Katalog

tısı'nde Alıcc e soıdugu (Alıce Harıka lar Dıyan'ndd) bılmecedtr ve Şapkau va gore yanıtı voktur I akat Martın Cıard ncr bır kıtabında, olası bır yanıt olarak Çıınku Ldgar Allen Poe her ıkısı uze rindc cle ya/mış,tır"ı oncnyor ] Kıtabın ılk oykusu olan Kurtkadm Li la ıse Kırrell adlı bır gcncın, bır partı sı rasında tanıştıgı Lıla Braun u evıne ycr leşmeye çağırmasıyla başlıyor I ıla dan çok etkılenmemıs,tır, ılışkılerı kabullen me yeteneğı vardır ve olağan kıskançlık ve ağlamalarla kars.ılaştığında sakın ka lacak kadar deneyımlıdır, ama elbette bır kurtkadınla beraber olmamıştıı daha on ee Bunu da kabullenır Cerısı, dolunaylar, I ıla'nın hayvanat bahçesıne geceyaı ısı zıyarctlerı sankı ev lenmışlermış gıbı davranan annesı, gu muş mcrmılı cvsahıbı, bırbırıne alışan ıkı kışı Beagle'ın masal kahramanlarmı çağdaş kışılere donuşturup olağanlaştır maya yonelık buyuk yeteneğını alabıldı ğıne sergıleyen bu oyku, ınsanııı bır baş kanı olduğu gıbı kabullenme gucunun ne denlı sınanabıleceğını omcklıyor bcn ee Kılabın cn sakın oykusu olan Buyrun, Leydı Olum şaşırtıcı derecede gogolesk bır oyku Ingıltcrc nın cn gorkt.mli par tılcıını veren ve yeryuzunu bır partıye çağırmaya değen hemen butıın soylularını partılerıne çağırmış olan Leydı Ne vılle yaşlılığında arrık bıkmış vc son en gorkemlı partısını vcrmek ıstemektedır Bunıın ıçın Olıım ıı çağirmaya karar ve rır Bu kustah, burnu buyuk, cesur kara rın sonucu ne olacak olıım yanıt verecek mı vc nasıl bırı olacak^ Kuıdı payıma anglo sakson edcbıyatında gotık tatları nın yanı sıra csnrılı olan, urkutucu ama alabıldığınce olağan gelışen ovkıılerle karşılasmıs, dcğılım Bcagle ın bu ovku su ıse, olumle ınsanın yuzleşmesı gıbı klasık bır masal Rmasını masıl havası nı bır bakıma yenıdcn vaıatarak Ingılı/ soylularının sıkıntılı yaşam alanlarına so kuyor vc rcnklı bır voruma ulaştıııvoı Bıırun ya da Palto vla karşılaştırmak abartı olacaktıı bclkı, iakat Cjogol'dakı ınteesprı ıle anglo sakson bırdonuk ala yın urpcrtıcı bır karışımı vaı oıtada I loş ve O7el Bır Ycr ben/ırı gorııl mcmış vc bclkı gorulmeveeek bır me/ar lık oykusu Bay Rebeck ycryu/unun hayhuyundan bıkmıştır vc açık gorduğu bır mezara gınp yatıverır Mıchael Mor gan gomulur vc hcmcrı hergun başucu na gclıp ağlayan karısı tararından olckı rulcluğıınu soyler mezarlıktakı olulcrc lyı vc yaşlanmıs, bu genç kız olan Laura Durand, olulerın komşulıığunun lyı ol duğunu dui}Unmcktcdıı Bayan Klapper ıse daha canlılar arasındadır vc olcn ko casını zıyaret ıçın gıdıp gelırkcn Bay Re beck'le tanışır Bay Rebeck'ı şehırdc gezınen bır Ku/ gun bcslemcktc vc ona oradan buıadan haberlergetırmektedır Zamanla Mıcha el ve Laura bırbırlerını sever, Mıchael'ın ıntıhar ettığı anlaşılır Bay Rebeck vc Ba yan Klapper mezarlıktakı varlıkları ıçın bırbırlerıne kı/gınlık duyar ve Bır oy kııde bu kadar tuhaflıkla karşılaşmanın yetcrlı oldugunu dusunenlere ınat, daha sı Mıchael'ın oldurulmedığı, ıntıhar ct tığı vc afarozlular mezarlığına geçırılme sı gerektığı oğrenılır Ama Laura vc o, ay rılmak ıstemezler vc bır şekılde bırleşme lerı gerekmektcdır Hoş ve Oxcl Bır Yer, bu bcnzersız hayalgucuyle olum sonıa sını ele alan oykuler arasında en parlak larından bırı olarak bclırıyor Urpcrtıcı dıyaloglar, yeryuzunıın saçma olaylarına nazık darbelcr, olulcrc karşı vefa gostc ren vc vefasızlık cden canlılar Beagle usta bır duş kurucu olduğu kesınleştırı yor Lğer Bcagle ın yazısına butunuyle ne yın nufu/ ettığını, satırlar arasında nasıl bır kan dolaştığını soylemck gerekscydı, yanıt ancak 'muzık olabılırdı Kelımeler, CUMHURİYET KİTAP SAYI 493 Leydi Ö)üm cumleler ovku kurııluşları hep beraber buvuk bır şarkının kutuluşuna katılan ııuelıklı ezgılci sankı \c msan, ht p gııç lu vc ycr ycr neşelı, yer ycr dokunaklı bıı sarkının soylenışıne katılıyormuş gıbı hıssedıvor kc ndını Bunda clbcttc Bcag le ın uzun vıllaı sııren folk sarkıulığının şaırlığının vc bestccılığınm payı var 11er kıtabımda bıı muzık vardır ve hep de olacaktır F n buyuk hayalım Pulıtzcr lcr almak dcgıl ılk kayıtlarını yapan Bıl ly Holıday'ın yanında rıtm gıtar çalmak tı' dıyor kendiM, ben heı sozcuğe, her kı şılığe herçatışkı vc gcrılım donumnok tası uzcrındc ıncc bır ısçılıkle çalışması nın sakın ve derınlıklı yıımuşak abar tılara kaçmayan buyulu bır dıf kurması nın daha onemlı oldugunu duşunuyo rum Son Tekboynuz ıçın, "bır tur kışı sel I Chıng" dıyor, aynı şey her yazdığı ıçın yınelenebılır Beagle'ın yapıtı, son bırkaç yıldır ya yımlanan fante?ı kıtaplarının arasında farklı bır ıncelıkJe duracak gıbı gorunu yor Ozellıke Son Tekboynu/ un çevrıl mcsıylc, kanımca I uı kçe f antezı ve tarıh sel edebıyat yazımı kcndı orneklerıyle daha rahat karsılaştırabıleceğı bır yapıt la buluşmuş oluyor ( s unku Turkçc de masalların, cfsanclcrın vc dcstanların cagdaş bıçımlerde yenıden ya/ımı ve ış lenmcsının tarıhı oldukça yakın, nerc devse Lflatun Cem Cıuney ın Azız Ne sın ın, Mustafa Nıya/ı Scpct<,ıoölu nun, Yaı?ar Kenıal ın denemelerınden cok ıı/ak bır zamana u/anmıyor vc olasılık la, vabancı tantezı edcbıyatında oldugu gıbı bır dunya tasarımı vc onun harıta sı u/eımde dcvıncıı bır oykuleme i(,ın vakıt daha erken Beagle ın masalların vc halk sarkılarının dunvasına yakın olan anlatımı ıcın ıse ben/erorncklcrımı/ ha /ır vc daha çıçcklcnmcvı beklıyor Bu vuıgulaına bıı va/arın vapıtmın tanıtımı ıçın tuhaf olsa gerek, fakat çevrılcn mct nm btnzcrlcıının kavnak dılclc dc olma sını ar/ulavan bırı ol ırak bundan kaçı namazdım Olumsuz Tekbovnuz PETER S. BEAGLE Peter Beagle'ın, Son Tekboynuz un 30 yayım yıldonumu dolayısıyla yayımlanan Immortal Unıcorn adlı derlemeye yazdığı onsoz. ve bır fılden çok az kuçuk, bır yığın tekboynuz I uylerı bufalonunkı gıbı ve ayakları fılınkıler gıbı Alınlarının or tasında lol. buyuk sıyah bır boynuz Başları vahşı bır hog'anınkı gıbı ve hep yın tg'ılrmş haldt taşınıyor Çamurda ve bataklıkta yaşamaktan hoşlanıyorlar Seyrttmıst tıksındırıtı bıryarattk vc hıçbır bıçımde, ulktmızdc duşunduğumuz gıbı ba^ını bır bakırcnın kucağına hırakacak bır yarattk değıl C,cr<,ckten,emın olun kı hayal tltıg'tmız den çnk başka Marco Polo ?em ve o olmadan hıçbır efsanenın kalı eı olamayacağı bır cle avuca gelmczlık lerının yanı sıra, ruhu canlandıran gu zellığın, ele geçırılmez ozgurlugun hay ret verıcı bıçımde çeşıtlı hayallerı ve tu haf, vahşı bır tutkuyu uyandırmayı başa rıyorlar Koca ayak, Nessıe, Butch ve Sundance, tekboynuz ayak ızlerı ve duşlerı gerıde bırakıyorlar, ama kemık lerını hıçbır /aman O Dıiş dunyaları Son olarak oykulcıın sa^ırtıcı bıçırn dc tarıh uzeııneakadcmık uzmanlığa da vannormuşçasına rcnklı gorunen ayrın tılaıı olmasına karsın Beagle Ortaçağ vc Ronesans tarıhınc yonelık oldukça vuksck amator bır ılgım v ar elıme nc ge çerse okurum ve çaprasık bır aras,tırma cıyım Pakatsentez vapabılenbır/ıhnım var Bır seylerı odunç alıp onun uzc rınde gerektıgı olçutle oynamayı basara bılıyorum tlıvor Bunu alçakgonullu bır dcvıs saymak gercklı, çunku her ne ka dar ortam tasvırı agırlıklı değılse de yazdıklarında kuçuk vurgular, uvgun ayrın tılar uzun bır arastırma surecını hıssettı rıyor Beagle, daha bu nısan ayında (1999), Ingılı/ I ante/ı Dcrncgı'nın (Brıtısh Fan tasy Socıcty) 50 yıldonumu kutlamala ıına katılmak u/ere Ingıltere'ye yola çı karkcn, u/un /amandır heyeeanla bek lenen kıtabının buyuk olçude ıçındegeç tığı bolgc olan Dorsct'e, yerel âdctler ve coğrafya uzcrıne arastırma yapmak uze re uğramak nıyctındeydı Fğer bu/ uzerınde erıycn çılek reçelı tadında, ılkbahar çiçeğı, muz çuruğu, butun yıl mcrak ctlıfıp ansızın belıren bır arkada^ kıvamında suda erımeyecek ve hafı/ada kaybolmayacak bır kıtap pe ijindeysenız, son tekboynuz ve yarı uya nıksanız, bır yolculukta, yorgun, ama gıt mekten baska bır sey arzulamayan, soz cuklerın govdeye dolanan dovmeler gıbı bırbırlerıne ılmıklendıöı bırkaç kısa roman okumak nıyetındeysenız, Duş Dunyalan'na gırmclısınız Dın ayakta, dırı topıağa basın • Peter S. Beagle'ın Duş Dunyaları Kurtkadın Lilş , Son Tekboyn,uz, Buuyrun, Leydi Olum, Hoş ve Ozel Bir Yer/ Pttcr S Btagk / Çcvıren Hatnıdc Koyukan / Kabalcı Yayınevı / 551 s S Bu kıtabın başlığının, tızıksel olum suzlukle, tekboynu?un ınsan DNA'mı /ın loş bır koşesındekı garıp bıçımde ka lıcı varlığıyla olduğundan daha da az ıl gısı var Avrupah boynuzlu at ya da kc çı/gcyık karışımından Iran, 1 lındıstan ve Kıı/ey Afrıka'nın yabanıl, gergedan ben zen karkadann'ına dek, seyrek gorunu şu ya adıl bır hukumdan onurlandıran ya da buyuk bır şahsın olumunu haber ve ren Çınlı k'ı lın'e dek tekboynuzun, ya da ona çok benzer bır şeyın belırmedığı çok a7 oyku vardır Hındıstan buyuk bır Ortaçağ tekboynuz ızlencelcrı kaynagıy ncehkle, Janet Berlıner'ı her şey dı, fakat asırlar boyunca Japonya dan ıçınsuçluyorum Bu kıtap enba Tıbet, Sıbırya, Ltıyopya (Yasjı Plınv ve şından ben onun fıkrıydı Edı çağdaşlarının Edıyopya'dakı en ufak torlugun, tclefon ctmenın ve dığer ıvır zı kayda dcğcr bır harıkayı yakalamava has vırışlerın agıı yukunıı tamamen o ustlen ozel bır eğılımıvardı) Iskandınavya d u dı, ve cğcr Immortal Unıcorn'u severse ney Afrıka ve hatta Kanada ve Maıne nız bunun çogu lanet ın başarısıdır Varolup olmadıklarına tamamen aldırış Fğer sevme7seni7, bcnı suçlayın sız olarak, ınsanı canlılar olarak ıçımız Ikıncı olarak gczegendekı kalan dekı bır şey onların var olmasına ıntivat, vaktımı tekboynuzlarla ılgılı is duymuş gıbı başka bır şev yapma ^ ^2; (Insanların asırlardırboğa ko dan geçırebılırdım yun ve keçılcrın boynu/ çıkıntı Kcndı hatam olmadı larıyla tek boynu/lu bıı gındaısrartttığımbır hayvan urctmck ıçın bcl şeyyuzunden çocuk lı bır başarıyla egcr bu Iarım ben onlara yuk sızın başan anlayışını/ \ sck scslc okurkcn bo sa oynaması da belırt lumlcrden eğlenıyor meye değer (udıth du, o yu/dcn surdur Tarr'ın oykusu 'Dame dunı neıedevse yır a la I ıcorne bu mıvedı yıldır varatık antık uygulamj lara kapılmış duıum nın oldukça ınan dayım tlk ke7 (asırlar dırıcı bır bıçımını asırlar oncc /amanı canlı ve gerçekçı bır bıçımde ele seçımler ve Super alıyor Fakat tekboynuzu boynuz Bowllarla olçen oır yaratmaz, tersınedır) kıılturde) 1%2'de Tekboynu/ların da ınsanlara ayn ol başlayan 1968'deya çude ıhtıyaç duydukları olasılığı bıı yımlanan Son Tek bakıma, bır anlık duşunmcyı hak boynu7 başka bır sey edıyor Aynanın ütesınde de Le ler de yazdıgımı bıl wıs Caroll'ın tekboy mcyen ınsanların bıl nuzu Alıce e Sımdı dığı bır kıtap f Iıçbır bırbırımızı gorduğu muze gore, eğer bana ok satan olmadan, ınanırsan, ben de sana ıç guvenılır bır gelır ınanırım Anlaştık mH" kaynağı olmadan, on dıyordu Vetekboynu/u dort dıle çevrıldı nu Adcm vc Havva tara [Çekçe ıle onbeş ve fından adlandırılan ılk hay Turkçe ıle onaltı van olduğunu ve Cennettcn çn ], çızgı fılme çekıldı ve yarım duzıkovulduklarında, onların acilarını ne farklı duzenlemeyle oynandı Geçen olduğu kadar sevınçlerını dc ora yırmı yedı yıl boyunca ınsanlar bana da paylaşmak uzere onları tatsız onun hakkında olağanustu nazık ve do olumlu dunyaya doğru ızledıöı kunaklı mektuplar yazdı Sanınm nı soyleyen çok cskı bır oyku 1980'lergıbıydı çekıngcn, ıçten yanıtla var Robert Devereaııx'nun nm tukendı oykusu, " What the Lye Se 8onu getonaz Mr gizem es, What the Heart Feels"ı Fakat bcnı bu oykuler gelmeye başla okurken bu efsaneyı anım dıkça etkıleyen şey, tekboynuzun ınsan sayabılırsınız ımgelemı uzcrındekı sonsu/ gucu oldu Ister Susan Shwartz'ın Kral Ârthur ma Daha once, bu oykulcrın nıtclıklerını salı, "The Tenth Worthy'nın klasık akı olduğu kadar çeşıtlılığını de kayda değer şında olsun, ıster Nancy Wdlard'ın kes bulduğumu soylemıştım Benım umdu kın varyasyonu "The Trouble wıth Unığum (ve yırmıyedı yıl boyunca kucağa eorns"da, ıster P D Cacek'ın "Gılga yatan turdcn tckboynuzlar gonderılmış mesh Recıdıvus"u ya da Mıchael Armst olsaydı sıze, sız de boyle yapardınız), bır rong'un "Old One Antler"ı gıbı çalış ısteklılık utancı, aldatılmış metaforık ma maların tehlıkelı bır yere varabılecek tut sumıyete yonelık bır yığın dussel ağı vc kularında olsun, ya da Annıe Scarboro The Glass Menagerıe den ve T H Whı ugh'un keyıflı 'A Rare Breed"ınkındekı te'ın The Oncc and Futurc Kıng'ındekı koy toplufuğu ıçın karmasal bır ofke ve tekboynuz avı sahnesınden alıntılardı ncşelı bır tuhdflık kaynağı oluşunda ol Daha fazla yanılama/dım sun,kahrolası şeyler, sonu gelmez bır gıBu kıtaptakı oykuler demetı tekboy ' SAYFA S TBkboynuz iztoncelepi