Katalog

Son romanı Doğu'nun Limanlan'nda yine bir Doğu öyküsü anlatılmaktaaır. Roman, bir tanıkhkla, bugünden düne bakış/dönüş üzerine kum~ yam'ı keşfediş sürecini geriye dörulur. Daha, romanın ilk tümcelerinnüşlerle dile getirir. Birçok olaym, den: "Bu öykü bana ait değil, bir başkatarihsel kişilik ve dönemlerin romanda sının yaşamını anlatıyor. Kendine özgü buluşması. sözcükleriyle, onları sadece belirsiz veya Dört ana bölümden (I. Granada Kitutarsız bulduğumda düzelttim. Kenditabı, II. Fas Kitabı, III. Kahire Kitabı, ne özgü gercekleriyle, bütü'n gerçekler IV. Roma Kitabı) oluşan Afrikalı Leo önemli göndermeleri bulunan bir romeye çalışırken; anlatısını yan ögelerle birbirine eşdeğerde." (s. 7); yazaranlatışöyle başlar: "Ben Hasan, tartıcıbaşı mandır Semerkant". zenginleştirir. Bunlardan birinin asıl cının bir başkasının öyküsünü anlattıMuhammet'in oğlu, ben. JeanLeo de Adını bir söylenceden alan Tanios 'hikâye'yi anlatan Cebrail'in, diğerinin ğını öğreniriz. Bu kişi ile karşılaşma, Medici; bir berberin sünnet ettiği, bir Kayası, bu söylencenin gerçek öyküsü de Kiaryabdalı keşiş Ilyas'ın "notlan" tanışma an'ı ve sonrasını anlatır. 1976 papamn vaftiz ettiği ben. Şimdi Afrikalı üzerine kurulur. Anlatıcı, bu öykünün Dağ Tarihçesi'nin olduğunu imlemişHaziran'ında bir çarşamba sabahı Padiye anılıyorum ama Afrikalı değilim. (Lamia ve Tanios'un öyküsünün) izintik. ris'te metrodaki karşılaşma.... anlatının Avrupalt da, Arabtstanlt da değilim. Ba den gidişini, yaşanılanlara tanık olan'a Diğerleri ise seyyar tüccar "Dağ'ın çıkış noktasıdır. Öyküsü anlatılan kişi na Ğranadalt, Faslı, Zeyyatlı da derler, olanlara ulaşmasını şöyle anlatır: "Tani en bılgili adamı" Katırcı Nadir'in "Katanıdık 'tarihi' bir yüzdür. Onunla yaama ben hiçbir ülkeden, kentten ya da os'un, bir masal kahramanından çok, tırcının Bilgeliği" adlı notlan ve "Pakınlaşması aralarındaki gizi kaldırır. boydan değilim. Ben yolların oğluyum. gerçekten yaşamış biri olduğunu Cebra paz Jeremy Stolton'un Günlüğü"dür. "Uzun süre Doğu'ya hükmetmiş bir aiÜlkem kervan, yaşamımsa yolculuklail sayesinde öğrendim. Kamtlan sonra, Tanios'un öyküsünü ortaya çıkarleden" gelen Isyan'ın hayatını anlattırrın en beklenmedik olanları." (s. 11) yıllar sonra ortaya çıktı. Şansım yaver mak, anlatılanlara gerçeklik kazandırma öyküsü ile başlayan roman; pergidip, gerçek belgeler elime geçince... Bu anlatım biçemi, romanın anlatıcımak amacıyla başvurulan bu yöntem şembe sabahı otel odasında buluşma, sı olan Leo'nun söylemidir. Ve roman Bu belgelerden üçünü sık sık anaca kuşkusuz Maalouf'un romanının anpazar sabahma dek sürecek, dört günboyunca süregider. Maalouf, burada ğım. Ikişi, Tanios'u yakından tanıyanla lamsal örgüsünün en önemli yanıdır. de anlatılanları kapsıyor. tarihi iki farklı boyutuyla verir. BugüAnlatılan öykünün arka planında olup ra ait. Üçüncüsü ise daha yeni. Yazarı, Maalouf, romanlarında, kurmacanın nü vareden dün'e dönüş, bir nevi avna bitenleri yansıtırken de farklı bakış açıBirinci Dünya Savaşı sonrasında ölen, gerçekliğini oluşturan ögelere önem tutmaktır: Gün'e, yaşamlanlara, olup Kfaryabdah keşiş tlyas! K/aryabda, he ları ile dönemin gerçekliğini vermeye veriyor. Ele aldığı konuyu, yansıttığı bitenlere dair... Kıssalar, mesellerle beçalışır.. Bunlardan en ilgi çekici olanı nüz söylemediğimi sanıyorum, benim gerçekleri, tarihsel olana tek yanlı bazeli bir roman dünyası vareder. AnlatıPapaz Stolton'un günlüğüdür: köyümün adı. llyas'tn eseri şu adt taşıkış duygusunun ötesine taşıyabilmek cı Lesage'nin bakışı, sürüklendiği olayyor. Dağ Taribçesi ya da Yüce Tanrı'mn "Yü'zytllardır, eziltnis topluluklar lan yaşayışı ve yansıtısı oryantalist bir izniyle, köyler köyü K/aryabda'da yaşa Dağ'ın eteklerine sığındtlar. Bu sığınak amacıvla; farklı bakış açılarıyla vermebakışın ürünü/yansısı gibı de gelse; mış olan insanlann ya da cereyan etmiş ta birbirlerine saldıracak olurlarsa, çev ye çafışıyor. Doğu Âkdeniz insanını, coğrafyasını, burada yaşanılan/tanık Maalouf Doğu'daki dalganın, kabarolan olayların tarihi." (s. 1213) relerindeki kölelik, onları da bir dalga olunan olayları yansıtmada da bunu manın, uçlarda yaşanılaruarın toplumgibi sarar ve kaplar. Dokuz bölümden oluşan roman Osönceliyor. sal tarihin oluşumunun nasıl/ne yönde manlı'nın çöküş döneminde, OrtadoBu konuda en büyü'k sorumlu kim? Girişte de imlediğim gibi Maalogeliştiğininseyrini çizer. Elyazması bir ğu'nun tarinsel konumundaki değişimi Hiç kuşkusuz Mısırlı Paşa! Dağlılart uf'un roman dünyası bizi yakından ilkitabın (Ömer Hayyam'ın "Rubayansıtıyor. Yaşanılan olayların izleğinde birbirıne düşürdü. Bizler de, Ingilizler iyat"ı) öyküsii bir yanıyla Iran gerçeğiyansıyan diğer bir yan ise; Batı'nın Dove Fransızlar, buralara gelip Napolyon gilendiriyor. Doğu'nun Limanları, bu nin tarinsel kökenlerine götürür bizi. ğu politikasıdır. Bu sorunsal, denilebisavaşlarım sürdürdük. Sonra da ösman ılginin nirengi noktalarındandır. Öte yanıyla da Hasan Sabbah'ın gerçeAdana'da yaşamayı seçen hekim Kifir ki, Maalouf romanlarının düşünsel lılar1 Vurdumduymazlıklart ve bağnazğinde Haşhaşi tarikatinin serüvenine boyutunu oluşturur. lıkları yüzünden. Ama burada doğmuş tabdar, Osmanlı Sultanı'nın kızı îffet'le tanık oluruz. Bu çasına bu ülkeyi seven benim gözümde, evlidir. Isyan'ın babasının doğumu 1800'lü yılların Lübnan'ında bir bağlamda olaylı günlere denk gelir. Onun Ermeaf/edilmeyecek, olan yegane insanlar, kesit getiren romanda Dağ g ünü ni dostu Nubar'ın kızı Celile ile evleHtristiyan olsun Dürzi olsun, bu ü'lkeŞeyhi Francis, onun kahyamüze nip, Adana'daki ayaklanmalarda ülkeyi nin insanlandır.." (s 208) sı Gerios eşi Lamiq ve terk edip Beyrut'a yerleşmesi.. 1919'aa oğulları Tanios romaMaalouf, anlattığı öyküye, döneme, Isyan'ın doğumu. Ve sonrasında yaşanın başlıca kişileritarihscl gerçekliklere dışandan ve bir nılan, bir ömre sığan olayların, sürükdir. Batüının gözüyle, bakabümeyi de getilenişin anlatımı... riyor. Onun roman dünyasının önemli Dağlıların Mı"her kökten insantn yaşadığt Doğu liodak noktalarından biridir bu da. Basır'a karşı ayakmanlarında, yanyana yaşanan ve dilletı'da kabul görmesini salt buna bağlalanması, bu rin birbirine kartştığt" (s. 33) bir dönemak haksızlık olur. Maalouf'un bu yaamaçla îngilizmin özlemiyle dile getirilir bunlar, îsnının üzerinde durulması gerektiğini ler'in yöredeki yan'ın anlatımında. "Yirminci yüzyılın düşünüyorum. misyonerlik çadüşünü" yaşayan, buna tanık olan, bu lışmaları, EmirTanios efsanesinden yola çıkarak uğurda savaşımı göze alan îsyan, "devŞeyh Mısır paşagerçeğin arayışı, bunun öyküsünü anlarimci" Doğu insanının simgesidir. Kası (Mehmet Ali tışa dönüşür. Maalouf yaşanan süreci ınılmaz bir "yazgı"nın insanıdır kenPaşa) arasındaki değişik ögelerle roman bütünlüğünde isi. Kültürler mozayiğindeki doğuşu çekişme/çatışma; yansıtırken, tarihsel olanı belli bir zada bir simgedir: Doğu'nun uyanışı man düzleminde vermeye çalışır. Tani"Ben, yüzyıllar boyu işgallerin yapılile yaşanan karmaşa os, Doğu'daki uyanışın/başkaldırının dtğt bir yöreden geliyoraum ama işgali ortamı... Sürükleyici bir simgesi olarak mitleşir. yapanlar atalanmdı, yüzyıllardtr, Akdebir anlatımla yansıtılır. Maalouf'un roman dünyasına baktıniz havzastnı işgal etmişlerdi. Buna karğımızda Doğu, Doğu'nun tarihsel koMaalouf, tüm bunları sılık trk düsmanlığt nedir bilmezlerdi. numu, Doğu insanınm duyuş/düşünüş romanın örgüsü içinde verBabam Tiirk, annem Ermeni. Ktyamtn biçimi ve eyleminin belirgince yer ettitam ortalık yerinde, el ele tutuşabildi;ini görürüz. Ön planda sürekli kurulerse, nefreti reddetmede birleştikleri an, anlatılan bir öykü de olsa; onun içindi. Bu husus, bana da miras kaldı. asıl ereğinin 'hikâye anlatmak' olmadıBenim vatantm işte bu. Nazizmden, ğı belirgindir. Romanının düşünsel boFransa'yı işgal ettiği gün değil, Almanyutu, Maalouf'un romanda ne anlatya'yt işgal ettiği gün ne/ret ettim. Franmak, neyi yansıtmak istediğini açımlasa'da ya da Rusya'da ya da kendi ülmaktadır zaten. Romanlarındaki yöntekemde doğmuş olsaydı, aynt derecede mi, anlatım biçemi ile de çağdaş bir nefret ederdim." (s. 54) Isyan'ın Clara anlatıcının kaygılarını her an taşıdığını ile arastnda oluşan sevgi bağı da bu sü • göstermektedir üstelik. Kapak konusunun devamı. Amin Maalouf Doğu'nun büyülü sesi.. S f Afrikalı Leo/ Amırt Maalouf/ Çevtren. Sevim Raşa/ Yapt Kredı Yaytnlan, 307 s Semerkant/ Amin Maalouf/ Çevıren. Esin TaluÇelikkan, / Yapt Kredi Yayınlart, 249 s Tanios Kayası/ Amin Maalouf/ Çeviren: Esin TaluÇelikkan / Yapı Kredi Yayınları, 217 v CUMHURİYET Doğu'nun Limanları/ Amin Maalouf/ Çevtren: Esin TaluÇelikkan/Yapı Kredı Yayınları./ 167 s. KİTAP SAYI 369 SAYFA 4