Katalog

Dr. F. Sakine Eruz,yüzyılımızın penceresinden çcviribilimscl gelismelere bakıyor Çeviribilim alanında uzun sürcdir eksikliği duyulan, meraklısindan akademisyenine, çevirmen adaylan öğrcncilerimizden araştırmacı ve uygulamacı çevirmenlerimizc değin nerkese, hepimize el kitabı olacalc, uzmanca ve özenle hazırlanmış bir yapıt. AYŞE NİHAL AKBULUT lkemızde çeviri etkinliğinin çok eskilere dayanmasına, çevıribilimsel çalışmaların da dıinyadakı örneklerinde olduğu gibi yirminci yüzyılın son çeyreginde basamak basanıak gelişnıcsirıc karşın bıı eîkinlige bütüıısel yaklaşan Tiirkçe yazılmış bir kitap bıılnıak oldukça zordur. Çeviriden Çeviribilime sı anlatıhyor. Bıı bölümii üç alt bölümlemeyle "Diinyada ve Türkiye'de Akademik Çeviri Etkınlığı"ni anlatan ikinci ana bölüm izlıyor (s. 70133). Çeviribilim alanındaki akademik giri^imleri, vnrtdışında ve yurttçınde akademik çeviri eğitiminı anlatan ve Türkiye'de çeviri egitimini yetmişli yıllardan güniinıüze degin getiren bu bölümde, çeviri bölümii mezıınlarıylayapılan anketlerin sonııçları deöerlendiriliyor ve Türkiye'dc çeviribilim programlaıı lisans, yiiksek lisans ve Joktora aşamasmtla irdeleniyor. 3. Bölümün konusu "Çeviribilimsel Htkinlikler ve Çeviribilim Kaynakla rı" (s. I 34168). Çeviribilimsel etkin likler Tıırkiye'de 7()'li, diinyada ise 6()'lı yıllara geri giderek belırtıliyoı. Türkiye'de ve yıırtdışında düzenlenen ıılıısal ve uluslararası çeviribilim kongreleri belirtiliyor. Dipnotlarda ve Ek 8'de kongrelere ilişkin ayrıntılı bılgi verilivor. Çeviribilimsel kaynakların U Tiirkçe ağırhklı olnıasına karşın Almanca, tngilizce, Fransızca ve tspanyolca kaynakların da kitabın dı^ırula bırakılmamış oldugu gözlemleniyor. Bıı boliımün arka planını olııştııran kaynakçada 8.2., 8.3., 8.4. bölümleri altında gerek derleme uerekse seçki niteliginde yabancı dılde yayınlar da ele alınmış. Ekler ve kaynakça bölüııılerinde bıı alandaki internet adresleri (8.8. ve Ek 3) de verilmiş. Son boliim olan yedınci bölümde ya/ılanlardan yola çıkarak bir genel ıleğerlendirmeyegicıiliyorveönümüz deki yıllarda (incelikle Türkiye'de çeviri egilimi alanında ve çeviribilim konusıındaki gelişmelere ilişkin yorumlar yapılıyor. Yazar, toplanı 3 34 sayfada genelde diinyada, özelde Tıırkiye'de artık gelişıııi.ş bir bilim dalı olan çeviribilimdeki gelişmelere ilişkin birdıırıım saptanıası yapmış\e bıı alandaki gelişme lerin Türkiye'ye yarısımasını sorgula nıış. Bıı sorgııİatna sürecinde de Tür kiye'de vüzvıllar önce yapılan ilk çeviri vapıllardan başlayaıak bu ol t>uyu artsüremli bıı bakış açısıyla tarıhsel bağlamı içinde ineeleverek çeviri etkinliğını yirminci yüzyıla taşımakta. 20. yüzyıla gelindiğinde, çeviri eğitimine yönelik çeviribilimsel gelişmeler kapsamında, öğreııciler ve mezıınlarla yapılan anket yanıdarını degerlendirerek çeviri bö Iümlerinin izlencelerini, bıı izlenceler de yapılan ve çeviribilime katkıda bıı lunan tez çalışmalarını da ele alarak çeviribilimin ülkemizde varmış olclıı gıı noktayı sergiliyor. Çeviri dünyası nedir Cîerek Batı'da, gerekse Türkiye'de ki piyasa uygıılamalarını da anlatan kı tabın önemli bir ö/.clligi, uzıın yıllar profesyonel çevirmen olarak çalışan ve Istanbul Uuiversitesi, (J.eviri Böliı mü (1993/94), Almanea Mıiiercim Tercümanlık Anabilim Dalı'nın kurtı luşundan bıı yana akademik çeviri eğı timinin içinde olan E Sakine Eruz'un Türkiye'de çeviri eğitimi vereıı hiçbir bölünıü gözdeıı kaçırmadan dikk.ıte almasıdır. Bıı alanda yapılan çoğıı araştırma ve derleme belli bakış açılarına ya da belli bölümleie yer vermekle yetinmektedır. Oysa araştırnıacı Türkiye'de halen Almanea, l'ransızca vc tngilizce dillerinde eğılını vereıı bütiın çeviri bölümlerinın etkinlıklerini incclemiştir. Dolayısıyla bıı yapıtm Türkiye'ıle çeviribilim alanında öncelıkle son yirmi yıldır olıışan gelişnıeleri yansıtan bir başvıırıı kitabı oldıığunıı ralıallıkla söyleyebiliriz. Ancak yapıtın öııemi bıınıınla kalmaz, bıı yeııi bilim dalının ç;ılışma alanlarma, tanımlarına, soruıılarına, tarıhıne, güncel konıımtına, yöntemlerinedeıinlemesineegilen bir çalışma olarak da öne çıkar. Sunu yazısında Tıırgav Kurııltay'ıtı dediğigibi, "Çeviri dünyası nedir, bugün nerede durmaktadır diye merak edenler Sakine Eruz'un lıazırladı^ı bıı calışmadan geniş, ama aynı zam.ında kısa yoldan bilgıleı ediııebilirler. Ama bıı, sadece bir alaııla ilgili tanıtıcı bilgi edinnıek olmayacak, çeviri olgıısıına bağlı olarak çeviriye nasıl bakmak gerektigi ve nedeıı çevirinin akademik bir alan oluşturdugıınu kavramak an lamına da gelecektir. Çiinkü kitabın yazarı, bütüııleştiği bir alanın inceliklerini herkesle paylaşma çabası içinde, işinözünüyalın biranlatım içinde ver nıe kaygısında." işte çeviribilim alanında uzun süre dir eksikliği duyulan, meraklısından akademisyenine, çevirmen adaylan ögreııcilerimizden araştırmacı ve ııy gıılamacı çevirmenlerimize değin lıei kese, hepimize el kitabı olacak, ıız manca ve özenle hazırlanmış bir ya pıt.B Çeviriden Çeviribilime/ Yüzyılımız Penceresinden Çevirihilimsel Celişnıelere Bir Bakış / Dr h Suhınr lirtız / M.ultdutiiııal Yıiyıııevt, H4 \tiyfti (200.1) SAYTA 9 2003'te Multilingual Yayıncvi tarafından yayınılaııan, Çeviri Derneği kıırucıı üyelerinden, bir dönem aynı derncğin başkan yardınıcılığı görevi de yapmış olan vc kuruluşundan bıı yana Istanbııl Universitesi, Alnıaııca Mütcrcim Tercümanlık ögıctim iiycligini siırdıiren I'. Sâkine Eruz'un yazdığı "Çeviriden Çeviribilime" başlıklı çalışma çcviriyi geçmişten alarak giinümüzegeîiren ve Türkiye'de 20. yüzyılda çevirinin çevırıbılinıe dogru yaptığı yolcıılıığıı birçok yönüyle kapsayıcı olarak anlatan ender yapıtlardan biridir. Bıı yönüyle bıranlamdaProl. Dr. Akşit Cîöktürk'ıin,Çeviri, dillcrin dili kitabının açtığı yoldan onun izini sürmcku' ve l>ilim dalının o devirden bugüne gcçirdiği evrimc koşut olarak ba kış açısını genişleterek çeviribilimscl olguları tükctici bir tavırla ele alıp suıı nıakla. Çeviribilimsel gelişmeler Alanı birçok açıdan kavrayıp yansıtmayı aınaçlayan kitaİMiı oylumu da doğal olarak çok geııi^. Çeviribilimsel gelişmeleri ııç ana başlık altında çok kat nıaıılı biryapı içinde gozlemleyen ki tabııı ana bölıımlerinin yanı sıragerek kaynakça, gerekse yazann verı taba nını olııştııran ekler bolıınıii kendi ba^larına birerbiıliınolııştııracakden li ayrınrılı ve kapsamlı. Belgeler 10 ayn ekte toparlanmı^. Kitap çeviriyle ilgilenen, bıı etkinligin l'Lİıkiye'ye nasıl yansıdığını, çevııiniıı nasıl çeviribilime donüştüğünü merak eden bir okur kitlesinirı yanı sıra dipnotları ile kuşatıeı ekleriyle bıı alarıda araştırma yap nıak isteyen çeviri bolumıı öğrencilerine ve akademisyenlere yönelik olarak düzenlenmiş. Kitapta Çeviribilim Serüveni iiç ana başlık ve yedi bölüm altında toplanmış. "Çeviri Çevirmen Çeviribilim" (s. 2269) başlıklı ilk konıınun birinei böliinıüııde Diinyada ve Osmanlı Devleti'ııde çeviri etkinli^i, çevirinin ışlevi ve tarin içinde çevirmenin konıınııı ele alınıyor. fkincı bölümde ise çağdaş çeviri kuramları, çevirmen kinıligi diinyada ve Türkiye'de çeviri ııygulanıalarının giıniirııiız çeviri pıya sasına ve çevirmen kimliğine yansımaC U M H U R İ Y E T K İ T A P \ Cevlrl dıınyası nedir. bugun nerede durmaktadır dlye merak edenler Sakine Eruz'un hazırladığı bu calışmadan genis, ama aynı zamanda kısa yoldan bilgjler edinebillrler. S A YI 7 19