Katalog

VahidettinMustafa Kemal ve Milli Mücadele ZEYNEP ALİYE Turgut Özakman'la Sedat Simavi Ödülünü alan yapıtı üzerine T urgut Ozakman'ın biyografisine göz attığımızda, ilk oyun denemesi olan vc I Falkevinde oyna nan 'Masuın Kaülier'den dört yıl sonra, Hisar dcrgisinde öykülerinin dc yayımlanmaya başlantiıgı 195 l'dc, henüz 21 yaşındayken, Pembe F.vin Kaderi adlı oyunuyla profcsyonel yazarhğa ilk adımını attığını ve devlet tiyatrosu tarihinc de, eseri sahnclenen en gcnç piyes yazarı olarak geçtiğini görüyoruz... Ancak, Güneşte On Kigi (1955), Tufan (1957), Duvarların Otesi (1958), Hastane (1959), Karagöz'ün Dönüşii (1959), Kanaviçe (1960), Ocak (1962), Paramparça (1963), Bulvar (1964), Ulusal Kolej Disiplin Kurulu (1966), Komşularımız (1967), Reşat Nuri Güntekin 'in Değirmen hikâycsinden uyarladığı Sarıpınar1914 (1968), Babamla Birlikte (1971), Masal Var Masalcık Var (1981), Ah Şu Gençler (1983), Töre (1986), Deliler (1987), Ben Mimar Sinan (1988), Fehim Paşa Konagı, Resimli, Osmanlı Tarihi gibi her biri kamuoyunda tartışılan, scs getiren oyunlarının yanı sıra Korkma tnsancık Korkma adlıromanın(1993),Dr.RızaNurDosyası adlı incelemearaştırma çalışmasının (1995), televizyon dizisi naline getirilen Kuruluş'un, Keloğlan Aramızda, Yatık Emine, Tuzsuz Deli Bekir (19721975)filmlerinsenaryolarında da bu kalemi işlek yazarın imzasıyla karşılaşıyor çkurızleyıcı. Ve anlıyor kı, lurgut Özakman yazmak istedığini ifade etmeye hangi tür daha uygunsa o türü denemekten kaçınmayan ama kolaylıklardan kaçan bir yazar. Yapıtlarında birey çevre ilişkilerini, değişen değer yargtları yüzünden meydana gclcn çelişkileri, çatışmaları anlatan, yerlcşik kurum ve kuruluşların çürümüş yanlarını ycren, toplumun sarsılıp kendisine aynayı tutmasını, doğrularını bir kez daha gözden geçirmesini isteyen bir aplayışı ana izlek olarak scçcn Turgut Özakman, 'Mustafa KemalVahidettin vc Milli Mücadele' adlı çalışmasıyla yo lıımuza gerçekten saşırtıcı bir araştırnıayla ışik tutııyor. Fikret Başkaya'dan I Tasan I lüseyin Ceylan'a, Burhan Bozgeyik'ten Fatih Çekirge'ye, Abdıırrahman Dilipak'a kadar pek cok ismin, yakın tarihimize, dolayısıyla Ulusal Kurtuluş Savaşımıza yönelik kimi savlarını tck tek vc oclgelere başvurarak değerlendiriyor. Birbirlerinden farkh kcsimlerce ileri sürülen savları, çeşitli kaynaklara dayanarak ama 'mutlaka kaynaklara dayanarak' yanıtlayan Turgut Ozakman, bunu yaparken kalemini bir araştırmanın se vimsiz soğuk havasına sokmadan, canlı, akıcı dilinin, bilinen kıvrak üslubunun da yardımı ile kuru, yorucu vc ayrıntılı bilgileri bilc keyifle okunacak biçimde sunuyor. Konuya ilgi duyan herkese gerçck bir başvııru kaynağı oluşturabilecek bu yapıtta okıır zaman zaman acı bir şekilde giilümserken, zaman zaman da yaratılmak istenen sahtc tarihi, kıırgulanan senaryoyu görüp acı çekiyor. Ülkesinin ve gelcceğinin nc kadar da kendi çabasına bağlı olduğunu anladığında ise iyice şaşırıyor; belki umutsuzluğa da düşüyor... Bu saşırtıcı, çarpicı çalışmanın yazarı na, okurlanmızın daha yakından tanıma lışmamı sürdürdüöümü bilcn TRT'den bazı arkadaşlar çalışmamı dizi olarak ya MİIİDIIIİN. M.KKM VI. zıp yazamayacagımı sordular. Ben de MII.I.İ 'Evet' dedim. Ismiyle MKVIHU: ilgili bir küçük anımı da anlatayım. TRT Yönetim Kurulu üye lerinden birçoğunurı edebiyat vonunun zayıf olduğtınu, sanat la dargın olduğunu sanıyorum. Bu anlamda ufak bir de terslik yaşadık: Yapı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından düzcnlenen ve bu yıl rın 'Şu Çılgın Türkler' olan adını, 'Şu Kahraman Türkler' olarak değiştirmemi 21'incisi verilen Sedat Simavi Ödülleri geçtiğimiz günlerde sahiplerini buldu. 1997 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Ödülü'nü, önerdiler. Bu yüzden diziyi nercdcyse geriyeçckiyordum. Neysesonunda 'Kurtu'VahidettinMustafa Kemal ve Milli Mücadele' adlı araştırmaluş' adı alttnda uzlaştık. C) güzel ad da bainccleme kitabıyla ünlü oyun yazanmız Turgut Ozakman na kaldı. Şimdi yeniden imkan bulur, Kurtuluş'u roman olarak yazarsam 'Şu kazandı. Özakman'la yapıtı üzerine konuştuk. Çılgın Türkler' adı altında yayunlatacağım. Söylcmek istedigim şu: demek ki ta sı amacıyla kendisiyle bir söyleşi gerçeksürdürdünüz. Ancak bu süreçte 'Korkma rihe dönmedim de tarihle ilgili çalışmaleştirmek isteğimizi ilcttiğimizde, Istanînsancık Korkma' adlı romanınızla 'Dr. mı sonunda bir daha değerlendirmiş olbul'daki son gününü bize ayırması anlaRıza Nur Dosyast adlı incelemeniz de bidum. Biliyorsunuz, bunun önsözü dc mına gelecek nu görüşmeyi hiç duraksayografinizc farkh türlerde yayımlanmıs 'DoktorRıza Nur' adlı araştırmamdı." maksızın kabııl edişi ise son derece inceyapıtlannız olarak eklendı Ancak yine "Evet, ondan söz etmek istiyordum ben likli bir davranış kuşkusuz! de okur sizdcn böylesi bir araştırma çalışdc... Doktor Rıza Nur Dosyau, hayli ılgi mast heklcmıynrdu 'Vahidettin Mustafa Sayın Turgut Özakman'la, konuk olaçeken, tartıştlan bir araştırmaydı..." Kemal ve Milli Mücadele' adlı inceleme rak bulunduğu TRT Misafirhanesi'nde "Ozellikle resmi tarihe karşı alternaaraştırma kitabı ile gerçek anlamda bir söyleştik... tif bir modern tarih çıkarmaya calışan basürprizyaptınız, diyehilirim. Bu, gençya "Son yıllarda 'resmi larih' karsısında oluşturulmaya çabalanan vc taraftarları zarlara bir uyarı anlamım da tasıyor bana zı magazin yazarları var. Daha çok da on nın her sfin yenı hir savla ortaya çıktıkla göre: Hem kalemi farkh alanlarda islet ların sıkça kullandıklan bir kaynaktır Rıza Nur. Rıza Nur'un kendi yazdıklarını rı hır 'altcrnatif tarih' söz konu.su. Gerek mek gerektığını, hem de sanatçının topokuduktan sonra ben bir şey katmadım; luma karşı sorumlulukları nlduğu gerçesağ gerekte wl h.esimden 'resmi tarih'e Rıza Nur ne söylüyorsa, ne iddia ediyorğinı Ama önce sornıak istiyorum niçin karii sürdürülcn salvo att$ıyla 'alternatıf üsteltk çok başarıh nlduğunuz bir nokta sa bir süre sonra bir başka sayfada onun tarih' taraftarlarıntn monolu$una döniitam tersini söylüyor zaten. Riza Nur'un scn bu duruma sız, kimi savlartn, sapttr da artık kabulgörmüş, öncülük eden bir karşısına Rıza Nur'u çıkartarak Rıza Nur oyun yazanyken oyun yazarhğının çok dımaların üzerine aak biçimde giden, gidermeselesini kanattığımı sanıyorum. Bcnim sında bir alana yünclmek?" ken de çok farkh kesıtnlerden tnsanları o inceleme çalışmamdan sonra galiba Rıkarşmna alan 'Mustafa Kemal Vahidettin "Şöyle anlatayım: 1948 yılında Ankaza Nur'a başvuran pek olmuyor artık. ve Milli Mücadele' adlı kıtabınızla karşı raPolatlı'dan yayan olarak Afyon'a, Olursa da herhalde birilcri kendilerine o çtktıntz Dtranlamda 'reimitarih'isavuKurtuluş Savaşı nın yapıldığı yerleri görçahşmayı hatırlatırlar." nan bir tavır koydunıtz ortaya . meye gitmiştik. Savaşı yapanlar yaşıyorlardı. Bize anılarını, gözlemlerini anlat"Biliyoruz ki devletin, bütünlüg'ünü, "Zaman zaman Ulusal Kurtuluş Savatılar. Ertesi yıl aynı yerleri bir kez daha ulusal vc kültiirel dcgerlerini korumaya şı'na ve Mustafa Kemal'e gizli sam,ür uyziyaret cttik ama bu kez daha bilincli bir yönelik kurum ve kuruluşları vardı. Bigulamyormuş duygusu uyanıyor içımae ziyaretti. Kurtuluş Savaşı'yla ilgili nc buzim dc verdiğimiz vergilerle yürüyen dev Onların sömürgecilig'c karşı tavırları, balursam toplamaya başladıfiım dönemdir lete baölı bu kuruluşların, bugiine dck rıştan yana olmaları gö'zardı edıhyor, hat o; anıları, kitapları, dcrgilcrdeki yazılaMustafa Kemal'e, yanı sıra Ulusal Kurtuta saklanıyor. llani 12 Eylül döneminde, rı... Oyle ki şu aşamada bu alanda övülus Savaşımıza karşı mesnetsizcc sürdüAtatürk Ûevrımlerı kavramının Atatürk neceğim, hemen nemen hiçbireksifiiburülen pek çok iddıaya yamt vermesini, lnkılapları biçimindc söylenmcsine getırılunmayan bir kitaphğım var diyebilirim. tepki göstermesini bckledim. Ancak sölen zorunluluk gibı Ayrıca o günlere iliizünü ettiğim kurumlar bilincli bir suskin olarak, 'Inkılap'sözcüğünün ıçının bo "TKT'de dtzı olarak ızledtğımız Kurukunluk içinde değillersc bile, sanki ölii lus 'un yaztm serüvenide netlesmiş oluyor şaltılarak kullanıldığı, kullandınlmak i$toprağı serpilmiş üzerlerine. Bcnim amatendiği duygusunu taşırım hep." boylece. cım birey olarak görevimi yapmaktı. Ül "Evet, Derleme çalışmalarım sırasın "Bizim ortaokul ve lise tarih kitaplakemize neye mal olacağını kestiremedida bütün bu araştırma ve derlemelerimi, rına bakarsanız istiklal Savaşı sanki yalgim ama pahalıya mal olacağı kesin bu gençlige yönelik 'Şu Çılgın Türklcr' adı nız Yunanhlara karşı yapılmıştır; empcrsuskunluk koıosuna katılmayarak başaaltında ama sırf belgelere dayalı bir 10yalist kelimesi kcsin kullanılmaz. Bunun rabilirdim bunu. îsteyenlere 'doğruyu manda toparlayabilccc^imi Jüşünüyoranlamı, Atatiirk'e hatta Kurtuluş Savabulmalaıı sağlayabilmek,' yanlış inandıdum. Bir gün on beş yirmi yıldır bu çaşı'nın bütün sa^cı ve solcu önderlerine rılmışlara da 'gerçek tasansür konulduğudur.. Dünvada empcrrihi ortaya koymak' yalizme karşı, bizim Kurtuluş Savaşı'n kuşkııstız kolay da oldan önce başanlmış bir kurtuluş savaşı mayacak. Yalan bağımyok. Bazı başkaldırmalar var ama hepsi lısı olmuş bazı yazarlabastınlmış. Kurtuluş Savaşı özcllikle de rın yanı sıra, bir de emperyalizme karşı duruşuyla, hem Türk Mustafa Kemal sendrotarihi açısından hem insanlık tarihi açımuna yakalanmış kimi sından üzerindeönemle durulması gereyazarlar var çünkü. ünken çok büyük, dört başı mamur bir haların belgelerc dayanrekettir. Düşünebiliyormusunuz? Halkımayan ve doğrudan kanın yüzde doksan beşi cahil olan bir milralamaya yönelik saldılet altı ay içersinde uyanıyor, bilinçlcninlarına ben belgelcrle yor ve bu davaya başkoyuyor. Nutuk atkarşı çıktım.. Ancak bemıyor, canını veriyor! Çocuklarımızı aranim bu kitabı yazmada bir sokaga dökcn maç karşılaşmaları mın ne de yayınevinin nın sevinçlerini çok iyi anlıyorum. Işte basmasının yeterli olKurtuluş Savaşı hemen her gün böyle bir rnadığının da farkındabaşanyla doluydu. Ama dediğim gibi bu yım. Oncmli olan bu kifotoğraflar çok soluk aktarılıyor çocuktabın hedefine yani larımıza. Bunu bilincli mi, bilinçsiz mi oktıra ulaşmasını sağlayaptılaryapıyorlar bilmem... Ancak böymak..." le ürkek, işi önemsetneyen, Atatürk'ün temsil ettiği düşünceyi deöil, Atatürk'ü "Sayın Turgut özakanlatan bir metod hakim oldu günümüz man yazın yasamınızı de. Atatürk'ü anlama belki üçüncü, be(gerçı ilk başlarda oyunşinci plana atıldı. Çocukluğunda kargalartnıztn yanı sıra, öyküfarı kovalarmış, gözleıi maviymiş, annelertntz de yayımlanmıs si şöyleymiş, kızkardeşi böyleymiş. Soolsa bilc) uzun yıllar honuçta, rozetler, posterler ve hevkellerle yunca hem de basarılt bir Atatürk kaldı bize! Ustelik her şeye bir oyun yazarı olarak »• SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 4 12