Katalog

Içerik Cöriimlemesi Prof. Dr. UĞUR DEMİRAY ılındığı gıbı yu/yılın sonlarında vc yenı bır bınyıhn basjarında gun demdckı en onemlı olgulaıdan bı tı Değıs,ını"dır Hudoncmde "Değışım" kazandığı boyutla, toplumsal ekonomık ve kulturel htmcn tunı alanlarda var o lan toplumsal noım, değer yargısı ve de sıstem.hernevaısahepsını adetakokten değı^ımc /orlamaktadir Bıı alanda değı şjm, toplumıın ve onıın bıreylerının ıle tısım boyutlıı her du/eyden ıletıs,ımını 'Iletıs,ım lopkımu" kavramı ıçersınde deıınden ıçumektedıt Çunku bu kav ıjm bıreyluarası toplıım bırey vc top luınlararası ıhijkılerı açıklamada anlamlı olabılmekte ısjevleı yuklenmekte ve de ğıs,tmı bemmseycıek gelışcbılmektedır Iletüjim toplumunun gelışımıne koşııt olarak medya ıırunlcnmn çozumlenme çalış,malaı ında lçeıık Ço/umlemesı" yo netimme olan ılgı de gıderek artmaktadır Dr Gokçe bu yontemın geleeeğı ıle ılgı lı olarak dunyadakı gelışım eğrısıne ba kıldığında, bu yu/yılda ıçenk çozumleme yontcmının 'Yontemlerın Yontemı" ol ma yolıında onemlı adımlarla ılerledığı nı (Bkz s 196) soylemektedu Bunun doğal sonucu olarak da, ozellık le Avrupa ulkelerınde hem ıletışım hem de toplıım bılımı oğıenımı yapan eğıtım ' kuıumlarındakı bılımsel ço/umlemele rın bu yonteme dayandııılarak gcrçek lcjtırılmesı her geçen gun artmaktadır Ne vaı kı soz konusu alanlardakı çalıs malaıın içerık çozumleme yontemı ıle ger^ekle^tırılmesı o/ellıkle lletisjm 1 a kultelerınde yavas, yavas, artmaya basjat ken ulkemı/de ıçeıık ço/umlemesı yon temı konusunda bılgı edınılebılecek ça lışmaların sayısı oldukça a/dır B fi rılmış, ıçenk ço zumleme yontemı nın uygulanması surccınde aşama lar, tck tek sıstema tık bır bıçımde ele alınarak ıncelen mış,, sorunlar tartı şılmış, ve konu ana lızı teknığının uy gulanmasına yone lık bır ornek gclıijtı rılmı^tır 210 sayra olan bu çalış,ma yakla sık 200 yerlı ve yabanu kaynaktan yaıar lanarak ha/ırlanmış,tır (, alışma unıversıte duzeyınde oğretım amacını on planda tutulmakla birlıkte duş,uncelerın eleştırel analı/ı, tartıs,ma vo ğunlas,ması, ıçerik çozumlemesı, toplıım bılım ve yontem konularına ılgı duyanla rı hcdet okuyucu olaıak belırlemekte, ozellıkle de lısans ve hsansustu egıtım ve ren lletısım 1 akultelerının vazgeçemevc ceğı I urkçe temel kaynak nıtelığındedır • C) Lskışıhır Anadolu Unıversıtesı llı tı^ım Btltmlerı Fakultesı tçerik Çözumlemesi: TeoriMetodUygulama/ Orhan Cokçc/ Selçuk Unıvenı lesı Yayınları/ Kotıya, 2001 karsın, bu yakla^ım tarzı Davıd Rıcardo ıle başıayan sureçte cıddı bır donusıını gcçır müjtır Alada'nın kıtaptakı " bııeylerın geleceğe donuk kararlaıında tam bılgıye sahıp oldukları postulası, hıç suphcsiz Rı cırclo ve geleneğının, ıktısadı tamamen kendı ıç dunvasıntla, polıtık, ahlakı, top lumsal bovutlaıından soyutlayarak, kesın bır belırlılık ıçınde ele altna gayretının bır netıcesıdır tktısadın sonuçlarını yerçekı mı ılkcsı gıbı kesın olduğunu du^unen l^ı cardo " ıfadelerıyle bu olgunun altı o/el lıkle çı/ılmı^tır /aten, belırsızlık ıktısadı da bu anlayı^a yonelık bıı tepkı olarak oı tava çıkmamıs, mıdır' Bununla bıı lıkte kıtapta belırsızlık kav ıaınının sadece teorık olarak ırdelendığı duşunulmemelıdır O/ellıkle, belırsı/lık rekabet demokrası kavramları aıasındakı /ıncirleme ılıijkıye dıkkat çekılerek, belır sı/lık olgusunun polıtıka yapıcıları tara fından korunmasının ve belırsızlıklenn dısjanmadığı bır ortamın varatılmasının gereklılıgı vurgulanmaktadır Kıtapta adı geçtn, Adam Smıth ın rekabctı korııyucu (aynı anlamda pıyasadakı belıısızlığı ko ruyuculdu/enlcmeleryapılmasıonerılerı, bugunku modeın rekabet polıtıkalarına uzanan sureu ba^latan, ılk fik.ii scl adımlar olarak nıtelendırılebılır Ya/arın, kıtabın bırçok yerınde rekabet ve belırsı/lık kav ramlarını e^anlamlı olarak kullanması dık kat çekıtıdıı Ancak ya/aı ııı /anıan /anıaıı okuyucu da çelı^kı yaratabılecek ıfadelerının açık lığa kavu^turulması yerınde olabılırdı Bu çelı:;kı, o/ellıkle, belırsı/lık faktorunun ku rumların Belı^ımınc tesırlerının ıncelendı ğıbe^ıncıbolumdegozeçarpmaktadır Ya zar burada, kurumların "belırsızlıklerı azaitma" amacı ıle kurulduğuna ısaret et mektedır Halbukı, kıtapta da acıkça dile getınldığı gıbı, belırsızlığın a7aiması, en azından "dıslanması" toplumsal gelışme ıçın ıyı değıldıı Yaratıcı yıkım surecı ve re kabet ancak belırsı/lıklerın dışlanmadığı bırortamdagelışebılır Oteyandan kartel ler de zaten yazar tarafından fırmaların be lırsızlıkten bır kaçış yolu olarak nıtelendı nlrrn^tıı Bır kurum ve bır kartelın amacı nın ortus,memesı geıekır Dolayısıyla, kı tapta geçen belırsızlığı a/altma" deyımı okuyucuda çclıijkı yaıatabılecek bıı oğe olabıleccktn Ote yandan kıtapta çok sayıda ıktısat çıya atıl yapılması, konunun ıyı ortaya ko nulması ıçın ycıınde olmakla bırlıkte, ko nu hakkında yazarın kendı ozgun goruş lcrı one çıkanlarak, kıtabın sorunsalının anla^ılması kolaylasjtırılabılııdı Kıtap okunduktansonra, genel olarak yazarın belırsı/lığı savunduğu ve belırsı/lığın her duzlemcıe devamından yana olduğu gıbı bır ızlenım cdınılmektedır Ancak, bu şe kılde, sureklı bır belırsızlık, aslında sade ce fırmaJarın defiıl polıtıkacılann, bırey lerın de dı^lamak ısteyebıleceklen oğeler taşıyabılecektır Zaten, yazann kendısı de "uzun surebelırsızlıkJeretahammul edılc mez" demek suretıyle bu durumu vurgu lamıstır Dğer taraftan, bugun ozellıkle 'ık lısaaa gtrış' ders kıtalarının elementer bır konusu olan tam rekabet modelı, belırsız lıfiı dı^ladığı geıekçesı ıle yazar tarafından eleştırılmektedır Tam rekabet modelı, ozellıkle, ıktısat oörenımıne yenı baslayan lar ıçın ıktısadı davranısjarın ıncefendığı bır laboratuvar olduğu kadar, ıdeal bır du rumun ve bundan sapmaların ırdelenebı leceğı bır çerçeve sağlamaktadır (gerçek hayatta orneğı bulunmasa bıle) Kaldı kı, rekabet polıtıkası uygulayıcılannın bıle , bu polıtıkalarına dayanak olarak kullan dıkları malzemelerden bırısını "tam reka bet pıyasası" kavramı oluşturmaktadır Dolayısıyla, belırsızlığı dıslamış olsa dahı, tam rekabet modelı her zaman ıçın değer lendınlmcsı ve gozardı edılmemesı gere ken bır modeldır Yazarın, "belırsızlık" kavramından yola çıkarak 1 urkıye u/erı ne vaptığı polıtıka açılımları ıse okuyucu yu kıtabın ana çı/gısıyle tutarlı bır sonuca goturmektedır, enflasyon da dahıl olmak uzere gunumuz Turkıye'sındekı ba^lıca ekonomık.(bellıkı bas,ka alanlara da genel lcme vapılabılır) sorıınlaıın kokenındc va /arın kendı dcvımıyle 'belırsı/lıkten ka çıhma uvgulamaları vaıdır Dolayısıyla, soıunların ustcsınden gelmenın yolu da boylelıkle " guvenılır çevıesel ko^ulları yaratmak ve bclırsi/lıkleun dışlanmadığı rekabet ortamını varatmak'tır Goruldu ğu gıbı, ya/ar, belıısızlık ıktısadının teorık çerçevcsınden yola çıkarak uygulamaya donuk gondermeler yapmakta vc belıı sı/ lık ıktısat polıtıkaları kanalını /oılamakta dır Dınç Alada'nın kıtabı ılgınç tespıt ve onermelerıyle okunmaya değer bır kıtap olup, yakın donemde "ses gctırecek" nıtc lıkleıe sahıptır • C) İU SBI, tktısat Polıtıkası Anahılım Dalı, Oğretım Flemanı tktisat Felsefesi ve Belirsizlik / Alada / Bağhım )ayınlı/rı/2 32 \ Vasıf Çınar ve yazıları BARIŞ DOSTER âzım Hıkmet Kuvayı Mıllıye Des tam'nda 6 bapta Kartallı Kazım ın Hıkâyesı'nı şoyle bıtırır Ne malum 1 dersen Dovuştupır askına, Yaralandı hırka^ kere vaaıre Ve kavea bttlılı zaman ne {iftltk sabıhı oldu, nı apartıman Kavgadan once Karlalda nahuvandı Kavgadan sonra Kartalda bah(,ıvan Kuvayı Mıllıyecı ler, Kartallı Kazım lardan oluş,ur Mıllı Mucadele bır yo nuyle de Kartallı Kazımların savaş.1 dır lııaııçlan askına onurları, vatanları ve bağımsızlıkları ıçın savasanların mueadclcsıuır Kaıı larını ve şcreflerını bırbıııne bağlaya rak yığıtçe ve mertçc \uruş,anlaıın ka\ga sıdır Ulusal Bağımsızlık Sava^ı Ve Mıllı Mucadele nıce adsı/ kahramanın, destan laşarak ya/dığı dc standıı Son yıllarda Mıllı Mucadele'ye, Cunıhu rıyet e, Atatıırk c yonelık karalama kam panyaları, onaya çıksa da genç bılım ınsan Iarımı/, bu ıddıalara en guzel yanıtları ka nıtlarıyla bırlıkte vermekte gecıkmıyorlar Bllgl Unıversıtesı oğretım uyelerındı.n Yard Doç Yit Tulay Alım Baran da bıı ça lışkan akademısyenlerden bırı Furk Dev rım Tanhı derslerı veren Baran, Mıllı Mu cadele'de çok emeğı olan, ama ne yazık kı emeğı oranında bılınmeyen bır Kuvayı Mıl lıyecıyı, Vasıf Çınar'ı ınceleyerek, onemlı bır boşluğu doldumıuş Baran, Arma Ya yınlan'ndan çıkan "Vasıf Çınar ve Izmır'e Doğru Gazetesı Yazıları" adlı çalışmasmda, Mıllı ucadele'nın zaferle taçlanmasında emek vcrmıs bır gazetecıyı ve yazılarını ele almıs, Vasıf Çınar, "kurtuluşta ve kuruluita' etkın rol oynamış onemlı gorevler ustlcn mış bır ısım Kurtuluş Savaiji nda Izmır'e Doğru ga/etesındekı yazılarıyla one çıkmı^ sava<(tan sonra Mıllı Lğıtım Mudurluğu yapmış 1927 yılında muletvekılı seçılmış Ikı donem Mıllı Lğıtım Bakanlığı yapan ve Tevhıd ı ledrısat Kanunu'nun çıkanlma sında buyuk payı olan Çınar 1927 ve 1931 yıllarında lstıldal Mahkemesı Savcısı ola rak gorev almış Prag ve Moskova buyukel çılıklerınde bulunan Çınar, 1935 yılında Moskova'da ya^amını yıtırmı^ BelirsiziHdepi azaitma N İktisat Felselesi ve Belipsidik HASAN SABIR elıısızlıkıktı sadı, kesın, belıılı kont loledılebılıı denge lı ve uvumlu bıı ık tısat ve dunya anla yısına bır tepkı ola rakgelışcnbırakım olmu^tuı Aslında, bu alandakı lıtera turun çok da umııt verıcı olmamasına rağmen son on yılın dunyasındakı ekonomık ve polıtık gelı^ meler, ongorulemezlık ve belırsı/lık fakto runun onemınm her geçen gun artan bır bıçımde ortaya çıkmasına neden olmuş tur Alada'nın "tktısatFelsefesı veBelırsız lık" ısımlı kıtabi da bu perspektıften bakıl dığında /amansal olarak yennde bır kıtap olmuştur Alada'nın kıtabında, Adam Smıth'ın nıspeten pek tazla tanınmayan bır kıtabı olan "Astronomı Janhı" kıtabındakı behr sızlıkfaktorundenKeynesvcHutchıson'a uzanan çızgıde, belırsi7İık olgusunun, ık tısat tarıhının onde gelen teorısyenlerının duşuncelenne ne kadar nufuz ettığı, akıcı ve yalın bır dılle ortaya konulmu^tur Bu ozellığıyle sadece akademısyenlere deöıl, ekonomıyle ılgılenen herkese hıtap edeoı lecek bır kıtaptır Kıtapta, ıktısadı duşun cenın geb^ım çızgısındekı kırılma noktala rının teşhıs edılışı dıkkate decerdır Ozel lıkle, Adam Smıth'ten Davıd Rıcardo'ya polıtık ıktısadın donusumu (kı lutaptan da net bır sekılde anlabiluığı gıbı, bıı donuşu mun esasını, aslında, ıktısattan belırsızlık faktorunun düjlanması olu^turmaktadır) ve bu donıış,um sonucu bılım olma yolun da ıktısadın nasıl bır sureç takıp ettığı ır delenmektedır Adam Smıth'ın, ıktısadı sorunu, ulkelerın toplumsal ve taı ıhsel alt yapılaıından soyutlayaıak ele almamasına GÖPÜŞ ve düşiînceler Bu nedenle ıçcrık ço/umleme yonte mnıı bu butun olaıak e> dcyısje, kuıam ve pıatıgı bağdaştııan bır çalısmaya ott den berı bıı gereksınme duyulmakta ıdı Pıof Dr Orhan üokçc bundan 6 7 yıl once bmncı baskısını (1994 yılında Lskı şehır Juıkuaz Yayınları) gerçekleştırdığı Içerik Çozumlemesı çalı^masını ıkı yıl sonra bııaz daha, gelıştırerek (Tııran Kı tabevı Ankara) yayınladı Cıokçe'nın bu ıkınci baskı çalısması da, kisa surede ozel lıkle Iletışım 1 akultelerı tarafından tuke tıldı Bu yıl (2001) çalışma, ıçerık çozum leme yontemının amaç ve konusunun da ha ıyı anlaş,ılmasını sağlamak u/ere gun luk yaşamdan ornck ve ornek olarak çozumlemelerıne yer vererek genişjetılmış uçuncu baskı Selçuk Unıversıtesı Yayın lan tarafından yayımlandı Bır dığer deyısle çalış,manın genel ama cı, ıçenk çozıımlemeyontemını ılgılenen lere tanıtmak, kuramsal olarak ıçerik ço zumlemesinın temelınde yatan gorus, ve dusuncelen tarıhsel perspektıf ıçersuıde açıklamak, yaşam pratığınde ıse ıçerik ço zumlemesı uygıılamasının planlama sure cınden başlayarak sonuçlanmasına kadar olan tum aşamaları sıstematıkbır bıçım de ortaya koyarak ılgılenenlere yardımcı olmak olarak saptanmıştır Çalış,ma, "tçe rık Ç o/umlemesının Metodolojık Çerçe vesı", "Içenk Çozumlemesının Kapsamı ve Sınırları", "Içenk Çozumlemesı ve Soylem Analızı Genel Bır Karşılaştır ma", "îçerık Çozumlemesı Uygulaması" ve "Konu Analı/ Ieknığın Uygulanması r Ornek Olaylaı" adlarını taş,ıyan bes, bo lumdcn olınjinaktadır (, alış.mada uygula ma ıle ılgılı sorunlara ozel bır onem ve SAYFA 12 B Prof Dr Zekı Arıkan'ın sunuş yazısıyla baslayan kıtap, uç bolumden oluşuyor Ilk bolumde Çınar hakkında ayrıntıfı bılgıleı ıkmcı bolumde genel olarak Mıllı Mucade le donemındekı 1 urk basını, son bolumde ıse (,ınar'ın t/mır'e Doğru gazetesındekı yazıları yer alıyor Kavgava ılk kurı^unun atıldığı kenttcn katılan ve ılk kur^unu atan kışının, Hasan Tahsın'ın meslekta^ı olan Çı CUMHURİYET KİTAP SAYI 622