Katalog

Yukardaki işlemin bir başka tarih vc coğrafya çevresinde yapılması. ()I IRt cski Osmanlı cyaleti (belki eyalet bile değil) Makedonya Cıımhuriyctı'nin bir kenti. Çok eski bir kcnt. ()rtodoks rönesansının başladığı önemli kentlerden biri, birçok öncmli kilisc var. Yani iki dünya iki kültür iç içe. Genc bir sorıt: Ben kinıinı? Ben neyim? Bu arada muzır göndermeler de yapılıyoı: Istanbul 6 7 F.ylül olayları (s.36). Tarihin içinde göıünmez bir mckik var, durmadan çalışıyor. Gidip geliyor. Ben 6 7 I'.ylıil miiyüm acaba? Insanlıgın durumunun felsefı vc mcrafizik eleştirisi. Bu sözünü ettiğim tematık öğcler. Rımbaud'dan, Lautrearnont'dan bu yana (T.S. Eliot Ezra Pound) hcr ciddi çağdaş şairde var olan. Ahmet Özer onuncu, Yücel Kayıran ise ilk kitaplarını yayımladılar geçtiğimiz günlerde. Ahmct Özer gibi, Yüccl Kayıran da şiire adamış omrunu. MUSTAFA EMRE Ahmet Özer ve Yücel Kayıran Yücel Kayıran'ın İlk Kitabı hmet Özer (doğ. 1946) karınea gi Yücel Kayıran (dog\ 1964) genç kuşa bi çahijan bir yazın eri. Otuz yıl ğın umut veren ozan, yazarları arasında Tranzon'da yazın uğraşı verdi, yer alıyor. Kayıran'ın kültür sanat derhem de üç koldan; egitimci, yazıncı, ya gilerinde çıkan eleştirideneme türünde yıncı olarak. Sait Faik ()ykii Ödiilü'nü kazanan Tom yazıları ve siirleriyle tanıyoruz. ris Uyar, ödül törenindeki içten konuşBelki tek başına şiirleriyle de yer alanıasında, Sait Faik için 'öykücülü£ünıüKayıran'ın ilk kitabı bir demct siir: bilirdi yazınımızda. C), bununla yetin; "Kedi görmcdim bu kez. Yalnız, danzün gerillası' benzctnıeMiıi yapmış ve bu "Fiayaline l irar Edemeyenlerin Atsumedi, yazılar yazdı; oyküler, denemeler, telli perdeler duyakıştırması gazete başlıklannda yer alnu" Kitap, güzel bir kapak düzeni ve gezi yazıları, eleşüriler, söylesjiler de üretruyordu hâlâ ikincı katın pencerelerin mıştı. Bana kalırsa bu benzetme Sait Faözenli basımı ile Ekin Yayınları arasın ü. . de. Vc sararmış ik'e hiç uygun düşmemekte, tersine Sada yayımlandı (Ankara97) Kitabın adı Ozer, yalın duyarlı siirleriyle I'rabzon 8 Eylül 1955 tarihli bir gazete; yedinci it laık'ı yanlış tanıtmaktadır. Sait Faik kolayca akılda kalacak gibi değil. Kayı gibi kültürsanat merkezlerine ıızak bir miihürün nc gerilladır, ne de asker. Sait Faik olsa ran 'efsun' sözcüğünü 'yazım kılavuyerden ozanlıöını kanıtladı. Ayrı Bera açıldığı bir gün ve gecc..." Sayfa 36. olsa edebiyatımızın haylaz çocuğudur. zu'na göre değil, halk ağzma göre yaz berlikler, Günle üokunan, Ciecenin KaVe edcbiyatımı/da yadsınamayacak bir mış. ııayan Yerinden, Söyle Yüzünı Ianığım CcttltkmıMAIII yeri varsa, onu aılenın haylaz çocuğu ki sın, Aijklar Yedeğinde ()mrümüzun adKitapta yer alan şiirlerin 1986 1996 Bunun için ciddi bir ansiklopcdiden şiliğiyle yapmıştır." U. 110) lı kitaplarıyla şiir dıjnyamı/.da yer aldı. yılları arasında; Ankara, Kilis, Afşin, tsMANI (Manes ya da Manichaeus) ve Ma Bu yapıtlar pna su ödülleri getirdi: Nevtanbul, Arapkir, Malatya gibi il ve ilçeDicle Köy Enstitüsü kurucusu Nazil nicheısme matldelerinc bakmak gerek. zat Üstün Ödiilü (1981), Omer Faruk lerde yazıldığını ööreniyoruz. (s. 95) Öy' Evren (Ozan Ergun Evren'in babası) Kitaplar din diyor ama ben relsere diyoToprak ödiilü (1982) Yunus Nadi ödüsa ozanın iç yolculıığu öne çıkıyor tanıi lalkevlcri için şöyle divor: "Halkevlerunı. Uygurlar devlet dinı olarak kabul etlü (1993) dıkça. Kitap, dört bölümden oluşuyor; rınden önce Türk Öcakları vardı. Onlamişlerdi. Bazı şairler gibi Divan geleneğiama Kayıran bölüme kitap diyor; kitap ne nağlı değilim ama köklcrimı nerelerrın işlevi bitince, I lalkcvleri kuruldu. Cuin yirmidört saat yazınla yaşayan de arıyorum. 63. sayfadaki şiir kilit şiirler adları üç iki birinci kitap diye tersine sı Cjüzel sanatlar alanında niee insanlaryeÖzer, 10. kitabı "Sordum Söylediler" ile den biridir. ralanıyor; dördüncü bölüm ise, ne kitişti,kitaplıklar kuruldu. Bunlarpekçok birikiminın bir bolümünü okurlara sun III tap, ne de bölüm adı Borges'in bir kitagenç yetiştırdi. du (Anadolu Sanat Yayınları, tstanbulDünyanın biitiin ırmakları: Kıyılarım, bının adından alınma: 1997), Özer, bu kitabmda Gülten Bu gençleı toplumun geniş bir alanıben geçerken ayağa kalkan ağaçlar, Akın'dan Nazil Lvren'e, lsmet Kemal ııa etki edemedıler. Örneğin köycülük "Yolları Çatallanan Bahçe" bu bölüm, soydaşlarım, kökferim, atalarım Karadayı'dan Orhan Çubukçu'ya, Naim kolunu düşünelim, bir yerde köyde nıısessiz ağıt niteliğinde bir düzyazışiir Tirali'den Nadir Gezer'e bir dizi kültiir, tuk çekti, taban oluşturamadı. Halkcvtoplamı: inançları, görüşlcri, eylemleri soydaşım olan uyumsuz ışık sanat, eğitiın adamı ile yaptığı söyleşileleri iyi bir hareketti, güzeldi. Atatürk, ve ölümlcriyle genç insan portreleri; kıköklcrim olan derbeder ses ri bir araya getirmiş. Bu kitap Özer'in ayöğretmenlere güvenerek bu hareketi sa, yalın, etkileyici. Kayıran'ın şiirleri içben geçerken alkış tutan Yafes. nı adı taşıyan ikinci kitabı, ilk söyleşiler gerçeklcştirdi. Köy Enstitüleri çapında sel yolculukların siiri. Kendini sese, göVar rru? 1996'da yayımlandı. İki kitap bir araya bir nareket gerçekleşemedi, köye kök rüntüye bırakan dizeler alıp başını gidiBir yer var mı? gelince yüklü bir birikim oıuşturuyor, salamadı diyebıliriz. Bugünkü halk eği yor. Biraz kırılgan, biraz karamsar bir Dıırmak için (durayım) belgesel bir işlev ustlcniyor. timi dc köye sök salmauan uzaktır." (s. havada. Örneğin, "Kapalı Musluk" adlı hayat zarfımın yolculuğunda 207) şiirin 1. bölümü O'nun şiirini tanımaya Şimdi, merak etmez misiniz; yazınla bir ipucu olabilir. bakmak ıçın Ahmet Özer'in "Sordum Söylediler"i soluyan ()zer konuştuğu inşanlara neler bakmak için yalnızca \ okunup bir yana bırakılacak bir kitap "Başlardı görünce bir eski tanıdısormu!}, ne yanıtlar almış? Örneğin, Ahbardaklaki değıl. Zaman zaman açıp kültür, sanat, ğı/akışı tcdirginliğim gözlerimden/içimet Özer'in (şu sorusuna) "Cîençlik dö testideki suya bilim, eğitim konularında öğrctiei, ay min derınliklerine doöru/oysa gitmek isncmlerinizden bu yana, yaşaının ner tıirdınlatıeı, ilginç, yaşanmış, acı tatlı olay, tcrdim/ilk tanışma anlanndaki/o kusıır lü zorlugunun yanında, kimliğini/.in ayunutınak için, hiç kimsenin, anı, görüşlerin yer aldığı temel bir kitap. suz görünen görüntüyc/yağmurda ıslarılmaz bir parçası olarak savunduğunuz bir zimmctsiz serüveni nan yapraklardan/biçilmiş bir hüznü ge şiire giden yola, sizce nercden başlamaBu kitap yazın dünyamızda (bu alançirerek/yüzümdeki cıeriye/gitmek isterlı, nereye varmayı hedetlemeli? " Gülten da) önenıli bir yeri olan Ruşen Eşrcf Biliyorum, tcsti kırılmasa da dim/beni tanıyan kimselerin/gelemeye Akm ^u karsjihgı veriyor: "Şiir alanı bir Ünaydın'ın "Diyorlar ki", Yaşar Nabi su bir gcçit bulup sızar. ccği bir yere." (s. 23) yarış alanı değil ki! Her ozanın kendin Nayır'ın "Edebiyatçılarımız Konuşu BEŞ YAZ1T? ce bir başlama yeri, bir va'Yabanıl ses'in 'uysal çığlı Bu şiirlerlc ilgili kitaptaki not şöylc: rıs yeri olur. Kimi ozan için, ğı'nı duyurur bize. Dil, sol, Yazıtlar adlı ve kitap olarak tasarlanmış çıkış ve vans yerinin birbi suret'in 'kapalı' olduğunu bir dizi şiirin ilk beş şiiri. Bu diziyi sürdü rine çok yalcın olduğunu belirten ozan ruh, kalp, bel rüp sürdiiremeyeceöimi şimdilik bilemibile sbyleyebiliriz. Benim lek izleklerine yönelir. Türkyorum. Doğal olarak, bu beş şiir Manişiirlerim ilk çıkışını kişisel, çe'de karşılığı olduğu halde Hayy'ın şiirsel çevriminde ycr almıyor. özel alanda yaptı. tnsanyaArapça l'arsça sözciikleri Şimdilik ve belkı dc sonsuzakadar bu kişamının, genç ve kadın yakullanmaktan çekinmez: iiatapta "konıık" konumunda bulunuyorşamının gctirdiği duygu, de, rüya, hayal, ufunet, firar lar. Kültüıümüzün içinde yer alan önemdüşünce, yükünü yansıttı. gibi. Öte yandan bellek, li kişi ve kavramlar üzerıne PortreŞiirler Yavaş yavaş değişen önceanımsamak, dizge, yabanıl yazmayı duşünüyordum. İçinde padişahlikler, şiirimi dc ucği^tirdi; gibi yeni sözcükleri de kullalar, kanramanlar, crsane kişileri olacaktı. kiijiscl olandan toplumsal nır. Yeni dil, eski dil seçiıni Şiirin mekiği geçmiş ile bugıin (ben) araolana doğru. Bir süre salt yoktur. Oysa şiirlerin yazıldısında gidip ge]ecck, ortaya kişisel bir taelestirdim. Sonra, bu eleşI ğı dilde (Türkçe'de) seçici rih çıkacaktı. Örneğin 89. sayfadaki Nastirdiğimın degiştirilebilir ^ olmak gerekmez mir" reddini Çakır benım ailemın dedesidir. olduğunu da gördüğüm Ama bu dizi yürümedi ve beşinci şiiıde ^HB Kayıran'ın kimışiirlerinde için yazdıklarım geleeek kaldı. Bundan sonra devam eder mi? Bil^^| }{;lmi Yavuz elkisi beliıir. umudunu içinde barındımiyorum. Devam etmesı için kendim özel ^H "Uysal Çığlık" adlı şiirin son bir çaba sarfetmeyeceğim. rır oldu. Yazın yaşamım V dörtlüğü en belirgin örnek: boyunca bir şcye özen gösV Yazı uysal cığlık hummalı terdim: Söylemimin kuru, URFA HAÇ1.I KONTI.UĞU TARlHl 1 sesim/Yalnızlığım yitik bir kıtabi, lirizmden uzak olŞaşırdı ör/a llaçlı Kantlugu Tanhı'ni 1 metin gibi/Uzatsam kaleme manıasına." (s. 7) okurken sapkın elimi açmaz mı/Omrumün şaır. Nemrud'un taht şehri olarak bilirBakın, Naim Tirali, Sait gizinc vurulan kilidi." (s. 14) di oysa bu labirent kenti: Faik'i şöyle anlatıyor: "SağYücel Kayıran, şiire, /öfirenirsin, Musııl valisi dedcn Naslığında ve ölümünden sonyazıya adanmış bir yaşamm reddin Çakır'ı 1145 yılında ra, Sait Faik için yazdığım ızdiışümünü yüreğınden nasıl öldürdü o gözü dönnıüş iktidar yazılarla, çetin kişiliğine, geçirerek bir iç dünya düskünü şehzade Aln Aslan. kendi görüş açımdan ışık oluşturmaya çalışıyor. • Zatcn hayrandım özdctmr \ncc'nın )ztuttuğumu sanıyorum. Saırtne ManıHayy'ı Jcfalarca okuyup haimettıkten \onra, bayraniı^ım daha da pe it Faik'i birkaç tümecyle anlatmak yerine, öyküleriHayaline Firar Edekii nin okunması yoluyla anlameyenlerin Afsunu / Yücel şılmasııu çok daha yerinde Kayıran / Ehin Yayınları / Mani Hayy / Ûzdemır htce / Yün bulurum. Ne var ki, bu yıl 9İ ç Yucel Kayıran genc kuşağın umut veren ozan. yazanarı arasında yer alıyor. Yayınahk/ 96 t. A İki şair, iki kitan yor" adlı kitaplarının dcvamı niteliğini de taşıyor. Ahmet Özer üçüncü bir "Sordum Söylcdiler"i hazırla maya yetecek birikime sahin. Buıııı da üçüncü kitap olarak yayımlamasını bekli CUMHURİYET KİTAP SAYI 435 SAYFA 9