Katalog

0 K U R L A RA Aydın Şimşek ilk kitahım on sekiz yusnıdayketı 'tz ve Küf L adıyla 7 )7H yılındd Anıasyd'da yayımladt. 1 ^ergilerde göriinmcye hasîaması ise 1984 yıluıdd oldu. tlk siirinin çıktığı Imece dcrgisınin drdtndan Damar, Edebıyct FJeş/iri, Hvrensel Kidtür, Kavram Kar»mşa, insancıl ve Virgiil dergilerinde siir ve yaıdarı yayımlandı. Bıı onda dergilere kdrşı bır sevgi oluştnrmuş olmalı kı çcsıtlı dergilerin yaynı kundtannda görev aldı. Şımdilerde ise 'Kum' adlı edebiyat sanat dcrgisini çıkarıyor ve Kum Yaytnları' nıyönetiyor. Son zdmdnıardd siirlerinin yatıısıra sanatiktiddrestetik üçgcuinde düşünceler üretetı Şımsek bu düşüncelerinin bir bölümiinü 'Siydsal Tarih Sürccindc Sdridt ve Iktiddr' ddlı bır kitdpta tuplddı. "Sdnat ürünü ve sandtçı, dcrinlikleri ımleyebiliyorsd o üriirı ve o \drnıtci iein bıı dünyadd bir dizi cezalar ve acıldr çekmek kdçmdnidzdır, Ydni sdndt; kendi dinamikleriyle {sımrlandırılmdddn, dkeler düzeyine çekiltneden) isleyı)ini sürdürürse, henıen her düzenli sey/er tdrdfırddiı dcnndsızed yargılamr. Çibıkü, o yurdtıa bir nesne ol mdkldtı eoktdtı çıkıp ydrdtıa bır özne olmuştur." diyen Şin/sek toplumcıı gerçekçı dnldyıştd üri'uıîer veriyor. Ötıu tanıyın isledik. Kildpseverler için CNR kitap fudruıı dd unutmaaık. Bol kitdplt giinler... lienanmen'de İsvan 1989yılınclaTicnanmen Mevdanındakocaman bir tankın ünündc ısrarla dııran genç adamın görüntiisü Çin'deki öğrcnci harckerinin hcpiıniz ıçin simgcsi olmu^tu. ü günlc ilgili olarak bir zafcr görüntiisü kaldı zihnimizdc ama aslında o giin oradıı binlerce öğrenci öldürüldü. Bıı olavın üzcrindcn yıllar geçmesinc rağnıen Çin'dc o biiyiikliiktc bir ayaklanma bir daha yaşannıadı, karşılarında Çin ordıısıımı bulan gençler öylesine biiyük bir isyana bir daha girişcmcdi. Bııgiin artık Tienanıııen isyanı bir kahrarnanlık dcstanı olarak anlatılıyor sadccc. Shan Sa'nın "Tienanmen'delsyan" ronıaııı da bu olayı kahramanlık öyküsü olarak anlatınayı scçmis. Romanın adı Tienanmen Meydanındaki olaylan anlatıvor i/lcnimi bırakıyor, oysa olaylar sonrasıııda bir kaı,ış öyküsü okiKİıığıımıız. Olayların ınerkczindc Ayamci adlı ögrenci harckcti sözcülcrınden 21 ya^ında bir genç kız var. Ayamci, telcvizyon programlarında sözcii olarak görünmcsinin ardından hareketin tanınan yüzlerin dcn biri olıır. Biiyük Meyd:indaki gösteriyi düzcnlcycıılcrılcn biritlir aynı zamanda, başlattığı açlıkgıcvindc vaııinda ycralan arkadaşlarının çoğıınıın öldiiı ülıııcsi sonunda Ayamci kacmayı başarıı vc l'ckın'i teık clnıck zoruııda kalır. Bıı kısa roman bovımca onun kaçış öyküsünii, dağlara sıgmmasım siirüklcvici biranlatımla yaznıış Sa. Pc^ınc dü^cn Zlıao (bir isim bcnzcrliğivlc Mao'dan sonra gclcn ko mürıist parti ycinelicısınin adı kııllanılmış) adlı geııc. teğnıcn kısa zamanda Avamci saplantısına gircr, heın genc. kızın acıklı yaşam (iyküsünü gcride hıraktığı giinlüklerdeıı okıımuş hcnı dc ailcsini, dostlarını tanıma lırsatı bulmıiiştur. Bövlccc avcı ile av arasın da gerilimli bir kovalamaca basjar. Zhao kcndincc Ayaıııei'i isyana itcıı ncdcnlcri araştırırkcrı bir yandan da genc, kızın kiijiJi^ini (.özmcyc başlar. Roıuarıın cn güzcl bölümleri öncc bir balıkçı köyiinün basit ya^amın, ardından da ıssız ormanın derinlikleriııin anlatıldığı bölürnlcr. Yinc romanın sonralanını doğru köylülerin anlattığı cfsanclcr romanabirderinlik kazandınııı^. "Av Bavramı günü gclmiş. () gece dolıınay vaııııı^. Ruh saçlanna cn güzel çiçeklerı takınmış, çevıesi vahşj kc dilerlc sarıîı bır şckildc, lcopara yastık gibi ba^ını yaslayıp dağın tcpcsindc sevgilisini beklcmcye başlamış. Dcrin vadilcrdcn bir sis yükseliyor, rüzgaı ııgıılduyoı, tünı cvrcn bekliyormıış. Derkcn güneş batmış ve ak ş,am olmu^. (îcnç adam hala orrada yokmuş. ... genc adam asla dönmemiş. O gün bu gündiir ne zaman lıava kölü olsa, rüzgar ııgııldasa vc denı/ ktıdıırsa, tünı bıınlar, ruhun tcrk cdiltligı ıçın ağladığına yorulur. Ne za man lıava güzclleşse, güneş parlasa vc gök yiizü pırıl [)irıl olsa, bu scfcr, ruhun hala ıınıut icinde beklediğinc vc bııluşmasina ha zırlandığına ınanılır." Aynı bıı anlatılan cfsatıcde oldııgıı gibi, Avamci de dağdaki ormanda bıılılıığıı bir manastıra siğınmiş, gelip bir gıın onu yakalamalarını bckliyoıduı. Roman, Tienanmen Mcydanından çok ıızaklarda yeııi bir anlam bıılmava başlar. Aslında cvrcnscl bır katış öyküsü lakat vine dc Shan Sa, Çin kiılturüS AYI 7 12 ne özgü betimlemclcrlc süslemiş metni aksi takdirde sıradan bir kovalamaca olabilccek roman Çin halk efsaneleriyle içiçe'girdiği için farklı bir anlam kazanmış. Pckin doğıımlu yazar Shan Sa 18 yaşından beri yaşadığı Fransa'da bu ilk romanını Fransızca kalcmc almış. Fransa'nın cn pıcstijli edebiyat ödüllcrindcn biri sayılan "ıll: roman Goncourt'u" ödülünü kazanmış. Anadıli olmayan bir dilde böylcsinc şiirsel biranlatım bulmuşolması, hem desadcce25 yaşında iketı bu romanı yazmış olması Shan Sa'yı yeni ülkcsinde öncmli vazarlar arasına katmaya yetmiş,. Ronıanda beni cn etkilcycn şey Fransızca yazılmış olmasına ve Batılı klasik roman sınırları içinde yazılmış olmasına rağmen uzak doğunun havasını taşıması. "Zhao bır yan dan bunları dü sjünürkcn, bir yandan da havai fişeklerin aydınlattığı küçük bahçcyi hayran lıkla seyrcdiyordu. Süscn çiçcklcrıne bakarken birtlcn, Aya mci'nin gıınlüğünde şöylc bir bölüm oldııgıı aklınageldi. 'Yaz çiçcklerı içinde cn çok sııscnlcri severim. Yaprakları, iki ağzı keskin kılıçlara, çi çekleriysc, koı atcşlere benzcr Elsaneyc görc süsen, işgalcilere karşı savaşırken savaş mcydanında ya^amını yitiren bir prensesin çiçeğe dönüş müş halidır. Bahçcdcki süseııler yeni açıyorlardı; zarafet lcrı vc ıhtışamları o kahraman prensesin giızclliğini çagrıştırıyordu. Zhao on ları hayranlıkla uzıın ıızıın scy rettiklerı sonra çiçeklere kar^ı eskıdetı neden o kadar duyarsız oklugunu düRoman boyun ca doganın gü zclliklcrinc dııyulan hayranlık sık sık dile getirilmiş. Doğa betımleri detay lı ve incelikle anlatılmış olmasına ra£mcn ki ijiler aynı titizlikle anlatılmamış. "Ticnanmen'de Isyan" romanının bir ilk roman olduğu henıen hisscdilıyor. Yazarı özcllikle aşırı saf ve romanesk tarzı dolayısıyla cleşti rcbiliriz. Kahramanlarını, destan kahramanları gibi kusursıız bctımlemiş olması, bıı romanın politik içcriğiyle hiç uyuşmuyor. Aya mei'ninpolitik likirlcrindcn çok, güzelliğiy leöne çıktığını görüyoruz. Çok genel anlam da özgürlüğe dııydugu açlık lıissediliyor ama bu aşık olma özgürlüğünü aramasında yatı yor daha çok. Sevdigi gcnç ile birlikte ola mamasının yarattığı bir açlık söz konusıı olan, buradan politik eylemcivc dönüşnıesinde bir cksiklik hissediliyor, roman bu mantıksal boşluğıı doldıırmuvor. Pckin'de vaşanan ikincikanlı ilkbaharı anlatarak başfaması farklı beklenrilere neden oldıığıından olsa gerek, daha sonra okııdu ğunıuz romanın bir aşk romanı oldııgunu görmek bir şaşkınlık yaratıyor. Romanın so nuna gcldiğimizdc ilk iki bölünıü tamamen unııtuyoruz. "lienanmen'de îsyan" özellikle geiıçlere tavsiye edilecek bir roman, Shan Sa'nın Fransa'daki okuyııcıı kitlcsinı zateıı lıseya^ larındaki gençler oluşturuyor. Dile gctirdiği yoğun duygular çoğu geııcın hissettigi tüı den, ayrıca özgürlüğe duvulan özlem de sa decc Çin'dc yaşayan gençlcri degil belki dünyanın her yerindeki gençlcri birbırlcri ne yakın hissettirecek türden. Cîençler için ideal bir okuma ama büvükler için dc agır bir romanın ardından zevkle birkaç saat içinde okunabilecek kolay bir kitap. Tienanmen'de Isyan / Shan Sa / çev Sınem Yenel / Can Yayınları / 120 s. www.vazinsanati.com TURHAN GÜNAY Imtiyaz Sahlbi Çağ Pazatiama Cazete Dergi Kitap Basım ve Yayın AŞ'yi temsllen Cumhuriyet vakfı adına llhan Selçuk Cenel Yayın Yönetmeni: Ibrahlm Yıldız Yayın Oanışmani: Turhan Cunay sorumlu Mudür Mehmet Sucu Cörsel Yönetmen: Dilek Akıskalı Baski: Basın Yatınm Sanayil ve Tlcaret A.ş. Esenboğa YoluANKARA Idare Merkezi: Türkocağı cad. No: 3941 Cağaloğlu. 34 334 Istanbul. Tel:(212)512 05 05 Merkez Reklam. Cinll yazar shan Sa romanında önemil bir olayı anlatıyor. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYFA 3