Katalog

Gelıyor her gece sıyah bıı atla Vc bcnı, dııfunc davct edıvoı Bakışları bende gozletındc koı Savuruvor baltasını duı madan Sankı benı ezıp geçmek ıstıvor ünlar nasıl olmuşlersc o zaman Nıkola Furnacıyev / Şiirler/ Çeviren: Ahmet Emin Atasoy 'Dilinde şarkısıyla öliiyoK Bundan X0 vıl once (komşumuz Bulganstan'da) patlak veren ve gorulmedık bır barbarlıkla bastırıian Eylııl Ayak lanması (192Î) tarıhsel onemının yanında bır de sanatsal değcrc sahıptır En ınsancıl ılkeleıe dayanarak ulkede faşı/mı yok ctmcnın ılk provası nıtelığını taşıvan bıı buvuk olay, bır vandan o zamana değın pek de ivı sayılmayan ışçi kovlu ılışkıleıını du/eltıp ortak dıışmanla (faşızm) vuruşacak bılınçlı bır guç halıne getırdıgı gıbı, ote yanuan, kıtlcsel kırıma donuşen sonııcuyla, ulusun cn duyarlı evlatları olan şaırleıı saıstı ve harekete geçırdı Başlangıçta Ascn Raztsvetnıkov, Nıkola ruınacıyev (190? 1968) ve Angel Karalıyçcv'ten oluşan "Eylukulcr" toplufuğu, da ha sonra Gco Mılev (kı ya/dığı Eylul destanının bedclını kellesıyle odedı) Nıkolav Hrelkov, Krum Kulyavkov gı bı yctcncklcık genıslcdı ve zamanla Bulgar şıırının ozgun bır bolumunu oluşturan apayrı bır şıırı ortaya çıktı Adı na Eylııl Şıırı dtnıldı Bu şıır, Bulgar edebıvatının tarıhsel gelışım suıecınde dıkkatı çeken ılerıcılık ve devrımcılık gelenekletını sadeee suıdurmekle kalmadı, yepyenı koşullar ve etmenler karmaşasında kcndını yenılemeyı başaı dı vc boylete tdebıyatta yenı bır donemın başlangıç sınyallerını vermiş oldu Eylul Ayaklanması'nın trajedısını en guçlu, cn reııkJı ve en eoşkulu bıı bıçımde yansıtan şaırlerden bırı olan Nıkola Furnacıyev, Pazaruk kasabasında doğdu Shven ve Çırpan'da okudu 1930'da Sohya Unıversıtesı'nın Felsefe Bolumu nden memn oldu Bellıbırsu re oğretmenlık ve Eğıtım Bakanlığı nda memurluk yaptı 1924 yılında (henuz 21 yaşındayken) yayımladığı Bahar Ruzgârı adlı ılk şıır kıtabıyla Eylul Ayaklanması'nın tuyleı urpertıcı sahnelerını, ayaklanmanın bastırdışından son ra yaşanan ulusal ıstııapları derın duyarlıkla ve buyuk bır ustalıkla dıle getırdı O zamana değın gorulmedık bır ımge sıstemı gelıştıren genc şaırın acılı sesı, umarsız bır ulkenın çığlığı halıne donuştu Yaratıcuık çızgısını yaşam la vc ınsanlarla sureklı sağlam ılışkıler îçınde surduren Nıkola Furnacıyev, 1928'de Gokkıışağı başlüdı ıkıncı kıtabını yayımladıktan sonra, otekı şıırlerını sırasıyla Yucc Gunlcr (1950) ve Yollarında Yurudum Hep (1958) kı taplarında topladı Aşagıdakı ijiırler şaırın unlu Bahar Ruzgârı adlı kıtabından alınmıştır ATLILAR Angel Karaliyçev'eAtlılar, atlılar, atlılar, kanlı atlılar Memleketım ve benım yangınlı ufuklarım Hanı halk nerclcrde, nerde âs>ı topraklar, Bi7 nerdeyız, nerede, benım duz, dertlı kır'ım? Orada koyler yandı, urganlar otustu, bak Ruzgâr gezıp ınlıyor ovalarda gonlunce Atktaı yaklaşıyor, çığlık çığlığa toprak, Çıglık ^arkı ofuyor şarkı, olumden once Uzanan sıyah mızrak yararken engınlerı, Kanda yummuş guncşın aynasında ^avkıyor, Goğun pencerelerı kıpkızıl, kanlı, ırı Derüjetın gozlerınden daha korkunç bakıyor Atlılar uçurumu gozleyen kardeşlcrım, Memleketım ve benım yangınlı ufuklarım, Bora gclıyor anam, hem korkunt,, hem ne^elı, Dılınde şarkısıyla oluyor dumduz kır'ım1 ECEEL O hepımız ıçın meğer olummuş, Sıste nan^erlcıı kıran kım ıdı* Kapıları gordum sıyah burunmuş larlalıkta kanlı ıkı cesedı Sarı kanda yunmuij mızraklar gordum Goklerden uzanan ta yere değın Korkunc ısyanını yuttu gece tum Kara tarlaların ve surulcrın Apaydın bır gece evleı ustunde Kcrpı<,ler bo/ alev gıbı parlıyor Go7İerım bu geç vakıtte yınc de Ağabeyımle aıncamı ariyor Issız çol parlıyor ayışığında Aydınlık ve tenha bu anda meydan Dıın sapsaı bı kalpakla ba^ında Sankı kara veba geçmış buradan Sankı her $ey, her ijey kaybolmu^ bırden Ve kanlı kırlarda şımdı, şu anda Yatıvor yerınde hıc, ırkılmeden U^urum rengınde cansız bır manda Bu felaket bızım hepımıze vay1 ( anım anam oıılar donmeyecekler Yas bağlamış koyler uzerındc ay, Parlıyor kuçıık bır taneye benzer KURTLAR Hıddetle ko^uyor kurt suruJerı Mavı sıs altında uyuyor çımen SAYFA 18 Yııce Tanrım, kandılımdc htr gccc Buhurdan yeııne kan tutmektetlır Vc o buyuk, korkunç at buvudukçe Baltalı adam da bııvıımektedır DUĞUN 1 trı, kaıa davullar ınletıvor goklerı Yanan duzlcr ustunde CŞMZ bu dclışct gıbı, Gecede ıneklece, şavkra vunmuş her bırı, Bulutlaı koşuşuyor, to? boğuyor engını Ve derınden çınlıyor ovalarla derbentler, Duğunleıle sarsılıyor bahtsız topragın kalbı Guvey benım, ey anam, ve parlıyor tum gokler Yangın gıbı, kan gıbı, olumun sesı gıbı Elde şarap testısıyle çağıııyoıum sızleıı Yıi7ustu, nağrıkara, bıçarc kardeşlcrım, Duğunum pazar gunu, ıçınızden heı bırı Buyursun es.kı kırın huznuyle koıkunç, deıın Gecede ıneklerce, şavkta yunmuş her bırı Boz bulutlar geçıyor yarıp bağrını goğun Ah, ateş davullarım, ınletın goğu yerı, lnle kara kaderım, duğunum, olumum 2 Sımsıyah pırıltılarla akıyor gece ırmağı Parlak yıldızlar yansıyor koynunda suların derın Kara sevınç, derın derın dovuyor yanan toprağı Ve azız kemıklerını benım yavuz cetlerımın Ormanlarda ve kırlarda şen kayalar parıldıyor Kızıl bır ay yanıyor yolumun tepesınde, Meşelıkler ^arkı dolu, meşelıkler şımdı kor kor Derın vatan şafağının meçhul şavL ıçınde Ben yollara duzulmuşum duğune çağırmaya Sızı sıyah babalarını, olmuş can baDalarım, Nerdesınız, bılmıyorum, bakıyorum şcn toprağa îçınde par par yanan altınlı urbaların Umarım kı her bırınız bana mııtluluk dıler Bu sabahın seherınde gençlık yanar ıçımde Pırıl pırıl ovalarda ncşelı meşelıkler Derın vatan şafağının meçhul şavkı ıçınde Duğun yarın sabah, toprağım benım, Yarrn sabah evleneceğım ben de Bır guneş parlıyor hıç bılmedığımKara kızıl alevlerle gecede Kara, kuduz horozlar hep otuyor Karanlık sokaklar ınlıyor yıne Bakıyoruz Ağır sısler yatıyor Mandalar orneğı yol u/erıne Dehşetlı hançerım par par yanıyor, Uçurum çekıyor benı durmadan, Şen ve korkunç ruzgâr dalgalanıyor Şıkâyet kaynıyor tum kuyıılardan Duğun yarın sabah toprağım benım, Yarın sabah evlenıyorum ben de Bır guneş parlıyor nıç bılmedığım Kara kızıl alevlerle gecede 4 Kavallar ve genış davullar otuşecek bıre dek, Bu korkunç gunde derınden ınlcyccck yer ana, Kara ağaçlar el edecek ve erkenden çekılerek Duğuncu akranlarım gelecekler yanıma Kizıl guneş ındırecek kamçıyı yanan yere Ağaçlar sıçrayacak, yollar nara atacak Duğune 1 Duğune1 bulanık, korkunç ve kızıl dere Etraftakı kapkara teknelerden akacak Elde horo7, sağdıçlar da yetişecek bu anda Guneş seller kaplayacak soğuk goklerı sonsıi7, Yel esecek ve tozlu ve yangınlı yollarda Sevınçle haykıracak buyuk, kara bır ulus Hey duğunculerım, hey gaydalar, dudukler ve davullar, Buyurun, pazar gunu, duğune ve olume yerıne Gok yanıyor, kan ıçınde yıkanıyor ovalar Ve kapkaranlık coşlcun sular ses verıyor engıne C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI 7 1 Bız yıne yoldayız safaktan berı Demır çarıklarla, nıç dınlenmeden Yanı başımızda kara bır kcrvan Kokmuş cesetlerle yuklu ceçıyor En gerıue aksak kuşu ancnran At, en kara arabayı çekıyor Yıne de aman yok, bugun, bu anda Kara kalbımızde kızgın kuller var Yanık ve çırılçıplak yol boylarında Olumun açtığı lcara yuvalar Ve kurtların korkunç hışımlarında, Kara kağnıların sesınde gum gum, Ve yelde, ve guneş ışınlannda Aşk yanıyor, şarkı soyluyor olum Hıddetle ko^uyor kurt surulerı Mavı sıs altında uyuyor çımen Bız yıne yoldayız safaktan berı Demır çarıklarla, nıç dınlenmeden MEYHANEDE Lakırdını dınleyemez olmuşum Kınım oylesıne çok, papa? dede 1 Olum gıbı sızlar bagrımda kur^un Çurur demetlenm narman yerınde Korkunç cehenneme goçtu hep dostlar, Bınerek sırtına kanlı atların Koylerde soğuktan geberıyorlar Senın Tanrı kulu hor evlatların Rakı ecel gıbı, oylesıne ak, Ah, goruyor mubun dışaıda av'i1* O, dun eldekını andırıyor bak Dun eldekı, bugun kanlı bır anı Lakırdını dınleyemez olmuşum Kınım oylesıne çok, papa? dedc 1 Yanıyor yanıyor şuramda kurşun, Demetlenm savruluyor yellerde DEHŞET Bundan boyle kapım açılmayacak, Konuk gelmeyecek hıç kımsecıkler Kara kanla dolu butun kap kacak îkona onunde kanlı kcmıkler Dışarıda korkunç ve sajjçır feryatla tnlıyor kudurmui; ruzgar, ey Tanrım1 Duvarlardan sokuyorum tırnakla Dehşet gıbı sakan yeşıl paslaıı Gokyuzu bakıyor sankı ınatla Ve beyaz baltalı bırı gelıyor,