Katalog

VATAN Cân dimagına ireli buyi vatan Dil diler kim görine ruyi vatan Çeşmei hayvândan iy cân hoş durur Ben garip üftâdeye cüyi vatan N'ola cândan istcsem çün yig durur Bâgı ccnnetden bana kuyı vatan Gönlüm eyler dâ'imâ anı taleb Bend olalıdan bana gisuyi vatan Hurrem olup cân ile her dem safâ Dil sabâdan alalı buyi vatan yy'da R.ısih'te, Nanıık Kemal'dı* rastlanaıak bcıızerliklcr bulııp tesbitlcrimızi yapmıştık. ('•*) MeMievideki sade sjirlcr ise sevgiliye kavuşma istck vc arzusuna yönclik içli, lirik şiirkridiı. Biz bu sjirlerin bazılarında Fu/uli'yı andıran dııygu lar buluyoru/.. Cierekıncz '•aşıka /evk iı safâlar Yiğ oldur kim çeke cevr ü cclâlar (2981) Cîerekdiir şöylc cışka cân virmek Hcm evvel kcduvi asân virmek (1585) Bize tanıdık sesler: Keza Namık Kemal'in Vaveylâ'sını andıran nıısraları bu mcsnevidc de buluyoruz. Kohu alalı cân buyı vatandan Anı höşter görür müşgi Hoten'den (5099) Vatan sevgisi şâhâ cândandur Zirâ hubbu'lvatan Imândandıır (5106) Mesnevi bastan sona biı şiiriyet içindedir. Çok zarif tasvirler, (bilhassa Divan edebiyatı nıcraklıları için) gece ve gündüzün oluşıı tasvirindeki ince hayaller vc rcnklcr, halk zevkinc uygun soyleyiş vc tabirlcr, bol atasözleri Türkçe'nin zctıgin nıecazlı anlatımı içinde yer almaktadır. Bunların yanında hiçbir yabancı tcrkibin bulunmadığı sadc vc tcmiz Türkçe'nin en giizel örneklerini gürmck için; Seni bir kimseye benzettüm iy yâr Digil ne geldise başuna tekrâr (1980) Bclâ gördiın bilürem benden ayru Bini gör kim nc çckdiim scndcn ayru ("5294) HaydarErgülen'den "40ŞiirveBir' Oyleyse şiire bak o hatırfatıp" zünc, tcninc, saçlarına giincş altında yü riime, mevsimler, beyazlıklar, gölge scrinlikleri, mor salkımlar, ıhlamıırlar, gökyüzü, avlu kokuları... sincr. Yani "aşk içindelik" sincr. Aşk, nc çok yaraşmıştır şiire; 1 laydar Eıgiilen'in siirlerinecle: Mavi, Avlu, Rüyakâr, Ay, Aciam... Bıınlar aşk kokusu yoğunlaşan çok güzcl şiirlcr. Anlatı şiirleri asıl güciinü bütünün oluşturduğu atmosfcrdcn sağlıyor clbct. Ama bu şiir lcrde nice seçkin dize var: "Yıldızlarladolu olabilir mı seninlebcrabcr bakmadığımız gökyü/.ü?" "şiirin nasıl birşey olması gercktigini ha lırlatıyordu gözlerin." "Hy gözleri bol!" "göz döker, bulut toplarım söz döken, mavi toplarım." "Beni de gizle ey nar bin aşıgın biri gibi!" Ve dostluk, kardeşlik kokuları: Zcytin, Vadi, Kardeşlik, Metin, Behçet... Siire veta, şaire vefa. Ah yine seçkin dizelcr: "Voklukta buluşmanın güzclligi gibi duruyordu kardeşlik!" "gönül onlarda durdııgu için dağ" "Bu şiir bir yağmuru çağıracaksa, kül şiire düşmcden seni çağırsın istedim: Tcnha dilde sevdif*im, Metin abi, şairim!" Metin abi, Sivas'ta katledilenlerden Metin Altıok'tur. Sanınm orda da, dikkat çckmeden ama içi sonsuz kıpımlı, oyle duruyordur. Ve lirizm. Nc demişti Kafka: "Bu, lirik şiirdir. Kavrayacak ycrdc okşuyorsunuz dünyayı." Ama bu şiirler kavrayarak ok şuyor dünyayı: Mavi, Nar, Avlu, Ay, Şaşkın, Adam, Rüyakâr... Her birinden son ra bir baş dönmesi içinde yaşamı ve aşkı, ycryüzünü, insanlığı sonsuz güze! görii yorsunuz. Bir daha Kaflca: "Şiir yaşamı değiştirir." Bir I laydar Ergülen çok gerc kiyormuş şiirimize. Çünkü yazdıgı biraz da hepimizin şiiri. 1 langimizin çocuklu ğu bitti; bugün de bir agaçta yükselsek, uçlarda okyanus başlayacak! Hangimiz aşKsız, büyüsüz yapabildik? Hangimizi bir dost, arkadaş sesi ya da yüzü heyecanlandırmıyor? Şimdi her birimiz kendimizc dönüp "gözyaşını yük olur diye taşımayanlann bakışlarından uzak", "ikindi"yi okuyalım: "tçim dışım sokak, ev dışarda kaldı nerde kötü günler için sakladı^ım o oda eski ikindinin gölgesi olamaz şimdiki ler: Şimdiki hayat, şimdiki zaman, şimdiki balkonlara bakma, gözlerine yazık, hayatla göz göze getirip bırakıyor insanı balkonlar açık saçık! lkindilersegitgide mahrem ve tenha kasabalardan bile kovulmak üzere!" O evlerde ikindi avluları güzel sularla serinletilir, çiçeklcrc su vcrilirdi çocuklar büyümeyi görsünJer diye. Ve şarlular dinlenirdi: "Bir zaman benim de baharım vardı", "Bu yil da böyle geçti şirin sözlü scvgilim." Bu arada bir saptama: Bir şair niçin üç kişiymiş (1 laydar Ergülen, 1 lafiz, Lina Sa lamandre): Sözlerse şairin eline bakıyor yaşamak için." Bunlardan Haydar Ergülen, "Sis"te soruyordu: "Kimsenin kimse ye gözü dcğmiyorsa şiir niyc?" diye. Ah, ne çok değdi^özlerinız; şiir yine, ey sözleri bol şair! Ostelik şimdi bir de Necatigil Şiir Odülü onuru var... • SAYFA 13 Habcrdar idcyin şâhı scvinsün Nice bir aglabiın bir dem sevins>ün (4069) Dedc Korkut hikâyelerindekı soylcyiş lcri hatırlatan mısralaı vardır. Aııası didi kiın iv cânum ogul Niçi'ın giryân olursun cânum ogul (1358) I lemişe şâd ol cfgân kılma Gözün yaşin gamıla kân kılma (1 360) C) 14'üııcii yy'da Kütahya'da ya\ıwn\ ulan Ahmedî'nin C.cmşid ü Hurşid'ım Prrjf Dr Mchmct Akülın hcizırLımıştır 14'ürttu vv daMc.\'ııdbıtı Ahmvd'tnSıihcyl ü Hevhabâr adlı eseriniProf Dr. Certı Dilçin yaytmlcımışttr. 1 Vına yy'ın ilk yarısında yaşamış ulan Şcyhınin nmrcv ü Şirin'iıse Prnf Dr Faruh Timurlaş lurafından hazırlartmı^hr O Okur, Muncvvcr, C.cm Sultan 1 layatıvcŞürDünyas:, KülfürBakanlığı Yaytnları'ndan, Ankara 1')'J2 Cem Sultan Cemşid ü Hurşit / MünevverOkur Mı'rtç / Ataıürk Kültiir Merkezt Ba^kanlıgf Yayınlan ( 0 112 2Î2 4Î 21)/ 700 s. ADIL IZCI ADAM SANAT SAYI 149 NİSAN 1998 450.000 LİRA (KDV dahil) DÎL Y AZMAK / Memet Fuat ERZURUM LİSESİ YILLARIII / Fethi Naci BİR YILLIK'IN HAZIRLANMA ÖYKÜSÜ / Mehmet //. Doğan GLOBALLEŞMENEDİR? / Hıfzı Topuz BULANIK OYUN / Orhan Barlas BİR TATLI HUZUR ALMAYA GELDİK EUROVISION'DAN Timur Selçuk ÖZER KABAŞ / Mehmet Ergüven JAMESJOYCEVEULYSSES / Ateş Süphandağlı BALKAN NACİ İSLİMYELİNİN SURETLERİ / N. özlokat ALMANCA YAZAN GÖÇMEN YAZARLAR Nilüfer KuruyazıcıMeral Oraliş BAŞARAN'IN ÎLK ŞİİRLERİ / tbrahim Oluklu Şiir : Dernokharis, Ruşen Hakkı, Yeşim Salman, Nihat Ziyalan, Fikrct Hakan, Ersin Salman, Jnci Asena, Mustafa Ziyalan, Hakan Savlı. Bu Sayıdaki Ressam : özer Kabaş ADAM SANAT Aylık Sanat DerfiiM, Yönetim Verl ve Yazışma Adresi : Kıi(tııkp.ırııukk.ıpı sok. No . 17 80060 IJcyoftlııtsl.ınhul, Tel. . (0212) 293 41 05, 1AX (0212) 293 ıl 08; emall: adam@ada ncl tr Dagıtım : UİRYAY A.Ş., ABONE KOŞIILLARI : Yıllık (12 sayı) 6 000(100 Tl. Cşıtr )ıllıgı ılf Bııhkıo) Yurtdısı Avrupa . 60 DM, ABD . 60$ Abone vc Eskl Sayılar İçin Hesap No • Anadokı Yayıncılık A ş aclma Yapı Krcdı Lcvcnt ^ulx'si 1191 nolu İK'sap im bilir, kaç ay önceydi; "40 Şiir vc Bır"i,Sımurg'danaldım.Ozamandan bcri sık sık dörıüp duruyorellerimde. Nedemişti lâlip Bey: "Cîül dönüyor avucumda." Şiiri cksen almış, şiirle devinip duran bir yaşamm altıncı kitabı. Vc disiplin siirlcri: Kırk şiır de aynı düzende: yirmi dize vc ayrı, son bir dize. Belki bu son dizcleri 'mısraı bcrcestc' olarak niteleyebiliriz. Vc en sonda tck bir dize; biiyük bir alçakgönüllülük: "Kırk şair birdcn olsam, yazamam bir hevesi" Sanki scsli oktıma şiirleri. Kimi eski bir çocukluk cvi vc bahçesinde, kimi ay altında, kimi eş dost arasında, kimi ilk gençlik kıyılarında... Yani doğrudan seslcnilecck bir şcy, bir kimse olacak mutlak. Ki rni seslennıelcrsc trajik, trajikten de ötc: "Bir adın Safa'ymış meğer, güldün mü Bchçct?" Bchçet, Sivas'ta katledilenlerden Beh çet Ayban'dır. Taın da o sırada anımsadım şu dizeleri: "Hcr şiirin sonunda bir çığlıktır beklenen Bir kııru dal çıtırdar, Rüzgâr cğer bir otu." (S. Sezcr) • 1 laydar Ergülen değişik bir şiir yazıyor. Okurıın dııygıı, ciüşüncc vc imgcsini sonsuzca gcni Jeten, uyaran bir ijiir. Bunu bir şiirde ycr alabilen çok farldı kavramlarla saülıyor. Yaşamm arka belki de asıl, gerek planını örcn, oluşturan soyut, somut inbirayrıntı. Dizclerdedagıla dağıla ucu bucaöı belirsiz bir yolculuK... Açınmalıyun; kimi şiirleri pck fazla çözümleycmedim. Bana kalırsa bu şiirlerin kokulan var. Mutlu, çok mutlu geçtiği belli çocukluk, ilk gençlik dönemleri nüzünle kokup duruyor: "Bu kaçıncı ceylan ki kaybolduğu ormandan son dizesinde can veriyor şiire." "Hangi bahçclerde hangi çocukluk kaldı treni buralardan çoktan geçmiş gençliğin." "gcnctik suya bağlıydık." Ve aşk kokuJan: Kim aşk içindeyse; yü K S