Katalog

GUNER YUREKLİK T"\ tze kendınızı tanıtır mnınız? dum. OrtadoğuTeknikveMiami Üniversitelerini bitirdim. 1975'ten beri Almanya'dayım. Berlin Tcknik Üniversitcsi'nde asistan olarak çalışıp doktoramı yaptım. Evliyim, iki kızım var. Yaşamınıın en önemli döncmeç noktası, doktoramı bitirir bitirmez yıllar boyu beni dürten bir çocukluk düşünün peşjne takılıp yazmaya baş,lamam oldu. O günden beri şiir, öykü, deneme, roman, radyofonik oyun ve senaryo olmak üzere çeşitli dallarda çocuklar ve yetişkinlere ürün verdim. Felcmenkçc, Ingilizce, Fransızca, Italyanca ve Lençe'ye çevrildim. Bugünedek üçü 1998'de olmak üzere on iki kitabım yayımlandı. Bu üçyenı kitabtnızda hangikonulara deginiyorsunuz? Korsan Kız Kora (Cora die Korsarin) adlı çocuk kitabınıda korsanlar arasında yetişen ve on yaşına gelince geminin kumandasını üstlenerek son Âztek Kralı Montezuma'nın hazinesini arayan Kora'nın öyküsunü anlatıyoruın. Kora, Tıırgut Reis'le tanışıp Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın davetlisi olarak tstaııbul'a da gelir. Bu eğlendirici vc düşündürücü kitapta küçük okuyucu, Amerika'nın kesiinden sonra Avrupa sömiirgeciliğinin başlangıcını ve Amcrika'nın yerli halklarından Âzteklerin yok edilmesini tarihsel gerçekler ısığında izler. Deve Tellâl lken (Als das Kamel Badcmeister War) adlı kitabımda ise ki burada Alnıan okuyucuyu zorlamamak için tellâl yerine Badcmeister (tellâk/hamambaşı) sözcügünü beniınsedim on iki Kclofilan öyküsunü yenidcn yorumlayarak anlatıyorum. Çocukluğumuzun unutulmaz Keloğlan öykülerinin Almanya'da titiz ve kapsamlı bir derlemesi yoktur. Tatunmış sanatçı Monika Sieveking'in resimlcndirdiğikitabımın bu eksiklıği gidereceğini, hem çocukların, hem de yetişkinlerin ilgisini çekeceğini umuyorum. Evet, Dedi Molly (Ja, sagt Molly) üzerinde sckiz yıl emek verdim. Günümüze dek yayımlanan tüm kitapları kapsayan, insanlığın belleğini simgeîeyen Babil Kitaplığının (Borges) 20. yüzyJ kurgusal yapıtlar bölümü, yeni çıkacak kitaplara yer açmak için boşaltılacak, örnek olarak nir tek kitap kalacaktır. Ama hangisi? Bu kitaplann kahramanları kitabımda boy göstererek birbirlerini ortadan kaldırmaya çalışırkcn Franz Kafka'nın Değişim'ınde bir sabah kendini bir böcek olarak bulan Gregor Samsa, James Joyce'un Ulysses'iııdeki erkek düşkünü Molly Bloom ile yüzyılımızın son dcmlerine kadar güzel saatler geçirir. Bu kitap, okul yıllarımızdan beri nize eşlik eden romanlar önünde saygıyla eöilmekte, yazının guncel sorunlarını irdelcmekte ve yazın kurumlarını hicivsel biı dilleyermektedir. Son yıllarda çocuk cdebiyalma ağırlık vcrıyorsunuz Çocuk edebiyatına yönelişim yeni değildir. Daha 1998'dc kızlarun Denız ve Meral için yazdıgım oyküler radyoda yayımlanmıştı, bunu başkuları izledı. fkinci Alman Televizyonu'nıın (ZDF) Karfıınkel çocuk dizisi için beş senaryo yazdım. Radyo öykülerimi kitaplaştırmak için çok çaba narcadmı. 1995'te çağdaş bir çerçeve içine oturttuğum on iki Ttirk mas;ılından oluijan Meddalı Cieli or (Wenn dcr Meddah omınt) adlı çocuk kita bım yayımlandı. O zamandan beri Ycdi Odalı Bir liv (Sicben Zimmer Voller Wıınder), Aytepe'niıı Çocuklan (Die Kindeı vom Mondhügel) ve Aljoscha Blau'nun enfes resinueriyCUMHURİYET KİTAP SAYI 474 n JJ " 1947 y ılında Ç A Almanya'da bir Türk veflckitahı hoşuma gidiyor. 28 le Beş Parmak ve Ay Kemal Kurt uzun yıllardır yaşında Türlcçe ve (Die fünf Finger Almanya'da yaşıyor ve tngilizcc'den sonra und der Mond) ya yazıyor. Kemal Kurt'la üçüncü dil olarak yınlandı. öğrendiğim bir dil Almanya'da ve arkadaşımız Güner Yüreklik de yazmak yaratıcıTürkiyc'de çocuk konuştu. hğımı hem zorluyor, edebıyattnın yeri nchem de kamçılıyor. dir? Ama bundan ana dilime Türkiye'de de Almanönem vermediğim soya'da da çocuk edebinucu çıkartılamaz. tki yatı ciddiye alınmıkitabım Almanca yor, çocuk kitabı Türkçe yayımlandı, yazarlara özürlü , 1993'tc Bahman yazar gözüyle baNirumand'ın tran kilıyor. ÇocuklaSoluyor Çiçekler rın dünyasınagirParmaklıklar Armek, onlann cöndında adlı kitabım lünü çelmek, DÜTürkçeye çeviryükler için yaz dim, NordSüd maktan daha zor. yayınevinin iki dilAma çok da keyifdeki resimli kitapli bir iş. Yazarken larını Türkçeye çekendim olabildiviriyorum. 1992'de öimi, otosansür Bizim Mahallenin kullanmadıgımı, Çinlisi adı altında öykaygı ve komplekskülerim, 1994'te çocuk lerclen arınarak yakitabım Yedi Odalı Bir ratıcılıgımın doruğuEv Türkçe yayımlanna ulaştıgımı duyumdı. Ben tüm kisuyorum taplarımı ÇocukTürkilar bir şeye'de yayi beğeyımlatmak nip be~ istiyorum, ğenmeama buradiklerini da bazı h em en zorluklar b e 11 i çık ı y o r . ederler, O r n eğ i n boş sözYapı Krec ük1 e r arkasına saklanmazlar. Birtakım anlamsız kurallara uymasını öğrenmemişlerdir daha. Ben bir yazarın çok yönlü olması, çeşitli türlerde yazıp hcr yaşa seslenmesi gerektiöine inanırım. Çocuk kitaplarımda yetişkinler için de göndcrmeler vardır. Anadolu halk edebiyatında, masallarımızda büyük kiıçük ayrımı yapılıyor mu? Ne yazık Kİ günümüzün yazınbilimcileri ve eleştirmenleri bu tür tanımlamalara ve fişlemelere çok dü^kündürler. Hemen insana bir damga vuruverirler. Hollanda'da ve tskandinav ülkelerinde bu önyargılar aşılnuş. En güzel çocuk kitapları orada yazılıyor, hem küçükler, hem büyükler okuyor. Türkiye'de çocuk yazını konusunda son yıllardaki bazı oiumlıı gelişmelere karşın daha alınacak çok yol var. Çocuklarını böylesine ihmal eden bir ülke nin gelecegi konusunda kaygılanmamak eldc dtgil Abnanca yazıyontınuz Kılaplartnız 1 ürkiye 'de yayımlanıyor mu ? Sekız yıldır geçiminıi kalemımle çıkartıyorum. Almanca yazmasaydım bunu jerçekleştircmezdim. Ama sauece zorunuluktan değil, yabancı bir dille oynamak di Yayınları, Aytepe'nin Çocukları'nı iki yıl önce programa almasına karşın stoklar arttı diyerek bugüne dek yayımlamadı. Almanya'da yaşayan bir Türk yazart olarak karulastıgınız vüçlükler nelerdir? Almanya'da gcıek üzendırme ve çalı^ma bursları, gereksc de ödüllerin bolluğu, edebiyatın güdümlendirilmesine ve devlet politikası yönündc işlemesine yol açmaktadır. Berlin duvarının yıkılması ve Türkiye'nin Avrupa'dan dışlanmasıyla birlikte Türk kültürüne zaten az olan ilgi daha da azaldı. Tiirkiye'ye yöneltilen büyük çapta propaganda ve insan hakla rı konusundaki suçıamalar, Almanya'da yaşayan yazarlarımız açısından iyimserli f*e ycr bırakmamaktadır. Kaldı ki, Almanya'da yabancı kökenli yazarlann ürettiği edebiyat, eskiden beri at gözlüğüyle algılanır. Beklentilerin dışına çıkan yazarlara fırsat tanınmaz. Başardı olmak isterseniz, onlann istediklerini yazmak zorundasınız. Görsel ileti^ime koşullanmış, medyanın tutsagı olmuş bir toplumun bireyleri, eleştirel düşüncc yeteneğini, kişisel ozgünlügünü vc ö/gürliiklcrini yitirir. Kemal Kurt MMoğlsn oykutapi Ama bilgi toplamakla bilge olunmaz, bilgiç olunur. Bu, her toplum için geçerli. Eylül'de Güney Afrıka'ya gıtttntz Bu gezı nasıl gerçekle^ti? Bu gezi, Cape Town'daki Alman okulunıın girişimiyle gerçekleşti. Johanne!> burg, Pretoria ve Durban yakınlarındakı 1 lermannsburg Alman okullarının da ka tılımıyla dört naftalık bir gezi programı ortaya çıktı. Uçak biletini Alman Dışişleri Bakanlığı, diger masrafları okullar iist lendiler. Gündüzleri ilkokııl öğrencilerine kitaplarımdan bolümler okudum, Türk masalları anlattım, sohbet ettim. Akşamları öğrenci velilcri için okuyup öğretmenlere seminerler verdim. Çok yoğun bir çahşmanın yarusıra ülkeyi de kıs> men görüp tanıma hrsatını buldum. Öncelikle doğa nefes kesici güzellikte. Bir yanda Atlantik, öbür yanua 1 lint (^kyanusu, bir tarafta çöl, diğer taraha yemyeşil tepeler ve eşsiz bir bitki örtüsü. Kuzey yarıkürede sonbaharken güney yarıküre ilkbahan yaşıyordu. Özellikle Kap eyaletinin doğu kesimindeki ııçsuz bucaksız yaban çiçekleri kaplı insan eli degmemiş topraklar ve zebra, zürafa, fil, gergedan, maymun, balina, nenguen gibi nayvanlaı beni çok etkiledi. lnsanlar konukseverlikte Türkiye'yi aratmıyor. Geçici bir süre için oraua bulunan Almanlar da bu ha vaya ayak uydurmuşlar. Ne var ki, C jüney Afrika siyasal degişime ve bir dizi idari düzenlemelere karşın apartheid rejimini aşamamış, beyaz ile siyah Alrika arasın da uçurumlar var. Beyazlar, malikâne gibi yüzme havuzlu büyük evlerde oturur ken ülkenin verli halkı akıl almayacak bir sefalet içinde işsizlikle boguşuyor, milyonlarca insan kentleri çepeçevre saran derme çatma konutlarda oturmak zorunda. Sonuç olarak suç oranı özellikle Jo hannesburg'da çok yüksek. Beyazlar evlerini arabalarını alarm sistemleriyle do natmış, bazı semtlere gircmiyor. Bu da madalyonun öbür yüzü. Yani kitapiar Son çalışmalarınızdan sö'z eder mt\ı )itz? îleriye dönük tasarımlarımz neler ? tlk olarak elimdeki öykülerimi ve de ayrıca şiirlerimle siyahbeyaz fotograllarımı kitaplaştırmak istiyorum. 1999 yılı nın Nisan'ından Hazirana kadar olan üç ayını burslu olarak Alman yazar Lion Feuchtwanger'in sürgünde yaşadığı Los Angeles'tcki villasında gcçireceğim. Bu süre icinde Lâle Devrini konu alan bir eerginlik romanına baslamak, Los Angcıes'te tcmaslarda bufunmak ve çeşitli Amerikan üniversitelerinde kitaplarımdan okumayı tasarlıyorum. Bunun ardından programımda Kaç Memleketim Var? (Was ist die Mehrzahl von Heimat?) adlı otobiyografik deneme kitabımın çoktandır üzerindc çalıştığım çevirisini bitirmek, en kısa zamanda Evet, Dedi Molly'yi, ardından da sırayla tüm çocuk kitaplanmı Türkiye'de okuyucunun beğenisine sunmak var. Kısacası, bu yoğun çalışma tempomu ileride de sürdüreceğim. • AJmanya'ılaklçafcşmaşaptlari Türkiye'de yayımlanan kitapiar f SAYFA 7