Katalog

Bedri Baykam'ın siyasal yönii ve politik kitapları Baykam'ın, ilk politik kitabı olan "27 Mayıs tlk Aşkınuztir, "555 K27 Mayıs İlk Aşkımizdı" adlı politik rcsinı sergisinin dc spot adıdır. Sergide, kalın bir gazctc olarak okurların, sanatscvcrlerin karşısına çıkan vc Baykam'ın 1989 sonu ile 1990 başında yaptığı politik söylcsileri içeren eser, daha sonra aynı adla kitap olnıustur. BARIŞ DOSTER Bedri B.ıvkam'ı kamuoyu,öncelerı ressam yönüyle, "lıııı ika çocuk ' olarak tanımıştır. F.ıkaı, 1980'lerin ikinci yansıyla birlikte, Baykam'ın sadece resiın yapnıadığı.yalnızcasanatiçerikliyazılaryazmadığı ortaya çıkmaya ba^latııı^lır. Tiirkiyc'nin, 12 Eylul'ün izlerini dcrindcn hissettiği, yükselen şeriatçı ve Kürtçü akım larııı, "özgürlük', "dcmokrasi", "hııkıık devlcti", "sıvil toplum" adına desteklen meye basjadığı günlerdir. Bıı destck, bazan kiniı "yüksek tepelerden" de gel ınektedir. Böyle bir süreçte Baykaın, ressamlığının yanında, siyasal kimliğiyle de dikkat çekmeyc başlar. Zamanla, Baykam'ın siyasal örgütçü ve eylemci yönii, yazarlıgı ve polemikleı i, laikCumhııriyet ve Kemalizm konusundaki mücadelesi, neredeyse ıessamlığmın öniine geçer, daha çok göze batar, ivice ön plana çıkar. Siyasal yelpazenin solun da, savılan hızla ve gereksizce artan partilerin. laık ( Aiıııhuıiyet için bııleşmesi amacıvla basjatılan Taban Operasyonu'nıı kuran ve en ön salla çalışanlardan biridir. lutboldaki tabirle, adam adama marka) vapar.ık.bınlerıe ını/a topl.ıı M.ı kaleleıi, katıldıgı konlerans ve paneller, siyasal nolemiklcn, (A IP Parti Meclısi üyeligi, kitle öı giillerindeki r.alı^ıııaları ile sivrilir. Sivasal yönıı ve sanatı, karşılıklı olarak birbirini besler, etkiler, güçlendi rir. Polııık vöııü ağır basan, hatta tamamen polırık olan sergileı açar, ılerıde ba zı kilaplannın omurgasını olııştıır.uak olan scrgı gazeteleri çıkarır. Söyleşıler, ınakaleleı ve araştırmalardan olnışan kitapları, Baykam'ı başka bir yönüvle, ya zar olaı ak taşır kamuoyunun gündcmine. Bavkanı'ın bıı yönü, o dönemler yeni yeni bilinse de, geıçekte o, son derece siyasal bir orlamda dünyayagelmiştir. (1HP'nin mulıalefette olduğıı, parti içindc arayısjlanıı hızlandığı, sert rartışmaların vapıldıgı bir dönemde, 1957 yılında Ankara'da doğmııştıır. Babası Dr. Sıınhi Baykam, partinin en genç nıılletvekille rindendiı. Bavkam'ın içine dogduğu bıı çok politik ortam, ontın tlüşünsel yönii nededamgasmı vııracaklır. Babası,CHP içincle 1 l)5i) ve 19(S()'larda en etkın dönemeelerde,en kııtikyeni söyleıııleıeöiıeii liik vapnuş bir ıınlü sivasidır. Baykam, mKiıklııgıından beıi, Kenıa lı/nıin iilkenıi/e avdııılanma ve ozgıırlıık nızgarı gıMirdıgıne ınanmıştır. l^ıı neelen le, lıep daha sola va da merkeze .sapm.ı dan bıı çızgıde viıniı, hep ıılıısal sola ın.ı nır. Tiım Kennlıst ıılıısal sol aydınlargibı, 'l'iirkıVL'nin tlı^aııyla, esjt, mütekabilivel .^ılıklılık) e.s.ısına davanan, onıırlıı ve SAYTA 12 a\ ıı dığı ve buyuk zevk aldığl evlemlerdcn biri, Anadolu'nıın hemeıı lıemeıı tüııı kentlerinde verdigi konferanslardır. Mcslek odalarının, iiniversileleıin, halta bazen ilkoğretim okullarının çagrılısı olarak şimıliye dek yak laşık 1500 konu^ma vapmıştır. (lumhuriyet, Siyah Beyaz, Ak ijaın ve (îünes, gazetelerinde, Aydınlık, 'F'empo, Devınim ve 1leri deıgilerinde de ikibini ajjkın nıakale yazmıştır. Baykam, ..Uğur Mumcu'nun devimıyle "C )zal'ın dönek tosııncuklaıına " kaısı yazılanyla, konıışmalarıvla, katıldıgı telcvizvon ıiR)gıanılannda girdiği polenıiklerle de mücadele eder. Ues,tirdigi, karşı çıktıgı ki^iler ise hakim oldııkları ıncclya savesinLİe, Baykam a sansiiı uygıılarlaı. Bavkam ise bu çelmelere rağmen mucadelesıni sürdürür. Bir konu^ınasında ^övlc demiijtir: " Yanlışı yapan babam olsa, üze ı ine gideriın. Solun içinde de bu yiireklıliği gö.sterip, Biilent Hcevit gibi, Ya^ar Keinal gibi, Züllii Livaneli gibi solun onemli dokunulmaztabıı isimlerine hata yaptıklaıını söyle dim. Eeevit'le kötü oldum. Aile dostunııız olan, babamın ortaokul arkadaşı Onu önce 'Harika Çocuk' sonra da ressam olarak tanımıştık Bedrl Baykam. çok boyııtln ilişkiler kıırmasından yana olan Baykam, ülkemizin bagımsızlığı, bü tiinliığii ve egemenligi, Tiirkiye'nin onıını, ( Aimhuriyet'in temel değerleri, Tiiık devletinin kurulus, felselesi söz konıısu olduğııınla ödiinsüzdür, kıskanctır, uz laijiııazdıı. Bu tleğerlere en ulak l)ir gölge diişiinilnıesine tahammiil edemediği nin altmı çi/er hep. Dinsel gerieilige ııe k.ular karsıysa, etnik bölücülüğe de o kadar kaiijidır. " Atatürk, büimsel, akılcı ve çağdaş dü şünteyi miras olarak bıraknııs,, tiinı daı kalınlara, dogmalara karşı çıkmıştır. Aydmlanmayı ve (,agda^la^mayı, Balı'va rağ men, Batı'yla savaşarak Anadoln'da egcmen kılmış, bir devrimeidir. Bu anlamda, bu toprakların yarattığı en k(>klii, biiyıık ve derin ulıibal sentezin mımarı, öncüsii ve simgesidir" diye düşünür Bavkam. I Iem Tiirk musikisini, nem klasik Batı ıııüziğini, hem resimheykel müzesini ve plastık sanatları, hem Anadolu'nıın essiz zenginligini birarada ya^atan bu küftüı sentezinı do^rıı anlamak pırckti^inin .ıl lını eızer. Siyasal mücadelcye aktif olarak girisinın de, Atatiirk'e yapılan bir savgısızlık la doğnıdan, birebir ilis.kisi vardır. Kararında, hiikümetin laıklik konıısundakı duyarsızlığınm ve bu konuda verdi^i ödiinlerın payi biiyiiktiir. 1987'de ABD'den dönene dek, siyaseü nornıal bir aydın olarak dişarıdan (tnbiinden) izleyeıı Baykam, lıan Ba^bakanı'nın Ajıka ra'ya gelişintle Anitkabir'e gitmeyi reddetmesini hiikümetin icjne siiKİirnıesini, SHP'nin de bu olaya gereken tepkivi vermemesini içine sindiremez ve sahaya iıı meve karar verir. Bu olay, yaşainında siyaşal anlamda bir dönüm nokı.ısulıı. Unlü 163. maddcnin kaldııılnuısına karşı çıkar. I (>XX'de sansürc ve ışkcnceye kaı^ı çıkıp, AKM'de konuvla ilgili bıı seıgi .ıçar. Pek çok arkadaşının, "Kedrı, se nı alıı götüıürler, i/ini bile bulaınavız" denıesine karşın, Evren'in eumhurbaşkanı (Kadeıin ciK'esi, emekli okluktaıı sonra f'A'ivn'le Bavkam meslekda^ oklııl.iı'), ( )zal'ın başbakan oldugıı, 12 \:,y lııl'ıııı iıım lıı/.ı ve hı^mıvla sürdiığıı biı donemde, s.matıyla ışkence \re sansııııı laııelleı. (slalışmaları arasında en çok /.ım.ın olan Yaşar Kemal'i cleştirdinı. Ama önırümde tek bir lekzip vemedim. I (akkımda açdan tek davayi da Adnan I loeaeılaı açtı ki, o da beninı onur davamdır. Daha sonra da kendileri davadan vazgeçtileı c Baykam'ın, ilki l )94 yılında çıkan 8 lane (jjimdilik) siyasal içeriklı kitabı vardır: "27 Mayıs İlk Aşkımızdı" (1994), "Musl tala Kemaller (îörev Başına" (19 )4), "(')dünsiiz La.ik Tiııkıve" (1995). ve "CJözleri Hep Üzerimizde" (1996) Umit Yayıncılık'tan, "6X'lı Yıllaı liylemciJer " (1998), "68'li Yıllar Tanıklar"'( 1999) ve "Küba ve Binyılın Süvansi ("he" (2000) lınge Yayınlan'ndan, "OıdııSatrançC )vnarken" (2001) ise Piramid Yayıncılık'tan çıkmıştır. Bavkanı'ın, ilk politik kitabı olan "27 Mayıs İlk Aşkımızdı", ' " ^ K 27 Mayıs ilk Aşkımızdı" adlı politik resinı scrgisinin de spot adıdır. Sergide, kalın biı ga zete olarak okurların, sanatseverlerm karşısına çıkan ve Baykam'ın 19X9 sonu ile 199() başında yaptığı politik sövleşileri içercn eser, daha sonra aynı adla kıtap ol muştur. (îiriş yazısını, gazetemiz vazarı ve tştanbııl Universitesi tktısat lakiıltesi Ogrctinı Uyesi Prol. l)ı. löktanıış Aleş'in yazdıği kitapta Raykam, Ilkıvm Acııner, Prof. Dr. Muamıner Aksoy, Suphi Bavkam, Giincri Cıvaoğlu, Alev Co.şkıın, ()ktay likşi, Turgııt Göle, Suphi C Üirsoyt rak, Hasan Biilent Kahraman, Suphi Ka raman, Kayıhan Keskinok, Sami Küeiik, (^enıaJ Madanoglu, Uğur Munıcu, Altan ()ymcn, llhami Soysal, Miimtaz Soysal, Metin l'oker, Prol. Dr. Tarık Zaler Tıınaya, Hıncal Uluç, lhsan Yalçın ve I lilmi Yavıız'la yüzyiize görüşeıek, bu isimkrin 27 Mayıs oncesine, harekatın hazırlanış siirecine, anıacına ve sonuçlanna ilişkin göhişlerini dcrlcmiştir. Resinı sergısıyle birlikte çıkan gazeteden yaklaşık 3.5 yıl sonra okurların eline kit.ıp olarak ıılaşan bu çalışma, 27 Mayıs'ın anlamını ve geı çek aınaeını loplııma, özellikle de gençlere anlatmayı amaçlamıştıı. l'uıgut C U M H U R İ Y F T K İ T A P S AY I 7 13