Katalog

0 KURL A R A "Türkçe'de yazdmış hiçbir romanda Kaan Arslanoğlu 'nun yazdığı a unutulmaz 73 sayfanın nıükemmelliğine rastlamadım. Arslanoğlu 'Devrimciler'de gerçeklere 'dışarıdan değil, yaşananlann içinden bakıyor; bunun için yazaıklan, suçlamalardan uzak bir elestiri olabiliyor." "Son yıllarda yazdıp her romanı merakla bekleyeceğim yeni bir romancıya ra.stlamamıştım. Geçcn yıl, yazmaya ara verdiğim aylarda, buldum böyle bir romancı: 'Kişilikler' romanının yaratıası Kaan Arslanoğlu. (...) 'Kişilikler son yıllarda okuduğum en önctnli roman." Yukardaki alıntılar edebiyatımızın en ö'nemli eleştirmeni Fethi Naci'den. Kaan Arslanoğlu, Fethi Naci'nin ve edebiyatseyerlerin beklentiîerini hiç bosa çıkarmadı. Yazdığı her romanıyla ilgueri üzerine çekti. Son romanı "Oteki Kayıp" ile edebiyatseverlerin yine ilgisini çekecek ve üzerinde bir hayli konusulacak bir roman. Şimdiyc kadar beş romanı yayımlanan Kaan Arslanoğlu, 1959 doğumlu. Roman yazmaya 1985 yıltnda başlamış bir uzman hekim. Cerrahpasa Tıp Fakültesini bitirip Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde Psikiyatri ihtisası yapmış. Arslanoğlu ile son romanı üzerine konustuk. Bol kitaplı günlerl... TURHAN GÜNAY Sadberk Hanım Müzesi'nin sorumlusıı Scvgi Gönül öncmli bir boşluğu dolduracak ilk adımı attı. "Palmct" adıyla Türkçc ve Ingilizce bir yıllık çıkarmaya başladı. Yıllığın önsözünü yazan Müzenin Müdürü Çetin Anlağan, amacın "müze uzmanlarının bilimscl çalışmalarını tanıtmak ve araştırmalarını yayımlama fırsatı bulamayan müzecilerin yazılarına yer vermck olduğunu" açıklıyor. OZGEN ACAR Anadolu ticaret tarihi dönemlcri dışında gereksinimlerinden fazla her türlü üretimdc bulunmuştur. Ancak, üre PALMET timleri için gereken bazı hammadde ile lüks I mallarürettiklerini Anadolu dışına gotürerck karşdığında elde ctmektcn ziyade yabancıların avağına getirmesini tercih etmiştir. Bu nedenle de yanancıların ticaret yapmak için Anadolu'ya geldiklerine vc hatta koloniler kıırdukJarına şahit oluyoruz" diyor. Anadolu yaylasında" Asur ile Akdeniz, Ege ve Karadeniz kıyılarında Yunan kolonilerini örnck olarak yeriyor. Prof. Bilgi, 1980 sonrasında Turgut Özal'ın sanayici ve üreticilcri uçaklara doldurup yurtdışı resmi davetlere götürcrek Anadolu insanının üretimini azarlamaya çalışması ile bavul ticaretindcn alcli'dc çaftuaş bir ticaret kolonisinin oluşması arasındaki benzcrlijV ıle dikkati çckiyor. Bir yıllık "Palmet" volkanik cam obsldlen külcelert. O ncclcri Almanya, şimdilerde ABD, arkcoloji biliminde öncmli teorik çalışma, araştırma ve yayınların yapıl dığı ülkeler konumunda. Tiırkiye ise rarinscl ve kültürcl zenginliklerinden ötiirü bu alanda bir laboratuvar durumunda. Bu laboratuvann önde gelen bilinı adaınları kabul cdilen Türk arkeologları ise çalışmalarını, yabancı dil sorunıı vc yayın olanaksızlığından dolayı başarılarını iilkc dışında duyuramıyorlar. Düzensiz yayımlanan Türkçc bir iki yayın ise gerekli açılımı sağlamaktan uzak kalıyor. Sadberk I Ianım Müzesi'nin sommlusu Sevgi Cîönül bu alanda öncmli bir boşluğu dolduracak ilk adımı attı. "Palmet" adıyla Türkçc vc tngüizce bir yıllık çıkarmaya başladı. Yılhğın önsözünü yazan Müzenin Müdürü Çetin Anlağan, amacın "müzc uzmanlarının bilimsel çalışmalannı tanıtmak ve araştırmalarını yayımlama fırsatı bulamayan müzecilerin yazılarına ycr vernıek olduğunu" açıklıyor. Koç Vakfı'nın kurucusu Vehbi Koç adına geçen yıl düzenlenen bir konferanstaki beş Türkçc bildirinin yanı sıra Ingilizcclerine de aynen yer verilen "Palmet l"in adına, bundan sonra yabancı literatüıde artık sıkça raslaııacağından hiç kuşkum yok. En fazla okunan Türk dergisi olan THY'nin uçakta yolculara dağıttığı "Skyline" dergİMnde beş yıl önce Türlcçe ve îngilizce bir yazım yayımlanmıijtı. Yolcuların can sıkıntılarını gidermek amacıru güden bu dergideki yazımdan alıntılara, daha sonra pek çok yabancı bilimsel kitap, makale ve dergide raslamıs olmam; tngilizce yayınların uluslararası açılımdaki önenıini vurgulayan cn tipik örneğini oluşturduğıınu asla ıınııtamam. 20 dolara satısa çıkan "Palmet 1", özellikle tarih öncesinden günümüze Anadolu anakarası ile kıyılarındaki ticareti yansıtan beş bildirinin sağladığı bütünlük, konuyu bundan sonra araştıracaklar için önemli bir pusula olacak niteliktedir. Ne var ki kitabın sadecc Sadberk Hanım Müzesi'nden sağlanabilir olması, Anadolu'nun bilimsel sesinin dünyaya duyurulmasını vc Türkiyc içinde okura ulasma amacını sınırlıyor. ıyor. tlk bildiri, makalcnin sahibi Prof. Dr. Onder Bilgi genellikle arkeolojik kazılarda elde edilmiş kültür kalıntılarına ve 10 2. Binyıl'a ait yazılı bclgelere dayaııarak IÖ 7000500 yılları arasında Anadolu'yu yurt olarak bcnimscyip üzerinde yaşamış bulunan halk toplulukJarının geliştirdiği ticaret yaşamını ilginç kıyaslamalarla anlatıyor. Prof. Bilgi, ncolitik dönemde ilk ticaret nesnesi olan volkanik cam "obsidicn"in Anadolu'dan Filistiıı ve Yunanistan'a kesici araç ve silah yapımı için ihraç edildiğini ortaya koyuyor. Dana sonra l ü 4300'lerde Kalkolitik Dönemin temel ticaret nesnesinin yine araç ve silah yapımında kullanılan saf bakır olduğu belirtiliyor. Bilgi, 6500yıllık ticaretin, Lidya'da sikkenin icadına değin "değiştokuşa" dayandığını örnelderle anlatıyor. Bıına karşılık doğudan Anadolu'ya ithal edilen nesnclcrin ise tunç yapımında kullanılan kalay vc mücevherler için akik ve lapizlazuli (lacivert) olduğu anlaşılıyor. Prof. Bilgi, "Anadolular bu çağlarda teknolojik (ilanaklar orarunda, göç ve çekişme SAYI 420 müz vcrgilcrinin kökenini araştıranlara bu kitap önerilir. Tabletlcrc göre her biri 7580 kilo kalaykumaş taşıyan 525 eşekten oluşan kervanlann sahibi tüccarlar kıımaşı Anadolu'da yüzde lOOkârlasatıyorlar. AsurKanişarası775 km. Donbaz'a göre kcrvan hiç dinlenmeden gündc 1520 km yol alsa en azından 45 gün gcrekli. Böylece bir tüccar kış koşullan da tlik kate alındığında AsurKaniş yolculuğunu yılda ancak iki kcz yapabiliyor. Bodrıım Denizaltı Arkeoloji Müzcsi Müdürü Oğuz Alpözen makalesinde, müzesin deki 3400 yıllık verilere göre Anadolu kıyılarındaki deniz ticareti hakkında bilgi veriyor. Gökova'da bulunan ÎÖ 16. yy "Şeytan Dercsi Batığı" dönemin üç öncmli uygarLk nıcr kezi BeycesultanTroyaCıirit üçgcnine ışık tutuyor. KaşUluburun batığı isc krallar vc prensler arasında hediye alışverişini; Mısır, Suriye, Anadolu, Batı Akdeniz vc Romanya arasındaki 3300 yıllık ticaret ilişkilerini orta ya koyuyor. Gemideki çok çeşitli maddcnin içinde 10 torıluk ve günümüzdeki değeri ile 60 milyar liralık saf bakır külçeler tutuyor. Antik dönemin en ünlü şaraplarının ürctil mesinc karşıhk bugün bağcılığın adının bilc geçmediği Datça Yarımadası'ndaki antik Knidos kentinden yüklediği 600 anfora dolusu şarapla Marmaris Serçc Limanı'nda batan bir Hellen teknesi de bir başka örnek. Knidos şaraplarını taşıyan bazı amforaların Yeni Zellanda da dahi bulunması, antik çağda Anadolu'daki ticaret olgusuna bir başka ilginç örneği oluştııruyor. Yunanlarla kıyametin kopmasına neden olan Kardak kayalıkları yakınındaki İS 2. yy'a ait ve şarap taşıyan bir Rodos batığından da yararlanarak Alpözen, enflasyon konusundaki ilginç kıyaslamasında, bir amforanın ÎÖ 3. yy'da 29 litre şarap alırken, kapasitesinin İS 2. yy'da 14.4 Ütreye düştüğünü vurguluyor. Alpözen, Marmaris Serçe Limanı'nda bulunan 3 tonluk cam yükünden dolayı "cam batığı" denilen 1025 tarihli teknede bulunan l'atimi I İalifesi altın sikkleri ile Bizans bakır sikkelerindcn hareketlc iki ülkc arasındaki ticareti de yorumluyor. Dr. Yılmaz Karakoyunlu isc Osmanlı Imparatorluğu'nda, ünlü bir dönemi ticari iliş kiler açıstndan irdeliyor. Karakoyunlu, Lafc Dcvri'nin sadece Batı'ya yönelme değil, laik lik ve kadınerkek ilişkileri açısından önemini arılatırkcn bu dönemin sanayilcşmc vc çağdaşlaşma açısından değişik bir değerlendir mesini yapıyor. Beşinci bildiride Can Kıraç, Cumhuriyet döneminde ticaret ve ekonominin hangi koşullar altında başladığını ve bu oluşumda Vehbi Koç'un rolünü anlatıyor. Kıraç, sanayilesme süreci ve 1923 lzmir Iktisat Kongresi ilkelerine değinirken Mustafa Kemal Paşa'nın o günkü sözlcrindcn şu alıntıyı da yapıyor: "... Kaç milyonerimiz var? I liç. Bina enaleyh biraz parası olanlara düşman olacak değiliz. Bilakis memleketimizde birçok mil yonerin, hatta milyarderin yetişrnesine çalışacağız." Acaba, Paşa bugün aynı soruyu sor saydı, ne yanıt alırdı? Ya da paşa bugün sizcc nasıl bir soru sorardı? • PalmetI/ Sadherk Hanım Miizesi Yıllıgı/ Çcviriler: Robert Bragner /181s. SAYFA 3 Anadohı, ırantz tfcaretlnde E Istanbul Arkeoloji Müzeleri liski Çağ Dilleri Uzmanı Veysel Donbaz, Anadolu'ya ncyin, nerelerdcn ve nasıl geldiğini eski belgclerden aktararak acıklarkcn Lübnan'dan selvi, Amanos'tan scdir, Mağan'dan bakır, Meluhha'dan akik taşı ithalinden örnekler veriyor. Kayseri Kültepe'de IÖ 23342279 yılları arasında tarihlcncn 20 bin tabletin arasında Asur ticareti ile belgelcr ve tüccarların muhasebe kayıtlarından başka Akat Kralı Sargon'un bir mcktubunun da bir tüccarın kişisel arşivinde bulunduğu belirtiliyor. Ankara'nın ünlü ticaret merkezi "Karum" sözcüğünün kökeninin "liman" anlamında ve Asurluların Anadolu'da Kayseri Kaniş'teki ticaret merkezinın adı olduğu anlaşılıyor. Dönemin tabletlerini okuyan Donbaz, "Kervanlarla gelen her kumaş için yüzde 5, her hayvan yükü için yüzde 3 (yaklaşık 2 kg kalay) vcrgi ödcnJiğini ve ayrıca gelen maH lann öncelikle seçim hakkının, üstelik yüzde 10 ucuza saray ait olduğunu" duyuruyor. Saray da bunun karşılığında Asurlu tüccara kentte oturma izni ve kişiscl hak güvencesi vcriliyor. Asur'dan çıkarken "waşitumihracat vergisi" Anadolu'ya girincc dc "qaqqadatumbaş parası (gümrük resmi)" ödeniyor. Günü Ankara "Karum"u Asur kökenl "W8şitunQaoqadatum" vergHeri cam, Ucaraiflbaşlattı Lafc Lale DevrTnde sanayfleşme Imtlyaz Sahlbl: Berin Nadi 0 Basan ve Yayan: venl Cün Haber AJansı Basın ve Yayıncılık A.ş. 0 Genel Yavın Yönetmenl: orfıan Ertnc" Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Cetinkaya : Yazıislerl Müdürterl: Ibrahim Yıldız Sorumlu Müdür Flkret llkiz Yayın Yönetmeni: Turhan Günay crafik Yönetmen: Dllek llkonıroReklam: Medya C KİTAP Bodrum müzeslnde 3400 yıllık denlz ticareti kanıttan. CUMHURİYET KİTAP