Katalog

0 K U R L A R A Bu dıtruınıuı adcta kdderinı olmaya bas ladıgına inunasını gchyor.. I Itr yıl yaz sumına doğrıı tatılc çtkıirız. Dömişte dc sıstctuci arkadaş larımızın program dcğistirmv siirpriziylc karşıuişınz Ycni programi öğrcnip hatüsız uygıdaıııuk da epey bir Ziimanımızı alır. Bu adaptasyoıı siircciııdc dc hıamlmaz hatalar yaparız. Sotı değişiklikten itibd ren bir aydır dergiyi bıı hatülardan armdıramıyomz ve sürekli sizlerden özür ddiyoruz (îeçen sayımtzda teknik hatalartn yunına yı'ne bir imzci hatası eklemişiz. Aydın Şiftışek'in kapakta ba$layıp içeride süren söyleşisini Hiiseyin Atahaş'nı clinden alıp, bir önceki haftanın kapak yazarı Ccııgiz Aylif/alov'd vermişiz. Kapaktakı CNR 2. Vluslararası Kitap Fuarı'anotnımda juarııı tarihıni 1019 VÂim yeriııc H22 Ekim l'arihlcrine abtusız. (bııtu/n sistcmcilerle bir ilgisi yok, Uunanıen dikkdtsiz lik.)H// hdtalurdıuı doldyı \\ihcyin Atdbdş, A ydın Şitfişck, hıuırı ziydivt edccck kitdpseverlcr ve okurldrıınızdan çok dnid çok. özür dilcrız. Cıi'lclıı?/ kdpdk konııifiııza. Scrver Tdiıilli h<>cdmız yinc epey tdrtı\âdıdl: bir çalışmayla gclıyor bıı yıl kitdp fudndrırid: Ndsıl Bir Demoknısi İstiyorıız?" Kildbın epeyce g elistirilmiş ycni birbdskısı elimizdeki. liiliııı adanılarırnizın kitdpld ılgılı ydzıldr ise mııthıkd okuıımdlı. Bol kitdplı giinler... Kimdip bu barbarlar? (liiney Alrikalı vazaı J. M. Cootzır'nin "Utanı," adlı kitahını okumak iizcıv biı kc nara ayırmı^kcıı Nt)bcl Edebiyat öclülii açık lanclı, ilk kcz tam zamanında doğrıı kiiabı seçmenin ncşcsiylı; l'iirk<,c yaynnlanmış tüm Coctzcc kıtaplarını alıp okıımaya l>a!jlaJım. 1940 yılında hayvanı.ılıkla gc(,incıı çiftçi bir ailciıin «ğlu olarak dünyaya gclcn Coctzcc, ırkçı politikanın işlcdiği suclannııı biliııcindc biiyüdü. tsgalci Batıyı clcştirtn ilk romanını yazdığında (1^7J) Victnam'daki Aıııcrikan askcrlcri ilc (îüney Afrika'ya yiTİcşcn bcyazları karçıla^lırdıüı iv'in, kctıdi ülkcsi ve yönctici kadro tarafindan gcnç yaş ta kara listeve alındı. 1980'lcrdc ırkçılıgın ilk yok olma bc lirtilcriyle "Baıbarlaıı Hcklcrkcn" adlı romanını yazarak çökcn liir iktidarı eleştiıdi. Coetzee'nin valın ve jjiirscl anlatımı, işlcdiği konıılarla kıısursıız bir ııyum saelıyordıı. lc)83 yılında oııa ilk Booker Odülunü ka zandıran "Michacl K.'ın Yaşamı" adlı ro nıanında Kallta novcllasından çıkma kahrarnanını Rcckctt'in gcrccküstü dünyasınuı içine atarak kıvamet giinünii miijdcliyordıı. Nclson Mandela nın liii[)isten çıknıasıyla, bir sıii'c icin ırkçı politikalara saldıran ro manlar yazmayı bıraktı ve Dostoyevski'nin yaşaınını kurgıısal bir dilk' Mnlarrıfji "Sr IV rcrslitırg l)stası"nı kalemc aldı. Barbarları Beklerkcn I loş lıır rastlantı sonucu J. M. Coctzec ııin romanı Konstantın Kavafis'in biı^ı iriylt aynı baijlıgı taşıyoı. Konıanda Kavafis'in 1904 vılıntla yazdığı .şıirden csinlcnil diğinc dair bir ipucu yok anıa lıer iki vaza rın avnı temayı işlcmiş olması, üsttlik aynı toıula mesai vermeleri dikkal çckici. Kavafis "Barbarları Beklerkcn" şiirindc yöneti cılci'in kendi yaratlıkları "öteki" ükriylc halkı nasıl korkııtrııkları ve bıı korku sayesiıı de toplumu istedikleri gibi vönlendirdiklc ri konıısımn işlıyor. "(Jiinkü bıırada geee, anıa hala gelnıedi barbarlar. Ve sınırdan geçcn biıkae kisi geldi, Ve dediler ki, kalmamış artık niç barbar. Şimdi tıe yapacağız barbarlar olmadan.'' () ınsanlar soııınlarınıızııı çöziinıiıvdü." Iktidaılaıın keıulileıiııi nıe^ru gostenne çabası içindc diişman yarartıklarını günii müzde de eok sık göriiyoruz. Once Atgan halkına ardından da Irak hnlkina yapılan saldırılar bunıı hepimize çok kerelcr kanıt^ ladı. (^octzcc'nin romanında da "barbar" olarak adlandırılan lıalk aslında kadın, ço cıık vc yaşlılardan oluşnyor. Gercekten de cahil ve ilkeller anıa kesinlikle salcıırgan ılegillcr. Yabancılar. "()tekı"ler. İmpaıatorlu ğıın güeüne kar^ı kayıisızlar. Ve cn biiyiik sııçları da bıı: kayıtsızlık, lakat bunıııı bÜin einde bile değiller. (,oetzec romanında "barbar" olarak taıııınladığı halkın hiçbir ırksal özellig'ine dc ğınmeıliği için kiiabı tanıaıneıı evrensel boyıılta kıırgıılayabıliriz. Tek fiziksel ö?ellik olarak öne çıkuıı !;ey lmparatorluk sııbaylarının birinin mavı gözlii olıışıı vebaıbaı de ıııleiı loplıımun kahverengi gözliılcrden olıı.ş'uğıı. Bıı tanımlarla kendimi/.i Kıızey Anıeıika yerlilenııe karşı yürütülen acınıaS A YI 7 13 sız yok etme |)oliıikalarının ya da (uincy Afrikii'dakı apaı teidiıı ya da dünvamn hcrhangi biı verinde, herhangi bir zaman diliminde yer alan giiı,lü zayıt kar^ıtlığını düşünürken bıılabiliriz. Işgalciler ycni yerle^tikleri bu coörafya üzcrindeki toplıırnlara yabancı oldııklan gibi ay nı zamaiKla bu yeni yerin ikliminc dc yabancılar. Karş.ılarında gcrçck dircnç gösteren çöliin katı iklinıi aslında. Işgalcilcri alt cdcn dc valışi doğa, kcndilcrine eşit giice sahip ne bir ordıı ne de bir dircnç var karşılarında ama doğaya karşı vcrdikleri savaşın ağırlığından çöken i^galeilcı zaınanla lüm hırslarını barbarlardan almaya başhyorlar. (!octzec nin romanında savaşın iki tarafında da kahramanlar yok. Roman bovunca bir kişi (aslında iki kiiji ama bıınlar birbirlerinin ıızantısı olduğıı için bir tek karaktcı gibi işlennıi^) haıiç kiınsenin adı da yok. Romanı bize birinci tekil şahısta anlatan hakim, keııdini ne Imparatorlıığıın askcrlcrinc nc de barbarlara yakın hissedcıı bir konumda. "Bcn eskı kalalı oldıı^u kadar güvenilmezim ılf. I Icm sonutta söylcdiklcrime gerçektcn inanıyor mııVumr'Cicrçekten barbar]arın kazannıasım mı istivorum: F'.ntclektüel ııyıı^ıık lıığu, pasaklılıgı, tembellıgı, lıas lalıklara ve ölıınıe kar^ı toleranslı olmayı mı.'' Ortadan kavboIsaydık baıbarlar öğlc dcn sonralarını haıabeleıimizdc kazılar yaparak mı geçirircÜH Nüfııs kayıtları nıı/ı vc hubııbat tıiccarlarımızın deftcri kcbirlerini cam kııtıılaı içindc mi saklarlardı, yoksa ken dilcrını aşk nıektııphııımızııı diIini çözmcyc mi adaılardir1 Imparatorlıığıın seçligi yola karşı duyduğıım ofkc, sınırdaki son yıllarında rahatının kaçmasını istc mcycn yaşh bir adanıın huysuzlıığundan daha mı iazlası?" Bıı bölümde romanın oknra hissettirdiğişüp hccilik cn ııç noktada. ()ku nın kendinı va kııı Iıissetligi fıakim isyanrı ol madığı gil)i bir kahraman I\A degil. Baı barla ra karşı duydııfiıı yakınlık ise sadeee onların koııınmasız olnıalarından kaynaklnnıyor. Olc vandan tmparatorltık giiı.iiıııi de sadist rıılılu bir albav tenısil cdivor, başka şartlar altında olsa hakımın hiçbiı lepki duynıadan işbirliği yapaeağını biliyoruz. Kornanda iro nik bir hal alan hakimin insaneıl ılavranı^ları, ne barbarlar ne dc askerler taratındaıı an laşılmıyor. Fakat okıır onu tüm zaailarıvla ta nıdığı için davranışlarının altında yatarı dii .şiincclcıini nctliklc anlıyoi'. Cioctzec'nin romanlarını okıınıaya basla mak için "Barbaıları Bekleıkcn" çok ivi bir seçim. Yazarm dolaysız ve a^ııı ekunoıııik sadelıkteki dilıııi eıı iyi gcisterdiği romanı. Hiçbir sözcük, hiçbir ranım fazla ya da abaı tılı dcöıl. Bazı okııılaıa (ioetzce'nin cinscllik anlattığı bolıımlcr tıksintlirieı veya lazla grafık (ya da lazla poınogralik) gelebilirama cinselliğe hiçbir romantiznı katmadan an larmasında yazarın neıedevse imzasını taşı yan özelligi. (,oetzec nin I iirkçc'ye çevrilmiş vapıtları nın lıepsi iyi çcvirilerle çıknıı^. "Baıbaılaıı Bcklerken" dc hcnı Adarn Yayınlarından hem de tthaki'dcn yayınılanmi!}. İki çeviıi arasında karar verınek çok zor, Beril Kyfı boğlıı ya da Dost Körpc nin çevirilerini baştan sonra kar^ılaştırmalı okumama ra£men betı hangisi daha iyi karar veremedim. Yinc de ltliaki vayınlarının daha biiyiik pıınto ile dizilmiş nlması okıımayı kolaylaştnıyoı. Barbarları Beklerken I) M Coctzce / Çc~ vırcn. Dost Körpc / lthah.ı Yayınları / 2001 / •m^f. Barbarları Beklerken / /.M Coelzt'e / Çr vırcn Berıl Hyüboglıı / Adatn Yayınları / 1ım/186\. Diişman I ] M. (loctzcc / Çcviren: Nıhal (Jcvran Koldaş / Adam Yayınları / 1')')() / 122 s Utanç / /.M C.oetzcc / Çcvırcn \lknur ()z demir / Can Yayınları / 199V / 2 5 i s. TURHANCÜNAY KtTAP Imtiyaz Sahibi: Çağ Pazariama Gazete Dergi Kitap Basım ve Yayın AŞ'yi temsilen Cumhuriyet Vakfı adına llhan Selçuk Genel Yayın Yönetmenl: Ibrahim Yıldız Yayın Danışmani: Turhan Cünay Sorumlu Müdur : Mehmet Sucu Cörsel Yönetmen: oilek Akıskalı Baski: Basın Yatırım Sanayii ve Tlcaret A.s. Esenboğa YoluANKARA Idare Merkezi: Türkocağı cad. ı\io: 3941 cağaloğlu. 34 334 Istanbul, Tel:(212)512 05 05 Merkez Reklam. J.M. Coetze önemll yapıtlarıyla 2003 yılının Nobel Edeblyat ödülü'nü aldı SAYFA 3 C U M H U R İ Y E T K İ T A P