Katalog

gerekmiyor belki. Yaşam bir kaos mu? Kaos'un dü/eni düzensizliktir. Ama kaosta da bir güzcllik, diizenc göre bir çekicilik var mı? Kitabı okuyanlar karar vcrmeli buna. Carlos Fuentcs'in biçemi, bir örneğini dc "Artemio Cruz'un Olümü"nde gördüğümüz sinematografik ögelerle, flashback'lerle, iç monologlarla zenginlcştirilen, Jung'cu bir simgeciliklc işlenmiş gerçekçi vc fantastik ögeleri kullanan bir "Büyülü Gerçckçilik"tir. Ama biiyülü gcrçekliğin oluşturup önümüze serdiği düşsel dünyaların maddi gerçeğin soğuk dünyasına çarpıp dağılıverişinc de tanık oluruz: "Yanılıyorsun O hikâyemn nasılbıttiğıni anlamak htemıyorsun." "(...) Pcnelope yok, Ulysses yok; sonunda hcpimiz Kirke'nın eline düşüp kendimızı domuzlara dönüsmüş olarak bulaca BEHZAT AY Tanzer Sülker Yılmazdan ilginç bir araştırma ir araştırma yapıtı görünce edinmcden edinemem. Son olarak dostum sendikacı, gazeteci yazar Kemal Sülker'in kızı (anımsamaz belki bcş yaşındaydı tanıdıgımda) TanzerSülker Yılmaz ın "Türkiye'deGençlik Hareketleri" adlı araştırmasını Toplumsal Drinüşüm Yayınlan "Doç. Dr. Orhan Yavuz Dizisi1" adıyla yayımlayınca sevinerek kitapçıdan aldım. Önce Doç. Dr. Orhan Yavuz'u tanıyalım: 1942 yılında Kars'ın Sarıkamış tlçcsi'ne bağlı Ycniköy'de doğar. llköğrenimini burada tamamlar. Cilav tlköğretmen Okulu'nu (1960), Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü'nü bitirir (1965). BirsüreErzurum Atatürk Erkek Lisesi'nde kimya öğretmenliği yapar. Sonra Ankara Üniversitesi Fen Fagfz. (•••) kültesi'ndc 1969 yılına dek çalışır. ü n Başka bir doruk var. Ulysses kendını gemi direğtne bağlamaz. Sirenlerin şarkı dan sonra doktora çalışmaları için iki yıl ABD'de bulunur. Dönüşünde Erzurum sını dinler ve teslim olıtr, çünkü sirenler Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi'nde onu uyarmışlv evc dönmemeliydı, orda görev alır. 1974 yılında doçent olur. Ne kansının sadakatüzliiı ve oğlunun elinvar ki 15 Haziran 1977 günü fakülteye den gelecek ölüm bekltyor onu. Ulysses asla dönmedi, Ulysses adalarda kalaı, si gidcrken iki kişinin bıçaklı saldırısından renlerle birlikte, ebediyen genç, ebediyen sonra ölür. Tanzer, yapıtının ilk bölümüne 1. Kisehvetli..." tap adını vermiş. Bu bölüm tarihimizin Mito, yaşamın çağrısına duyarsız ka(19191938) dönemini içeriyor. Bağımlarak başarılı olmaktansa onlara teslim sızhğımızın kazanümasında gençliğin roolup başansız olmayr, bize dayatılan çirlüne değiniyor. Yeni rejimin ycni insan kin gerçekleri izlemcktense duygularıyaratmasını, laikcğitim, çağdaşbirey olnın, düşlerinin pcşinden gitmcyi yeğler. gusunu, Cumhuriyet'in güvenccsinin Kutsal Bölge'nin mesajı der ki bize, gençler olduğunu irdelediktcn sonra 19 "Düşle! Gerçek budur işte. Var olanı Şubat 1932'dc kurulan Halkevleri'ni ankabul etme." (Rüzgârda savuralan saçfatıyor. lSKasım 1933'tcaçılan tstanbul ları düşle, boyadan keçeleşip yapağıya Üniversitesi'yle üniversitelerimizi irdedönmüş saçlara inat olsun diye.) Düşler lerkcn de önemli bir konuya değiniyor: gerçek yaşamdan daha güzeldir; bir aş"Nazi zulmünden kaçan 50 kadar dünîu düşlemcnin onu yaşamaktan daha güyaca ünlü bilim adamı Türkiye'ye konuk zel olduğu gibi. Bize dayatılan iseçirkinedildi. (...) ikinci Dünya Savaşı'nın patliktir. Neden içtenlik değil de kurnazlık? ladığı 1939 yılına kadar geçensürelstanNeden diirüstlük değil de işbitiricilik? bul Üniversitesi için hiç kuşkusuz bir alNeden duygular değil de irade? Bize datın çaji idi. Bu üniversite, tarihinde hiçyatılan scçenek doğru mu? Aslında 'yebir zaman bu kadar yüksek bir düzeye nilen' kim? Böyle yaman bir soru var bu ulaşmamıijtı." rornanda. Fuentcs; gercekle fanteziyi bağdaştır19381950 dönemi manın bu büyük ustası, ulusal kimlik soBirinci Kitap'ın ikinci bölümü (1938rununu eski Meksika efsancleri somu1950) yılları arasını içeriyor ve Köy Enstunda irdelemeyi de seven bir yazardır titülerinin açılışı, çalışması, kapanmasıaynı zamanda. "Deri Değiştirmek" adlı nı sergiliyor. Sonra Faşizmin Esintileri, romanında kolektif Meksika bilincini, Gcnçlerin Devlet Terörünç Alet Edileski ve yeni dünya kültürünün alt katmesi, Milliyetçi Gençlik ürgütlerinin manlarını ve kendi kiiltürel mirasını yeSahneye Çıkması, Nâzım'ın Hapisten niden gözden geçirir. Hem ulusal ve Kurtulmasında Gcnçlerin Katkısı, Siyahem de evrensel bir sorun olan ulusal sal Partilerin Din Sömürüsü, Bağımsızkimlik sorununa başka bir açıdan çölıktan Uzaklaşışımız (5 Nisan 1946'da züm arayan, çağımızın büyük bir düşüMissori adlı Amerikan zırhhsının Istannüryazarıdır o. Kutsal Bölge'de de bul'a gelişiylc başlatıyor) ayrıntıh olarak Meksika mitolojisine bir gönderme varele alınmış. Birinci Kitabın Üçüncü bödır. lümü (19501960) arasını kapsıyor. LaTlazolteotl yerli ölüm, bereket ve pislık tanrtçastydı; ellerine kan vepislik hulasmıştt ve bunlar yalnızca tören eldivenlerinizi çıkarmanız yeterdi aynı zamanda arınma elleriydi: temizleyen kişi kirlcntr. (...) Aslında bu kitap ilk ve dikkatsizceokuyuşta insana akılda kalmayan, uçuk bir lantczi gibi, garip bir duygu veriyor; hani uykuyla uyanıklık arasında, birbiriyle ilgisiz gibi görünen şeylcr birbirinin ardısıra, hrzla gözünüzün önünden geçer ya, işte öyle bir şcy. Ama ikinci vc tiana dikkatli bir okumadan sonra bunun, reklam saldırısıyla bizi teslim alıp kendini zorla seyrcttiren o, masrafı bol, görgüsü kıt Amerikan piyasa filmlerinin bir ncgatifi, tam bir karşıtı olduğunu görürüz. Bizlere dayatılan, bizleri programlanmış robotlara dönüştüren günümüz Amerikan ya da Batı mitinin karşıııdır; daha doğrusu, hertürlü mite, hcr tüıiü koşullandırmaya karşı çıkan bir antımittir bu roman. Türk okuruna yeni ufuklar açacağı kanısmdayım. • B Tiirkiye'de Gençlik Hareketleri iklik Ayaklar Altında bölüpılamaz oluşu, genclerin de yamüyle, bugünkü ağlanacak şatılmayışı, bu aracîa fraksiyon durumumuzun baslangıcı iyipatlamaları, 1979'da Türkicc belirtiliyor. Halkevleri'nin ye'nin acıklı durumu, terörün kapatılması (8 Agustos 1951), önlenemeyen yüksclişi, Demiünivcrbitelerin baskı altına rel'in Başbakanlık dönemi, yealınması, cğitim sistemimizin ni yıla yeni bir muhtırayla giriHtrelfetl«ril hızla Amerikanlaşması, 1960 şimiz, Demirel'in anlamlı bir gençlik hareketleri bir bir iratama yapması: Işverenler Scndeleniyor. Birinci Kitabın dikaları Konfederasyonu'nun Dördüncü bölümü de (27 Maen güçlü birimi Madcni F,şya yıs 196012 Mart 1971) arasını içeriyor. Sanayü Işverenlcri.Sendikası (MF.SSjin Belleklerimizin kuytu köşelerinde kalBaşkanı Turgut Ozal'ın Başbakanlık mış olaylar tek tek ele alınıyor. 147'ler Müsteşarlığı'na getirilişi, Devlet PlanlaOlayı, Yassıada Duruşmaları, en ileri ma Müsteşarlığı'nı da verişi, 24 Ocak anayasamızolan 1961 Anayasası.iktidaKararları en incc ayrıntılarına değin, ra sagın oturması, buna tepki olarak soyüzlerce kaynaktan yararlanılarak anlalun kıpırdanması, güçlenen sola karşı satılıyor. ğın şanlanısı, üniversitelerdeki kitlescl "Son iki yıllık süre içinde terör 5.241 eylemlerin başlaması, can güvenliğinin can almış, 14.152 kişinin yaralanmasına kalmaması sonucu solda silahlanmanın veya sakat kalmasına sebep olmuştur. tsbaşlaması, gençlik içerisinde yeni yapıtiklal Harbi'nde Sakarya Savaşı'ndaki lanmalar, eylerhlerin yön defiiştirmesi, şehit sayısı 5.7413, yaralı sayısı ortaya çıkan lidcr ve tez furyaları, genç18.840'dır... Bu mukayese dahi Türkiliğin öfkeleri ve antiemperyalist savaşıye'de hiçbir insanlık duygusuna değer mı didik didik inccledıkten sonra 12 vermeyen birörgütlü hamin uygulandıMart 1971 Muhtırası'yla birinci kitap ğını açıkça ortaya koymaktadır" diyor noktalanrnıs. araştırmacımız. Ve sonucu yazıyor: "12 Eylül 1980'de 12 Mart Mutıtırası insanlar gözlerini yeni bir güne radyo ve Tek cilt olan bu y.ıpıtın 2. Kitap Bölütelevizyonlardan dalga dalga yayılan asmü (12 Mart 197112 Eylül 1980) evrekeri marşlarla açtılar..." sini kapsıyor. 12 Mart Muhtırası'nın gerGazetc ve dergilerden yüzlerce belgeç ek yüzünü sergilcdiktcn sonra, kurulan yi de sergileycn, o belgelerden olabildin er veni hükümetin demokratik hakları buciayışını, THKO'nun yargılanışını, ğinceyararlanan.kızımdanküçük (1962 Meclis'teki idam tartışmalarını en ince doğumlu), babası gibi, çalışkan, verimli ayrıntılarına dek betimliyor. Ki bu taTanzer Sülker Yılmaz'ı sevgiyle kucakrihsel bölüm öç alma girişimleri olarak lıyorum, kendisini ilk gördüğüm 1967 asla unutulmamalıdır. Ozelliklede "Koyılından tam otuz yıl sonra... Bilmem ki münizm Paranoyası" adlı ara bölüm yebir daha görmek nasip olur mu? O ki, rindc olarak ele alınmış. Sonra en acıkçalışkanlığının kanıtı olarak tstanbul lı durumumuz, solda bölünmelerin basÜniversitesi Edcbiyat Fakültesi Pedagolangıcı... Ve bunu fırsat bilen sağın sola ii Bölümü'nden Genel Deneysel Psikoyeni bir darbe olarak Milliyetçi Ceploji, Sosyal Psikoloji, Genel Sosyoloji ve nc'nin ve hükümetlerinin kuruluşunu Psikiyatri sertifikalarını tamamlayarak ibret verici tümcelerle açıklıyor. Egemen 1983 yılında mezun olmakla tanıtlamışgüçler baskıyı sürekli arttırmaktadırlar tır... artık. Komandolara tanınan ayncalıklar, Bu önemli kitabı çekinmeden salık vcÜlkü Ocaklan'nın güçlenmesi, MÇ'nin ririm. • baskıcı uygulamaları sonucu ODTÜ örneği, egemen güçlerin düzenlediği 34 ki* Tiirkiye'de Gençlik Hareketleri/ şinin ölümü, 126 kişinin yaralandığı 1 Tanzer Sülker Yılmaz/ Toplumsal DönüMayıs 1977 Olayı, eğitimöğretimin yaşüm Yayınlan/ 1997/ 430 s. feençlikl Kutsal Bölge/ Carlos Vuentesl Çevtren • i landun Akdvmtr/ Ayrıntı Yayınlan CUMHURİYET KİTAP SAYI 399 SAYFA