre'dckı El Fış ısımlı bıı kahvede vazdıgı duijUiıulurse tomanda bır kahvcnancnın anlatılması dogal gelıyor Ancak bu bolumdekı doğallık yazarın ıçınden çıktığı halkı ne ka dar ıyı tanıdığı onların auşunsel dunyala nna, vaşama bıcimlerıne ne denlı gırdığı nı gobtermesıyle ulastığı ger^ckçılıkten kaynaklanıyor Kenttekı (.eşıtlı sınıfıardan, N tabakalardan ınsanların tanıtıldıgı bu bo lumde bızde Umcra Kahvesı'nın mııda vımlerındcn bırı oluyoruz, otekı bolumle rın kımı kahramanlarını da tanıyotuz Be şıncı Bolumde San'an ( eıııalı ıle tanış,ıyo ruz, bırden o vakte kadar okura hıç tanı tılnıayan cınler ışc karışıyor Kamkam bunlardan bınncısı Bu kentın tınıyım ben dıyor Cemalıvc vc onunla bır ıan pazarlı öına gırışıyor ( emalı 'Iyı 1 ııccar lığının Rutun marıfetlerını gosterıvoı ama Kam kam'ı kandıramıvoı Cın oııdaıı kentın emırı Alı Sclulı'yı oldunnesını ıstcmckte dır hdekar tacır cınc ycnık duşnyor Bu radan ıtıbarcn polısıye oğeler anlatıma gı rıyor Ote yandan ruhunıı şevtana sataıı Faust ıı hatta gorev nıtelığıne ııla^ım^ cı nayet kararınının ıcrasiyla Raskolnı kof'uokura duşunduruvor racırcının ısır dı^ı andan ıtıbaren kiijilık degışımıne uğ ramaktadır Esrara duşmuştur ve sıbvan mektebındcn bır kı/ çocuğuna tec.ıvuz cderek onu olduıuı Esas cınuvetın bıı pıovasıdırbu Kentdehşet ıçındedn Enııı talımatını veru "Gıdın butun (.ulsıızları enscleyın 1 " Yuzlerce ınsan zındana atılıı, ıijkencedcn gcçırılır Alı Selıılı korkımun ımparatorlıığunu kurmıiijtur Kamkam'ın dedığı olur San'an Ah'vı olduıuı Bu bo lumıı emnıyet amııı Caniba Bultı'vc aıt bo lunı ızlemektedır Camsa katılı yakalar, cel lat Scbıb Rama'va teslım eder Katılın ba şı kesılmış evının tarac,asına asılmış, mal larına el konulmuştur Ama Cın şimdı onun tepesındedır Çunku o kendısının de bırkalbıolduğunuıddıactmcktedır C ının buradakı eleştırısı butun kuçuk burokrat lara ve kui.uk ınsanlaradır "Sızler ıvılıge (.ağrıldığınızda hcmen aci7İıkten dem vıı ruyor gucumuz yetmıyor dersınız Kotulu ğe çağnldığtnudaysa gozlerımı kapaıım vazıf emı yaparım dıye kopekler gıbı kob,arsınu " Emnıyet aınırı bu cınayctı ışlcye cektır, cunku tuccar taıfesı "ıstıkrar' ıste mektedır, guvenlık tıcaretın can damarıdır Bıı kez Cın Sencam polıs şefıne almış ol dufiu rıışvetlerden, kendı uzerıne ge(,ırdı ğı haksız mallardan dolayı ona şanta) da yapmaktadır Fantasük öğeler Roman ılerledıkçe cınler, meczuplar, otekı fantastık oğeler asıl gerçeğın yerını almaktadırlar Uzlaşmaz çelışkıfetle dolu bır ortamda sankı gerç.ekle, ger«,ek ııstu yer değıştırmektcdır Olanın yerını olma sı gcreken almaktadır Boylecc yazar bııtun bu fanatık malzemeyı yaratu ı bıçımde kul lanmakla kalmıyor toplumsal geıceğı yan sıtan ve bu ger(,eklık kaışısında tavıını edebı kışılığıvlc olu^tıuan vapıtını ortava koymuş oluyor Bu kıs.ılık masallardan manzumelcrdcn, ılahderden oluşan bırya zını rasyonalırmle po7irıvı/mlc bulıı^tııı a rak modemı/me ulaştıran Nobel odıdlu bır yazarın kışılıfiıdıı Hıı sızlaı, ışkencecı leı, zalımleı ()ntara kaı^ı nıucadelc cdcn lerle onlara teslım olanlar "Hıkmct "lcrk dolu soylcşmeler sıradan dıvalogların du şunsel tartışmalara donuştuğu ustalık bı rıkım Do£u nıın dıırgun vaşamı ı^ındckı bınbıı ı,eşıt leıık koku, duşuncc, dus, Mahfuz bınbırıncı geceden sonra yenı bır masal başlatıyor bu masal bıze ger<,e£ın ta kendısını anlatıyor Kımı kahramanlarıyla tasavvuf dıışuncesını akrarırken kımıle rıyle ldeallst, dualıst dıib,unceleıe vonelı yor Romanın başuıda bır geınıye atlayarak kentı terk eden Sımbat'ın romanın sonun da kcntc gen gclışını vc Şehrıvar'ın onu sorgıdadıgı bolıımler, Şehrıyar'ın "Ağla vanlar" arasına katıldığı son bolumde ol duğu gıbı Ya/aı ın kımı yapıtlannın El Eh zer Unıversıtebi'nın baskısıvla karşılaştıgı duşunulurse bunun bır "Tedbır" olabıle cegı de akla eelıyor Ama romanın sagiam kurgusugozlcndıgınde Akıllı Abdullah ın şeyhın, otekılerın bu sozlerı karakterlerın roman gen,eklığı ı^ınde varoluşu olaıak algılanıyor "Bınbıııncı Geceden Sonra" bıze yalnız cocuklugumuzun masallarını anımsatmakla kalmıvor, bııgun de ınsan lığın ıçınde bulundugu rra|ik durıımun değışmesı gerektığını, değıştırılebıleceğ ını ustaca doğrvıluvor Mahfuz sozunun sı sıh rını bır kez daha gosterıyor • Binbirinci Geceden Sonra/ Necıp Mah fuz/ Roman/ Oğlak Yayınlan/ 331 s CUMHURİYET KİTAP SAYI 6 9 7 Prof Dr Kılı'nın, I he Ararnrk Revolutı on A Paradıgm of Modemı/atıon kıtabı uzıın yıllar alan bu <,alis,manın uıunuduı Yazaı bu venı kıtabı ı<,ın şunlan soyluyor "Daha once bır<,ok kıtabımı Ingdızce ola tak kalcme almıştım Antak bu kıtabımın Ingılızcc yazılmasının onemlı bır amacı var dı I urkıve'yı, Atatııık u yabancdata daha , ıyı tanıtnıak ıcın onlaıa annağan ettığımız kıtaplat, genclde, hcp yabancıların yazdığı kıtaplarolııyor (Omeğın.LordKınross un kıtabı gıbı kı bu kıtap bır taraftan Ataturk'u overken, onııııla ılgılı ger<,eklerı sııalatken, bazı yerlerde de Ataturk'e haksız ıthamlar da bulunmaktadır) Hı<,bır vabancı "bızle rı" bızler kadar ıyı anlayamaz ve bızler kadar "bızlen" yurt dışına ıyı tanıtama? Bılım sel vaklaşımdan ve bılımsel venlerden uzak laşmadan Ataturk Devrım Modelı'nı, "Bı zım Destanımızı' mceledım, aıabtıtdıın, obur toplumlarla, obuı "Modcllerlc" kar şdaştırdım vc vardığım sonuçjarı kaleme aldım Ataturk Devnm Modeh'nın Kanıtalıst ve Maıksıst sıstemleı dıs,ında kendıne ozau "ulıibal" bıı c,ağdab,laşına kalkınma mode lı oldufiunu ıspatlaması, "ulusal" kalkınma modellerının başarı şanslarının ncden yuksek oldugunu ac,ıklamasi kıtabın remel ko nıısudur Bu konuların dışında yenı sıyasal gehb,meler, AB 1 urkıye ılışkıleıı, Kıbrıs, Kutesellebme, Demokrası Cumhunyet dışkılerı etraflıca ve cağdaş bılımın vcrden açılarından degerlendırılmıştır Orneğın, "Tıırban", Islam Laıklık llışkılerı, "Ordu" konulan bu kıtabın çeşıtlı sayfalarında ış SAYFA 16 Uzun MP çahşma Ataturk Devrim ModeH