Katalog

AliccWalkcr Amerıka Bırlcşık Dcvlctlcrı'nin cn popüler yazarlarından bıri. Şiirlerinden yapılan bır derleme " Devrimci Petunyalar" adıyla dılimizde de yayımlanan AlıceWalker ile şıırlerının çevirmenı Ahmet Nâzım konu^tu AHMET NAZIM urmaksmn yağan yağmııra aldırma dan Berkeley e yaklaşıyorum Sıle cekler zaman zaman yetışemıyor on canıı temızlcmeye Uzakta, bulutların arka sında San Francısco'nun rslak sıluetı Saat oğleden sonra bıre gelıyor, trafık henuz ka labalıklaşmamış Alıce vCalker'ın evı Bcrke ley tepelerındc, daracık sokaklardan geçerek tepeye tırmanıyorum Bırdcıı kanjima çıkı yor Yan yana dızılmış, sıradan gorunuşlu evlerın arasında, bahçe ıçınde, yeşıllerın ara sınagomulmuşçıvıt rengııkıkatlıbırev Ka pıyı Âlıcc Walku açıyoı Gencecık.sıcakgu luşuylc karşıhyor bcnı Toprak rengının ege men olduğıı salondan geçıp otıırma odası na gırıyoru? Bana kanepede yer gosterıyor, o da koltuğayerleşıp, sırtını, daha sonra ış lemclcrının Turk ışı oldugunu ogrcncceöı mi7 yastıöına dayıyor Bana bu tov/cj/ fırsatını tanıdığınız ıçırt Çok teykkur etmek ısttrım Amacım stzı Turk okuyucuiuna cn lyı bıçimdv tanıtmak Dolaynıyla )iırlirıntzdcn "Renklerden Mor'a, \n%an Ilaklart Hareketı'nden gunu muzpolttıkasına cesıtlı konularda duşunccle rınızt almaya talifacağım Şttrlerınızden uni.mli bır stckı, "Devnmct Pıtunyalar" adı altmda Aralık 1997'de CuntiiSı Kıtaplığı tarafından Iurkıye'deyayımlanaı Şıırlerınızın yayımlanmas'iyla bırlıkte Turk okurlar, uzı hem bır ytır vı yazar olarak hı m de ulusla rarası duzeyde bır eyltmcı olarak daha yakın dan tantma fınattnı buluyorlar Önceltkle u ırlenmzın lurkçe de yayımlanacağım duyâu ğunuz zaman nı duşunduğunuzu nğrenmek ıstertm Çok hoşuma gıttı, çunku Turkıye'yı hıç gorme fırsatım olmadı Oysa hcp uıtmeyı duşlcdığım bır ulkc I )ıınyanın pck ra7İa ta nımadığım bır paıçası Dolayısıyla, kıtabın yavııııldiımaM sozeukJuımın buıını luç ko nuşmadığım, anlamaya bılc ımkanımın ol madıg'ı bır dıldc okıınuyor olması, çok mc lakımı uyandııdı Bulun yapıtlannızda ozc llıklc dc jiırlc rı ntzdı çokOHLIHIIbırdokuvar Aılemzvt top lumsalmırasınız Bıryazıntzda$oyledıyorsu nuz Sanat, orlak yuzumuzu sey rcdebıldığı mızaynadır liu jtırlırtnızdı naul goitertyor h ıiilıuı} Ürtak vnz ılı anlatmıık ntedığı nız nıdır? Topluluk ya da ulus olarak bır yu7umuz var Çoğıı kc/ ınsanlar ona bakmaya korku yorlaı Bu yu/un tek tek her ınsan ıçın neler gostercı.eğınduı korkuyorlar Çunku, esas olarak bırcylcr oluşturuyor bu toplu yuzu Vc sanat, orrak yıımmum gostcrcbıldığımı? en lyıaraç Bunıın yanındabır başka araçda, savaş dıyebılırı/ Zıra savaş da ortak bır yu/ gosteııyoı loplunıun yuzunu Insanlar su ııklı olarak dıdışıyorlar, bırbırlcrıylc çekışı yorlarsa, hcr fırsatta şuna ya di buna lanct yağdmyoıl.ırsa bu da oıtak bır yıı/duı Ve eger sı/ barıştan yanaysanı/ bu yuzu değış tırmekle yukuınlusunuz Sanat, şur, bunu gcrçekkştırcbılır Başka bır yolun var oldu ğunu ınsanlara hatırlatan sanattır Ve sanat (,1nın yoıcvı de, ınsanlara değışık bır yu7 gos tcrmckten koıkmamaları gerektığını anla malarına yartlını ctmcktır 'Güvenli bir dünya için herkes çalışmair Şttrlennızı yanuyanbtrbaşka unsurdaan nenız ve kıztnızla olan ılışkılermız Burada bır sureklıhk var, oyle degıl mı? Çok doğru, kesınlıkJe Annemle bağım olağanustu derecede guçluydu Kendısını 1993 'tc yıtırdım Yakla^ık on yıldır rahatiiz dı vc bcnım ıçın (,ok /or oldu bu Ama anne mın (benım yaşantımın da buyuk bır parça sı olan) doga sevgısı, hâlâ o denlı benımle lcı Bana ondan 11111 as, doğa sevgısı Bırçok sı radatı sayıJabılecek ^ey dc nııras kaldı an nemden Orncğın.onunışalışkanlıkJarı Annem ış bıtırıcıydı Başarının sırrının başlamaktan geçtığını çok lyı anlamı^tı Gozunu kırpmadan lıer^eyeelatardı Annenıe buyuk bır yakınlık duyuyorum vc aynı bıçımdc, ya şama karşı bu sorumluluğu yuklcnc n ki7ima da (Htraz duraklıyor, du^unuyor) Son zamanlarda babanıdan da cpketkılen dıfiımı ayrımsadım Kuskusuz hcr zaman et kılcmıştı babam bcnı, ama ben gcnçken seksıst davranışları yu/unden o denlı çekışırdık kı {Daha sonra bu konunun onun \~on çalış masıyla ılgtlı olduğunu anlayacağız ) Seksızm bcnım ıçın cn az ırkçılık kadar /or bır kav ramdı Cıft katlı bır naskı, anlıyorsunuz de g"ıl mP Bır yandan beyazlann baskısı U7erı mı/de, ote yandan da babamın evdekı kadın lar uzcrındc kurduöu baskı Çotukkcn bun ları hıç kaldıramaaığımı hatırlıyorum Ilctı şım kuramadığımız ıçın nc çok scy yıtırdığı mızı sımdı goruyorum Babamın ıletışımden anlauıgı, kızlara butun gun ne yapatnayacak larını soylcıncktcn ıbarcttı Bunun da ılctı şımlc hıç ılgısıyok kuşkusuz Dıktatorluktcn başka bır şey «feğıl Yıne de ıçımden onu çok severdım Dolayısıyla onu çok duşunur, yap tıkJannı saygıyla anaı oldum son /amanlaı da Yapıtlartmz da aılenız ve peçmtştnızın ya nı fira çok guçlu bır evremellık de var Son j ; ırlenmzın btrınde ' I y şatrlrr/ şarktcılarl dunya/ çocukları/ bırleyn ' dıyorsunuz Bı lınçlı olarak ortaya koydufcunuz bır tavır mı bu, yokw kultur mıratınızın dofcal olarak soz euklcn dokulnıaı mıJ Kesııılıkk Kuskusu/ hepımı/ aynı dun yanın ınsanlarıyı/ Bunun aksını soylcycnk rın gercekten ck. gızlı bır amacı olmalı Ya bı zı bırbırıını/e saldırtmak ıstıyorlar, ya di bır toprak narçası calmayı tasarlıyorlar Belkı tk ulkedekı petıufdcgozlerı vaı Demek ıstcdı üım, butun buıılar çok yapay scyleı Dunya M ınsanlar olarak hep aynıyız Yalnızca ıklı me ba£İı olarak, yctıştıgımi7 ytre baglı ola lak uoıuntııleıımı/ farklı Gercekten de bu duılı basıt ı^lc Bı/ nasıl burada buyuyup ye tüjiyorsak su scrvı ağaçlaıı da oyle yctışıyor (liajinı pc ncereyc {evtrıp hahçedekı ağaç lara ışaret cdıyor) In sanlann olduklaıı ycrdc yctıstıklcrı gıbı.buaftaçlarda yalnı/ta burada yetışıyorlar, çolde dcöıl Ama çol dc baçka seyler yetısebılıyor, kaktusler otne ğın Dolayısıyla çok da 7or değıl bu kavramı anla mak Sozu şııraya gctırmek ıstıyorum aslında Bızı yonc ten yınc bız olmalıyız Onuenmız olarak ortaya çıkanlardan, şımdıye dek yaptıkların dan daha ıyısı nı beklemck safdıllılık olur Çok kotu ışler bcccrdıklcrını gorduk Elımızdengeldı^ın<.ebi7ibi7im temsıletmemız gercklı Barısı bızını sağlaınamız geıeklı Eöcr hukumct, barıs yapamayacak kadar dıkbaslı, ınatçıysa vc açgozluyse.dıger ınsanları yoK etmeye kararlıysa, peşınden gıtmek zorunda değdı/ Ickrar \ıtrlere donup bır soru sormak n tıyorum Şıırlennız yakla^ık otuz uneytkaptıyorîns'an haklartndan kışnel ugraşlartntza, ınsan ılı^kılcrıne dek çesı/h konulara değınt yor Stzte bu sureç ıçınae jiırınızde bıçım ya da ıçertk olarak bır cvnm oldu mu ? Sanırım, ama hıç oyle duşunmcmıştım (, unku bır şaır olarak, nasıl nıssedıyorsam oyle yanyoıum şıırlerı Doğrusunu Lsterse nız nasıl yanıt vereceğımı bıJmıyorum (Utangaç, gulumsuyor) Çoğu kez kıştsei bır evrım tster ıstemez yansıyor ştırlere, oyle değtl mu Doğru, kuşkusuz îlk şurlerım olan "Bır Zamanlar"ı yazdığımda henuz genç kızlıfiı mı yaşıyordum hâlâ unıvcrsıtedeydım Kı tap yıllar sonra yayımlandı Ama yaşantımın o doncmı gerıde kalmıştı Bak, ne keştettım ama1 O donemde, oğrencıyken geçırdıgım dcncyımlcrın çoğunu daha sonrakı yıllarda daha burunluklu olarak yenıden yaşadım (, unku o ılk deneyımler benım ılgımı su ıeldı kılan sankı ufacık bırer tohum gıbıydı lcr vc buyuyup çıçeklendıler Orneğın, ılk Afrıka'ya gıttığımue orada gordugum şeylc rın çoğunu anlamamıştım Kcnya'da nıye mııa//am ananas tarlaları olduğunu Nıye uçsıı/ butaksı/ çay tarlaları olduğunu Bu tarlaların hemen kenarında da ınsanların ufacık kulubclcrı vardı Inanılmaz derecede urakveyoksul Bukulubelerınetrafındamısır yetıştırmeye çalışırlardı Kendılerı ıçın Vc geıçekten dc o zaman fazla bır şey ıfade ctmemıştı butun bu goruntu Aslında be nım kendı geçmişımı ne kadar andırdığını gorenıemıştım Benım çocukluğumun Cıu ııey'ınde bu taılalaı pamuk taılalaııydı Be nım annuıı vc babam, onların anııelcrı ba baları, o ufacık evlerdc yaşayıp kendılcrınc yetecek kadar yıyecek urctmcyc çalışıyorlar dı "R( nklı rd( n Mor romanmızdan soz (de lım ntırunız Fılmı yakın zamanda lurktyc televızyonlarındd yenıdcn gostırtldı, 'Mor Yıllar adı altmda (Bunu duyunca çok gu luyor kendı kendıne Mor V ıllar dıye yınc lıyor bır surı ) Pulıtzer odulu aldtğınız bu ro nıan ı rı onemlı yapıtlarınızdan sayılıyor Ro man mtktuplardan oluşuyor IJvey babası ta rafıııdan ırzıııa gcçılen Guncylı bır kadın olan ( ı lıe nın {ogunlukla laıırt ya, ara sırada ev atn kaLiin kızkardeşt Nettıe ye yazdıg"ı mıktuplardır bunlar Ctltt nın nıye Tanrı'ya yazdıg'ım acıklar mı unız, bu dıyalog m den ımı mlı onun ıçn? Bır yondcn bakıldıöında lann ylakonuş mak O'na yaz mak, sansur cdılmcyen tck ıletışım yolu Insanları ruhen somurgcleştır mek ıçın buyuk yatırımlar yapıldı Bu nedenle sıze verdık lerı (') 'Ianrı'ya yazmanın zararı yok Buraya kadar, çok gu7el Ama butun bunların ardından, mektupları gonderdığını/ kısının o ad reste olmadığını keşfetmek dc sı zc kalmış bır sey O posta x kutusunun ar Alice Walker ile yapıtları üzerine D dında kımsenın olma dıgını Bu kıtapta olan da bu /aten Cclıc, bu ruh somurgccılif*ı nın kuıbanı I lıne tu tuşturulnnış (') bu Ianrı'yla yazışmaları sırasında(kı, bu ya/ış malar kendı ıçınızde bır medıtasyondan başka bır şey degıldır') Tanrı'nmonlaı ıçınça lıştıgını (gercekten deonlaradınaçalıştığını) ve kendısıne hıçbır yararı olmadığını yavaş yavaş anlıyor Benım durumum korkunç, o taraf tan bana gclecek yardım yok, dıyor ken dı kendıne Kıtaptafoylebıralıntı varCelıe den "\anrı hakkında konuşup duruyoruz, ama ben hâ lâ akıntıya kapılmi} gıdıyorum O beyaz ada mı kafamdan atmaya çahştyorum ' Bu onun Shug ılc karşılaşmasının sonra sında (Shug, C^elıe'nın kocaunın eskt sevgı lısı ve bırblues şarkıası l.vde hırlıkte kaldık ları sure nımınde Celıt ılı aralarında t}cın \dbir ılijkı olujur) Çcktıgı acıların Shug'u O7gurlcşttrdığını goruruz O, bu koca beya/ adamın (laf aramızda Charlton Ileston'dır bu beyaz adam) kendısınden başka kımseyı dınlemcdığının faıkındadır Yme de, bu ım gcyı ıdeallerı olarak kabullenıp, geçınıp gıdı yor ınsanlar Si7e komık bır hıkâye anlatayım Geçenlerde Meksıka'da Uxmal kentıydey dım Oradakı Maya kalıntılarında buyuk bır ışıklandırma yapmışlar, gostcrılcr fılan Vc Charlton Heston'un sesı gelıyor hoparlor lerden, onların tanrısı olarak Ben sızın Tan ıınızım, ben Chac, dıyoı Ne hayret verıu deöıl mı? O herkesın tanrısı artık Ama bu rada sorun şu Charlton Heston'm sesını duyduktan sonra, Charlton I leston'dan baş kasını go7iınu7de canlandırmani7 olanaksi7 Celıe'ye donersek, burada sozu edılen, sı zc başkalaıının uygun gorduğu ıbadet kav ramından kcndınızı ozgurlcştırcbılmcnız Celıe, Shug ile konuştuktan sonra boylc soy luyor,orıunlasdvaşıyorum dıyor ranrıne/a man akluna gelse, Daşka şeyleıı, suyu çıçek lerı duşunmeye çalışıyorum dıyor Shug, ona taşları duşunmesını oncrdığınde dc, nc a man bır taş duşunscm fırlatıp atıyorum dı yor Roman 1900'lerın ba^ında Cumy'dıkt ya\amı anlatıyor Yalmzca beyazlann baskısı nı deg"ıl Cıuney lı kadınlann kışnel ^abaları nı onhırın erkeklerle olan ıltşkdertnt de resım lıyor Bu roman ve fılmı nasıl tepktler uyan dırdi'1 Bazı tkşttnler stztn ıçm ycnı dı sayıl mazdı, daha oncekı romanlarımzdan "Cran ge Copeland ın l Içuncu \auımı' da benzerı elejtırıler almijtı, oyle dığıl >nıJ Benım çevrımdc, o/ellıkle sıyah erkek lcrde (ama onlarla sınırlı olmamak u/erc bır kısım sıyah kadınlaıdada) bu kıtabın ıçımı/ dekı baskı otlamıııı çok çıplak bır bıçımdc oıtayaçıkardıiıduşuncesı vaıdı Uylekı ço gu bunun varlıAını baştan yadsıyordu /atcn Buna karşı nasıl davranacaklarını kestıremı yorlardı Daha once de sozunıı crtıfiımı/ o gormek ıstemedlğımı/ 'oıtak yuz" konusu tıa gelıyoruz Aramızda, sıyah toplumun dunyadakı hcr kotu şcyden bağışık olduğuna ınananlar var dı Bi7de ne machnmo vardı ne kadınlara baskı yapılırdı nedeçocuklanmız kddınla rımız dovulurdu Kuşkusuz butun bunlar çoksaçma Hatta komık Butavrın değışme sı yıllar aldı, halâ da bu ıığraş surııyor Ama şımdılerde ınsanların daha bır açık davıan dıklarını uoımek çok kıvanç verıcı Lvet, ya vaşyavaş bu sorunların nasıl butun toplum larda varsa, bi7im çevrcmızde dc olduğu ar tıkkabullenılıyor Çunkıı kadınlarıi7erınde kı baskının evrenscl olduöu bır gerçck BıJ dıgımız kadarıyla beş/altı bın yıldır da boy le suruyor Bunun boyle olduğunun ayrımına varmış olmak bılc umut verıcı, çunku bu ataerkıl baskı nasıl başladıysa, yıne oyle or tadan kaldırılabılır Işte verebıleceğımız en lyı haber hılm, çok populer bır yonetmen olan \te ven Spıelberg tarafmdan yonetılmij ve çok ba janlt olmuştu Kazanamamastna rağmen on bır dalda Oscar odulunt aday gostenlmıştt Ftlmle tlgtlı olarak stzın duıuncelenmzı almak ıtterım Beğendığınız ve beğenmedtğıntz yanlart neler? Orneğın, Celıe ve Shug arasındakı aşk çok K İ T A P Şıırlerınızdı kı ortak yuzun, sızın de çoîu kez soyledığınız gıbı ut, rengı var Sıyah, be yaz vt ktrmızt Gercekten de, çoğu AfrıkaAmerıkalı ıçın bu dofiru Ozelfıkle bu ulkede ınsanlar gıderek çokırklıla^ıyorlar, kansık kulturlerı payla^ıyorlar Hatta bır kısmı boylc olduk larını unutmuşlar bıle Orneğın, buraya gelcn ço^u Meksıkalı nc ycrlı koklerıne, ne dc lspanyol geçmışlerınebağlılık gosterıyor Bu yotılerını bır keııara ıtelı <,ok olmuş üvsa, nasıl ortak bu yuzumuz soz konus>uysa, bizı bıçımlcndırcn, bız yapan, soy bağlarımız, ortak bır rııhumu? da var SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T SA YI 426