Katalog

"Yaza Yolculuk" kitabında yer alan "Son Sanrı" adlı öy ARAMIZDAKİ küsüyle de .1987 !>KY Haldun Taner Oykü Odulu'nü Muıatnan Mungan ve Nedinı Gürsel'le paylaştı. ycn yazıu dalıdır kısaöykü. Onu da bcccOykülerindc yalın FATMA ORAN remedıkten \nnra, ancak ondan sonra rove duyarlı bir evren man yaımaya ba^lar yazar ( ) Cıddibır kuran Tomris Uyar, ykü, kısalığı, yalın biı olay örgü ıncclemcdcn \nnra, kna öykünün en güç, daha (,ok toplum yaşamındaki değişinıi sünc sahip olması, gcncllİKİc yazartm en \ık denetıme sokan düzyazı tüve bu değişimin birey uzcrındekı etkıleönemli bir olay ya da sahnc aıarü oldug'unu anladım." (Parn Rcvıctv sorini konu alır. Yazar, ilk kitabı tpek ve cılığıyla tek ve yoğun bir etkı tıyandırmamşttırmaları) tki alıntıyı da Tomris Bakır'daki öykülerınde kücıik bui]uva sı ve az sayıda karaktere ycr vermesiyle Uyar'ın 19851988 yıllan arasında topkökenli insanların.ya^ama biçimleri üzeroman gıbi ötekı anlatı türlerinden ayrılumumıı/un vekendısinin geçırdiği çalrinde yoğunlaşır. Odeşmeler'de sınıf at lır. Ayrıca öykude, olayın geçtigi yer Mkantılı günleri yazarak, bu oıtamua, inlanıa özlemini taşıyan bilinçli ya da binırlı, anlatım özlü ve yoğıındur. Karak sancıl değerlerin nasıl ayakta tutulabilelinçsiz kıtlelerle; yaşadıkları durunılar lcrler belirli bir olay içinde gösterilir ve Kapak konusunun devamı. ceği sorusunu okurlarıyla paylaştı^ı "Yanedcniylc bir seçim yapmaya itilcn, gccoğu zaman yalnızca bazı özellikleri yanzılı Günler"inden aldım. lecekte kendi sınıfsal cleğerlerine sanip sıtılır. Konu tümüyle düş ürünü ya da ** Bu kimlikleı i herkesin kolayca alçıkacak 'ezilmiş'lcrin çatışmalarını, birTurkiye'de okurlar bir yazarın ikiüç son derecc gerçekçi olabilir. gılayabıleceğı inancınız, cskilerın deyımbirleriyle 'ödesmc'lerini ele alır. yıl süreyle susmasını; göstermelik bir veOykücü, savaş alarnnda ycr alan rami leriyle "hüsnü kuruntu", ama saptamarimlılığe sarıici bir ııretkenliğe yeğlemeDüzen in bir kuytuya ittiği insanlar var bir asker değıl, bir genlladır, çok onemlı sini anlamıyorlar genellikle. "Yazar denız doğrıı bir saprama: Oyküyü sözümodır çoğunlukla Tomris Uyar'ın öykülebir \avajin önemsız görüncn dücllolannı na yazan ögretim üyesi, "Bataklı Daının dıfiın, yazmalı" onlara göre. Özgün bir rinde. Düzenle birlikte çürüyen, bir çıgerçeklesttnr Toplumun eteklerınde duKızı"nı yeni kuşaklara anlatırken çektı anlatım örgüsünün egcmen olduğu öykış yolu arayan, küçük umutları, kuçük ran bırtdır o hcp; unlü ve tıptk kı^ılerden ği sıkıntıyı dilc getiriyor. Ben dc söz koküieriyle tanınan Tomris Uyar da altı yılsevinçleri elden bırakmayan ama temclçok, yalnız, ytpranmış yüzü belırstz bırey nusu kişileri oldukça belirgin kılarak dır oykülerini yayımlamıyordu ama bu de hep bir başkaldırı, hep bir hesaplaşlerı dert edınır okurıın işini kolaylaştırmayı cienedim. onun 'yazacak seyi' olmamasrndan değil, ına tonumu taşıyan insanlardır bunlar. Bir şeyleri atlayan siz değilsiniz, ben Çalkantriı günler olsa olsa yazarlık bilincindcn kaynaklaTomris Uyar üçüncü öykü kitabı Dizbobılcrck sılik bıraktım bazı özel duygulanıyordu. yu Papatyalar'da varlı^ıyla yoklugu belÇağımızın yazaılarından Frank rımı. li olmayan bu insanların dünyasını; bıç O'Connor'dan bir alıntıydı bu. Gelelim Ilkoykusiı "Kristin" 1965'teTürkDi "Pıhtı'da tartb belirgin 1V71 Ikı kakın kabadayılardan, yıldızı sönmuş sineWilliam Faulkner'ın itirafına: "Bclki dc li deıgisinde yayımlanan Tomris Uyar, dın bir yazlık cvdclçr. Bir başsağlığı ziyct ber romanct oncc ştır yazmak nter, hece ınsanın 'ınsan olma1 özelliklerini anlattıma oyuncularına, ekmek parası peşinde retı uiz konmu Öykude helırtumemış koşan yoksullara kadar çeşitli kesimlerremcdığını gürüncc knaöyküyü dener, sı ğı Yürektc Bukağı adlı öykü kitabıyla ama erkek kabraman hazıranda ülmü^tü den insanların dünyasını yansıtır. Yürekırden <;nnra yazardan en çok çaba bekle 1986'da Sair Iraık Ilikâye Armağanı'nı, Bu nedenle mevsım yaz veya yazşonu ol malı "Lal" mevstmstzbıroyku Öteküyyhülcrın mcvsımı nc \onbabar. iiu bir sap tama ama \oru olarak algılasanız, neler söylemek htcrdınız? }. sorudan bu soruya, bir şair arkadaşın dediöini bira/. değişürerek söylersck hüzunden hazana güzel bir geçış yaptınız. Oyküleıin arka planındaki renk, kızarmış ynpraklarıyla sonbahar çünku. Bütün öykü kiiaplarıındaki arka plan gibi, burada da bir toplumsal baskı dönemi söz konıısu. "Lâl"egclince;oradaşiddetli bir yalan kırmıziM hâkim. Sonbaharın az/zlığı olsa gerek, Mınc dc, Ailı da, Dürdane Ilanım da nczlc. Ü.stelık A üı de Dürdane I lanım, nezleyı öpüşmekten sakınmalarına bir kılıj olarak kullanıyorlar <iankı 1/k öyküde esktugrcncı dc opusmckten sakınıyor ama onunkı uıplantılı bir durum Gerekcesını açıhlıyor zatcn (Ayrıca bu nedenlerdcn birı anscl kımliğı dc olabihr.) Gördünüz mü yıne bir saptama Soru galiba yanıtı içeriyor. üpüşmekten sakınmak, bir anlamda yüzleşmektcn ya da cski yalanı sürdürmuktcn sakın mak ıılsa gcrck bu kışıler içın. tlk oykııdcki öğrcncirıin c^cinscl olduğu doğru. Ne var kı bu gerçeğı öyktıdekinden da ha belirgin bir biçimue vurgulayama/.dım, öykü zedelenirdi. Eşcinsel bir erkekle bir kadının aralarındaki "şey"in cinsiyet farkhlığına dayalı olduğu sonucuna varılırdı en kısa yoldan. Kilabın \un öyküsü "Ak^am Alautsı"nda, öykü kahramanı gıbı benı de ct kilcyen bir şitrparçası ycr alıyor "Duvarhıra fotoğrafftlan asma/ Ve kontol nc ay na çerçcvelennc/ Hele aılc resımlcrı hıc mı hiç/ Baktıkça rettksızhğc dönü$üvenyor/ Olmayan bu zaman parçalanscn nc dersen de. ' (Şıırın kttne att oldufcunu da mcrak ctlım clbcttc) Kadın kabramanlanmzın (Mıne dışında) bcp\ı orta yaşın ıhtundelcr ve hcpsi ya^atınıı stradarıınış gıbı gorüncn en kırılgan noktalarında yajtynrlar, "baktıkça rcnksızlığc dönüşen, olmayan zaman parçalarında" sankı. Şiir, Edip Cansever'in bana adadığı doğumgünü şiirlerinden birinden. Bu ki taptaki öykü kahramanları, "olmayan zaman parı,alan"na dönü^mü^ renkli bir geçmişten geliyorlar. Yazarlanysa o parçaları öyküieriyle yeniden renklendirmeye çalışıyor desek... • Aramızdaki övkiicü Tomris Uyar 'lîımrls Uyar O SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 435