Katalog

^ S U M A N KAFAOĞLUBÜKE B ULMAC A Önce aşağıda tanımJarı verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre [60 J|61 F bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir). Bulnıaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşdığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğrıı Serdar Koçak'ın Don Kişot Yayınlan taraiîndan yayunlanan bir şiir kitabının adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiir kitabından bir alıntı ortaya çıkacaktır. kKER MUMCUOfiUI 7 Aİ8 Dl Soneler B ir önyargıya göre, Kraliçe I. Elizabeth dönemi îngiliz edebiyatı sadece sahnelenmek üzere yazılan piyeslerden oluşur, halbuki Shakespeare çağdaşı okumayazma bilen edebiyat meraklılan böyle düşünmüyorlardı. Piyeslerin çoğu eğlendirme amacıyla daha çok eğitimsiz kitle tarafından tüketilen bir sanat formuydu, iyi eğitim almış kentlilerle aristokratlar, edebiyatla sadece sahne üzerinde karşdaşmıyorlardı, çok baskı yapan lirik şiirler ve politik taşlamalar okuyorlardı. Shakespeare gibi oyun yazarlannın eserleri edebiyat tarihi açısından o denli göz ahcıydı ki, sonraki dönemlerde bu sahne yapıtları neredeyse diğer tüm edebiyat eserlerini gölgede bıraktı. Seçkin sınıf, Londra sahnelerinde ya da taşra turnelerinde Shakespeare'in oyunlarını sahnede izlediklerinde mutlaka onun edebi dehasını görüyorlardı, fakat o yıllarda drama, şiir mertebesinde yüksek sanat saydmıyordu. Piyeslerin eğlendirici olması edebi değerlerinden önde geliyordu. Sahnede izlenmek üzere yazddıkları için de baskıları genelde sadece tiyatro çevresi tarafından okunuyordu. Korsan baskdar da çok özensiz ve hatalarla (Örn.: "Hamlet" 163 kaçak baskısı) dolu olduldarı için gerçek edebiyat severleri tatmin etmiyordu. Neyse ki Christopher Marlowe ve William Shakespeare tiyatro dışında da eser yazddar. Ozellikle Shakespeare'in Soneleri o dönemin (ve sanırım her dönemin ve her dilin) edebiyat severleri için bir başyapıt oldu. Shakespeare'in 1592 yılında yazmaya başladığısanılan 154soneyi, 1600'larınbaşında bitirdiği tahmin edilir. Soneleri neredeyse bir ilişkinin günlüğü olarak görmek mümkündür, dolayısıyla oyunlarında hiç bakmadığımız otobiyografik bağlantılar sonelerde dikkatimizi çeker. Batan çıkarma, sevgiliyi aldatma, aşkı elde edemeyince hırçınlaşma gibi temalar elbette tamamen Shakespeare'in kurgulaması olabileceği gibi, o sıralarda yaşadığı karmaşık dişkderi de dile getiriyor olabilir. Bir roman, öykü ya da tiyatro eserinin konusu arkasında kolayca gizlenebilen yazar, kendini şiirleriyle eleveren şairden daha şanslıdır. Şiir, sanatçı ile izleyicinin en derin bağ kurduğu sanat formudur kuşkusuz. Bu yüzden de Shakespeare'in Sonelerini birçok eleştirmen şairin aşk günlüğü olarak değerlendirmiş şiirlerde bahsedilen kişileri de gerçek yaşamda tanıdığı kişiler olarak görmüştür. Sonelerde belirgin olarak dört karakter vardır: Şairin kendisi, sarışın genç, rakip ozan ve esmer kadın. Ilk 126 sone ilahi güzellikteki genç sarışına yazılmıştır, örneğin 117 soneler genç adamı evliliğin nimetlerine inanKİTAP SAYI 633 dırmaya çalışır. Genç adamla şair tanımlanması zor ilişki yaşıyorlardır, baba öğütlerinden kösnül aşk sözcükJerine, hayranlıktan küçümsemeve, evlenmesini isterken aşırı sahip olma duygusu ve kıskançhğa kadar giden uçlarda dolaşır şairin duyguları. Daha sonra gelen 26 sone "Esmer Kadın" olarak adlandırdan kişiye yazılmıştır. Genç sarışın, esmer kadın ve şair arasında duygusal bir aşk üçgeni başlar, şair (sone 144) ikisi arasında kalır: "Biri huzur, biri dert, iki sevgim var beni, tki görüntü gibi hep gönlümü çelerler. Sarışın bir erkektir benim iyi meleğim, Kötü ruh bir kadındır, kapkaranlık bir esmer." Aynı zamanda şair ikisinin çekicüiği arasında da kalır. Kendi istemi dışında baştan çıkarılır esmer kadın tarafından. Bunun ardından gelen şiirlerde telaş ve zihinsel karışıkJık hissedüir, bu da sonelerin kronolojik olarak değerlendirilmemelerini hatırlatır okura. Esmer kadına yazılan sonelerde her ne kadar bir bütünlük varsa da tepkilerin sürekli değişimi söz konusudur. Genç sanşına yazdan dizelerde de cinsiyet karmaşası hissedilir, "mastermistress" (sone 20) hem efendi (erkek), hem de dilber (kadın) rolündedir ve bu yetmezmiş gibi, "Yaradan, kadın yüzü çizmiş sana eliyle" diyerek her iki cinsin tüm güzelliklerini varlığında buluşturan kişi, "erkekleri büyüler, kadınları çıldırtır" tanımlamasıylainsanüstübirvarlıkkonumda algdanır. Oysa 126 sone boyunca anlatdan kişinin ne adını ne de kesin olarak fiziksel özelliklerini biliriz. Bu da şairin kişiyi kutsallaştırma amacına çok uygundur. Soneler, Elizabeth dönemi edebiyatı ve yaşamı hakkında bilgi verirlerler; öte yandan bazı sonelerin bugün yazdmış gibi canlı kalmaJarı da okuyucuyu şaşırtır: "Acıkan kösnü, ruhu yıkıp geçer boşuna Utanç mezbelesinde; zevk altncaya kadar Yalanadır, kalleşlır, susar kana ve cana, Azgtn ve korkusuzdur; haindir, sert ve gaddar, Ama keyif sürünce birdenbire tiksinır.." "Tüm Soneler"/ Wdlıam Shakespeare/ Çeviren lalat Sait Halman/ Cem Yayınlan/ 1993. www.yazinsanati.cjb.net G. Duygu Asena'nın bir romanı. 47 44 62 9 54 24 70 53 6 34 55 69 65 H."... Mani Padme Hum" (Asef Halet Çelebi'nin bir şür kitabı). 51 26 Tanımlar ve sözcükleriniz: A. tlk Islam halifesi Ebubekir'in unvanı. 35 7 76 17 58 23 B. Eski Yunan'da tanınmış ünlü masalcı. 75 57 36 11 C. "Jamanak gazetesi çıktı mıydı/ yaşlı kadınlarla sütyeşdi martdar/ hanendelere şiir yazan pek eski her kuşak/ ve odunlukta tutsak" (Serdar Koçak'ın Pervazda adlı şür yapıtından). 25 16 30 10 12 33 14 15 2 59 38 28 77 D. "... umumiye" (Osmanlı dış borçlarının ve bunu yöneten idarenin adı). 43 21 45 66 8 63 E. "... velakin" (ancak, bununla beraber). 5 52 71 40 F. Oğulcuk, embriyon (yalnız ünsüz harflerini yazacaksınız). 61 19 74 64 I. Baştan savma yazmak. 32 27 73 43 68 20 29 41 22 46 4 J. Şaşma ve korku anlatan bir ünlem. 12 37 60 39 K. "Kış îkindisinin Evinde" ve "Konuştuğumuz Gibi Uzaklara" adlı yapıtları da yaratan yazar. 78 18 50 13 49 48 1 31 67 56 3 631.8ayımnçönimü A. Kral Übü, B. Alpay, C. Dadaloğlu, D. Ipao, E. Rober, F. Ayva Sarı, G. Yüzümdeki Kuyu, H. Dürrenmatt, I. Eytişim, J. MK, K. Imbik, L. Ripley. Şiir; "Yaprak düşüyor, Kalbimi tutuvorum. Eylül bir kadın? Yüzümde Sokaklar Veremediğim papatyalar gibi..." CUMHURİYET SAYFA 23 r