Katalog

Kapak konusunun devamı. Bu oluşumu anlatır mtsıntz? • Benim şiir anlayışımda hcr şcy insan içindir. Hem dc evrenin dört bucağındaki insanlar için. Din, dil ırk vb. hiçbir şcyin engelleyemeycccği bir insancıl tutum söz ko nusudur. Âslolan insandır. Ama şür gibi kültürün en incc damarlannda gezinen bir yaratıcı cylcmin öncclikle etküeyeceği insan benim tarih ve coğrafyam içindcki insandır. Bu tarih ve coârafyanın insarunı ctkilemeyen bir şürin başka coğrafyalann, çağların insanlarını ctkilcyebilcccğine inanmıyorum. Şiir çevirileri vb. konulardaki tartışmaya girmck istemem ama şürimin bu coğrafya vc çağdan başlayarak başka coğraiyalara ve ~ağlara uzanabileccğini düşünüyorum. Böyle olması gerektiğini düşünüyorum. Bazı şairlcrin çok büyük (!) oldukları için bugün anlaşılmadıklan vc gelecekte anlaşılacaîdarı vb. düşünceleri de ciddiye almıyorum. Ncreden biliyorlar? Üstelik şiir giderek köşeye sıkıştırüırkcn, kimseler umursamazken. Vani diycceöim o ki şiirimi sadcce kendim için değil (elbette kendi estetik doyumum önceliklidir) başka insanlar için de yazıyorum. Tabii "insanlarla buluşaDİlmenin soyluluğuna inanıyorum". Ama zaman zaman okuyucuyu sorgulamadan da edemiyorum: "Kim okur yazdığımı; iyi yürckli, alçak". «* • Zamanın kınlan aynasında bir şair Yusuf Alner nelim di yada bu yo rum . nedenle Kanılarısineye çemız katık i1m esi laşmış ve gerekcn yanlış dibir yanılyo rum . samadır. Karşılaştırözünde ma ccsarebütün intini göstersan ilişki miyorkimlcrinde sc. " (999. yaşanan Kanayan ŞiinlerGün: Üstü Yeryiizüne Vuran düşkınkŞimdi Hangi IrZamanın Kırılan Kalsın, sf. Telaş/ Yusuf lıklarının makta/ Yusuf Aynasında/ Yusuf 533, Broy Alper / Era birçogu Alper / Era Alper / Era Y. ,1991) yanılsaYayıncılık / 60 s Yaytnaltk/47s Yayıncılık /14i s. ma üzeri"Yaldızlı ne kuruludur ve Bir Yanılsama" ben de düş lcırıkiçin de birçok nilıklarını vaşayatelikli eleştiri cağımı bilmekteyımlandı. Bu yimdir. tapta da ana izlek acı, hüzün sürüBu noktada yor. Imgeler yine genel olarak şüriçok önemli, şiir işMüzikli söyleyişe gclincc; beslendiğim min çerçevesinin çiliği belirgin. BikaynakJar, geleneksel şiir, anlayışımız vb. ctoluştuöunu söyraz daha içedönük kilidir sanıyorum. Ben başlangıcından beri leyebilirim. Asbir kitap diyebilihep lirizmi önemsedim. Şiirin urik olanla eşlında yukarıda rim. Dana ustalıkdeğer olduğunu düşündum. Lirik olmayan da belirttiğim gilı, bözcüklerle dagüzel şiirler yok mıı? Tabii ki var. Ama t>ebi çerçeveilkşiha çok didişilen nim anlayışım akıcılığa, sese, sözcüklerin ve irlerimden başfabir kitap olarak harflerin ses uyumuna önem vcrcn bir anlayarak çizilmeye görüyorum. Ayrıyıştır. Göze olduğu kadar, kulağa da seslebaşlanmıştır. ca düzyazısal şürnen bir şürdir. I lalk şiir geleneğini önemseÇizgilerin bclirlcrin de bulunmamcm vc çağcıl derinlikler katarak sürdürme ginleştirilmesi, sı başka bir özclliye, büyük şiir ırmağımızda zincirin bir halaltının çizilmesi ği. Kitapla ilgili kası olmaya çalışmam böyle anlaşılmalı. sürmcktedir. olarak Hayrünnisa Ama bu çerçeveKanamavekrtna Kuşkaya'nın (Karde hcr zaman ek Sonra "Zamanın Kırılan Aynasında" bu şı Dergisi, Aralık sik kalan bir çizluyoruz şiirtnızi Buna Kanayan Şürler de ek 1994Ocak 1995) gi olacaktır. O/ lenmistir. Bu izleklcr bırbirini bütünler ntte ve Yücelay Sal'ın insanın ve bir şalıkte: Kanama ve kmlma, hem zaman hem (Izmir Sanat Gündemi, Ocak 1995) yazıla ir olarak benim her zaman dcöişime açık oldeayna.. Ardından "YaldızlıBirYamlsama" n açımlayıcı, bcni onurlandıran yazdardır. ma zorunluluöumdan kaynaklanmaktadır. Asloteışir ile "Yeryüzüne Vuran Telaf gelıyor. Burada"Yeryüzüne Vuran Telaş" da yinebcnzcrizBir gün o araluctan bambaşka şiirlerin fışkıda yamhama ve telaş izlekleri öne çtktyor leklcrin hem imge ağımklı, zaman zaman "Eski zamanlar" ise şürimin içinde hafif racağı, çcrçeveyi apayn birlconuma sokaca Bütün hunlardan şıınnızın çerçevestoluşuyor düzyazısal sayılabilecck şiirlerini hem de bir csuıti olarak vardır. Gcçmişın olumlu, ğı düşünülebilir. Yani yaşamın ve geleceğin diyebılir miyiz? saklanması gereken insancıl, insana yakısan baştan beri sürdürdüğüm lirik söylcyişi baneler getireceğini çok fazla kestirmem zor. tlkkitabım KANAYAN ŞÎÎRLER, 1985' değerleri; sevgiler, paylaşmalar, elseverlik, nndırıyor. Nccatigil büe "Kareler Aklar" dediğine göde (Dize Y.), ikinci kitabım ZAMANIN KI banştan yana, öldürmelere karşı duruş vb. re... Ama îlhan Berk gibi çok sık biçem deRILAN AYNASINDA, 1989 'da (Broy Y. yer alırlar. Zaman zaman süri çok önemseÇocıAsavinci ğiştiren bir şairden çok C. Sürcya, Necati), Üçüncüsü YALDIZLI BlR YANILSAyisimi vurgulayan dizeler ae yazıyorum. AsSevgili Şair Sina Akyol YVT için şunları gil, Dıranas gibi çok sık ve fazla değişiklik MA, 1994' de (Era Y. ) dördüncü kitabun lolan şiirdır; dünya onun yanında hiçtir desöylüyordu: "Yusuf Alper... söylediğini iyi göstermeyen bir şair olduğumu söyleyebiliYERYÜZÜNE VURAN TELAŞ, 1995 'de mek istediğim oluyor: " Avcuma tükenmezsöyleyen şairler kervanına katılıyor ";..." Yalrim. Daldan dala konan bir konum yerine, (Era Y.) ve beşinci vc şimdilik son kitabim le yazdığım bir dizeden/ Terimle uçup gidcn dızlı Bir Yanılsama'yla kendine açtığı yolda kendi kuyumu derinleştiren bir tutum içinŞİMDİ HANGİ1RMÂKTA 1998'de (Era bir dizeden/ Başka nedir ki dünya ncdır ki" yeni bir mesafe katediyor. " (tzmir Sanat de olduğumu söyleyebilirim. Aslolan imzaY.) yayunlandı. Şürimin çerçevesini oluştıı(YBY Sf. 40). Sonucta şiir her yerdedir. YaGündemi Kasım 1995). Son kitabim "Şimdır. Şürimin bin yıl sonra okunduğunda baran bu kitaplann özelliklerinden kısaca söz sarrun içinde her an neryerde şür vardır. Budi Hangi Irmakta" içinse, Haydar Ergüna ait olduğunun bilinmesini isterün. Tabü etmekte yarar var saniyorum. Öncclikle şuıabilenler için vardır. Nercdc mi biter? Bitlen'in (Varlık, Ocak 1999) yazısı önemli öncelikle iyi bir şür ve sonra bana ait bir şinu söylemeliyim: Bütiin kitaplanm kardeşmez. İnsan varoldukça şür bitmeyecektir. ipuçları içeriyor, diyebilirim. Sevgili Haydar ir. tir. Hepsi çocuklanmdır ve doğal olarak birbu yazısında, benim siirime bakışıma denk Şiire basladtğtntz yıllardan buyana şiiribirlerinc bcnzerler. Ama tıpkı kardeşler gi Yine de "Bdiyorum ölüm yok yaşamada/ miz geltjtı, degışti. Bu eylem belki bircysel düşen şeyler yazıyor, Deni onurlandıran in bi onları birbirlerinden ayıran özgüri yanlaDostlann geçtp gıtmest var ancak" diyorsu düzlemlerde sürdü. Dünden bugüne bakarcelikli düşüncelerini belirtiyor: "' Çocuklun da var. Örneğin "Kanayan Şiirler" ilk kinuz. Bu dizcler Cemal Süreya'nın dikkatim ken neler düsünüyorsunuz? Yaşayarak geçiru ben olan bir dost': Şiirin güzel ırmağıntap olmanın acemiliklcrini pek tasımıyor sa çektyor. Şiir belki de ölümü aşan güç. Şiirle dıg'ıniz son yirmı yıllık dönem üstüne elestia, kendi yatağında akmanın dinginliği içinnıyonım. (Çünkü 10 yıllık yayımıanmış şiir yaşam dışkısi somutlanmış oluyor. Bu konu rt ve önertlertniz nelerdtr? de. Bazen taşıyor, kıydarımıza vuruyor. rabirikiminin çok sıkı süzgeçten geçmcsiyle da ne diyorsunuz? kat ister ırmakta, ister kıyıda, şürin insana, Öncelikle şunu söylemeliyim ki Türk şioluşmuş, dergilerde yayımlandıklarında deondan da önce şairüıe bir armağan olduğuirinin hiçbir 20 yıllık dönemi son 20 yıl ki kaBüyük hüzünler ğerli eleştirmenlerin, şairlerin ve okuyucunu bilmenin çocuk sevinciyle yol alıyor Yudar karmaşık (kaotik) ve aynı zamanda renk Tabii o kadar Karamsarlık, hüzün arasınların beğenisini topİamış şiirlerdir. Âyrıca suf Alper. Üstelik şiirinin yatağını derinleşli olmamıştır. Bir yanda şürimizin büyük usda zaman zaman umut aşılayan, scvinç üredüzey olarak hedeflediği çok önemli ilk kitirerek, geliştirerek yol alıyor. Şimdi Hangi taları (çoğu aramızdan ayrıldı) kencıi şiirleten şürler de oluyor. Ölümün daha çok dosttaplar; C. Sürcya'nın Üvercinka, Reük DurIrmakta ysa dalgalara, çalkantıya rağmen, rini özcnle yazdılar, kitnileri en yukanlara taların gecip gitmcsiyle algılanan vc bizi sar baş'ın Kuş Tufanı, Hilmi Yavuz'un Bakış şiir her zaman onda bir sahil bulacaktır. " Ay sıdılar (Anday, O. Rifat gibi) ötc yanda gençsan bir olay olduğunu vurguluyorum. Cemal Kuşu, lsnıet Özel'in Geceleyin Bir Koşu vb. rıca Kanayan Şiirler'le ilgili olarak Yunııs ler yeni şiir akımlan oluşturmaya çalıştılar. Abiyse "düşmanının ölümünü" bile biraz kitaplar olmuştur. ) Bu ilk kitap coşkuyu Koray'ın (Varlık, Aralık 1986) yazısına ve Ycniliği ya da şüri tulıatlıklar olarak gören da kendi ölümü saymıştı. Bu dizeler biliyorfazla dizginlcmcmcyc özen göstercn, yeni ilk üç kitabımın değerlendirümesiyle ilgüi çok sayıda genç yok olup gitti. Geleneği sunıız, Gemal Süreya'nın yukarıda andığım imgelerle örülü, çağnşımları zcngin, dış dünolarak Veysel Çolak'ın bcnimle yaptığı söyöncmseyen, yoksaymayan, ondan yararlayazısında kullandığı dizelerdir. Daha sonra yanın acımasızlıklannı toplayan, yansıtan leşiye (Cumhuriyet Kitap, 26 Ekim 1995) nan ama kendinin olan, özgün bir şiir peşingenel olarak şiirime ve gençlerin şiirlerinc ama kcndi içinc de bakan şiirlcrden oluşubakılabüir. Hemen hemen tüm yazdıklartm, de olan gençlcrse büyüdü, gelişti, bugünün ilişkin o onur verici sözlcri söyler. Şür ve tayor. Ote yandan "Zamanın Kınlan Aynasın ama özellikle ilk iki kitabim zamanın kırılan orta yaş Kiışağının önemsenen şairleri oldubii ki bütün sanatlar ölümü aşan süreçlerdir. da"da sözcük ekonomisinin önemscndiği aynasında yazılmış kanayan şürlcrdir. Benlar. Tuğrul Tanyol, C. Süreyalar'a scslenirken Biz yaşayan canlılar ne kadar ctikcstetik vb. ama imgenin de yine çok önemli birycr tutzer izlekler sonraki kitaplarda da sürer. Zabcnimde katıldığım " İyi ama ağabey her kııdcğer taşısak da bir gün toprak olmaya adatıığunu söyleyebilirinı. Dipsiz bir kuyuya ten ben, Necatigil'iıı, şairlerüı bütün yaşamşak geçmişi yıkacak, yeni bir akını oluşturayızdır, ölümlüyüzdür. Ama ncsnelleşmiş var atılmış gibı suskunlukla karşılanan bu kitap ları boyıınca bir uzıın şiirin bölümlerini yaz cak diye bir kural yok ki, bizim kuşak da lık olarak bir sanat yapıtı; şür sonsuza kadar Cemal Süreya'nın gözünden kaçmadı. Sevdıkları, düşüncesine katılıyomm. Zaman zaböyle" gibi düşüncelcrdilegetirdi. Doğruyyaşayacaktır. Yeter ki suya atan Molla Kagili C. Süreya, ZKA yayımlandığında coş man dcğişik biçem denemelcri olsa da bu du, yeni bir şiir oluşturulurken önceki kusımlar, yakan Hitlerler olmasın. O zaman kuyla şunları yazdı:" Ve Yusuf Alpcr' i Zaböyledir. Üçüncü kitabımla yaşamın biraz şakları reddctmc, yıkıp dökme eylemine gida iş halkın belleğine düşüyor. Belleklerde manm Kırılan Aynasında sevmck. Anadolu da yanılsamalardan oluştıığunu anlamıs girişilmesi gereksizdi. Öyle bir zorunluluk kuşaktan kuşağa aktarılarak sonsuza kadar şiir duyarlığını dipten sürdürüyor Yusuf. biyimdir. Bendeki yanılsama daha çok bilc yoktu. Genç şairin önünde çok sayıda soyyaşıyor. Büyük hüzün.... Genç şairler üstüne düşübile yanılsamadır. Farkında olunan ama şu lu şair ve şiir anlayışı vardı. I Iesaplaşır, ditli' Bana göre ştırinız "Karanfilin En Kırmt l zı Yerinde" duruyor. "Hü'zünle Keyif Çat1 mak"ın bilgcliğivar. "EskiZamanlar' yenizamanların ıçtnâe esiyor. "Terle Vçup Giden" bir şey var "Uzak Cülüj" "Acemi Yüzücü" yeulaiiyor "BirGöçmen Kuşun"kanatlannda "insan Bir İnsandır"... Bütün bunlar bir şiirin oylumlart değil mi? Sizce nerede baslar, nerede biter (mi) şıır? Sevgili Emre, bütün bu alıntılannın şiirlcrimdeki karçılığına girmeden bende yaptığı çağrışımdan sözedeyim öncelikle. Evet şürim karanfilin en kırmızı yerinde, bir alevüı ortasında lupkırnuzı köz gibi yakıcı, acı verici. Poetikamın temel öğclerinden biri şiirin arkaplanında hep hüznün olduğudur. 1 Hüznü olmayanın şiiri niye olsunr Yarası olmayanın niye olsun? Bütün gerçek ve büyük şairlcrin büyük hüzünleri vardır. Ya dış dünyanın zulmü vb. acıların gctirip şairin yüreğine otuıttuğu ya da şairin doğasından, içsel çatışmalar, bilınçdışı süreçler vb. kaynaklanan ya da her ikisindcn birlikte kaynaklanan bir hüzün. tlhan Berk gibi keyifli şürler de yazabilen, ama daha çok dış nesnelcre odaklanmış bir şair bilc "Mutluluk şairüı neyüıe?" diyor. Türkçenin en güzel erotik şürlerini de yazan C. Süreya'da ki o ince ve derin hüznü nasıl görmezlikten gelebiüriz? Nâzım'ın hüznünün büyüklüğü ortada. Turgut Uyar 'ın sürekli kanaması ortada. Cansever'in tragedyası, Metin Altıok'un yangını ortada. Denebilir ki şair ilc şüri arasuıda birebir ilişki kurulamaz. Doğrudur. Ama bu insanların tüm yaşamlarına ve yazdıklanna baktığımızda bunlan söyleyebiliriz. Ha, hiç acı çckmeden acının, hüznün şiiri yazılamaz mı? Yazılır. Bir yazılır iki yazılır. Sonra sırı dökülcn aynalar gibi her şey ortaya çıkar. Içtenliksiz, yapay ürünler oldu ğu, şairin (ve insanın) yüreğinden insanlara bir şeyler taşıyamayacak sözcük oyunlan vb. olduğu çabucak ortaya çıkar. Şiir asla yapaylığı, yapmacığı kaldırmaz. "Şairin yaşamı şiirine dahildir". Ore yandan "hüznün" insan varlığının, insan sorunları, trajedileri karsısında duyması gereken en soylu duygularcıan biri olduğunu düşünüyorum. Öfke, kızgınlık vb. de duyulabiıir ancak cn temcl, kalıcı vc sürekliliği olan (muhalefetini ayakta tutan) hüzündür. Bütün bu olumsuzluklar karsısında hüzünlenmcmck clde mi? 5 SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 49