Katalog

ıcğım Guz Okulu Mezunu olabıldım sonuçta Kış ha/ııhklaıı ıçındegoıuyo ııım kcndımı uşu\oıum vapıaksı/ım son dalımı baltalara kaptıtmak u/eıe yını încc bılcklcrınıı kcsilmekten alı koyanın şııı oldııgıınu duşunmedım dcğıl, ama benı avcılaı Lutnda teylan eden daha çok da o oldu "Lorea'nın ccketını tutan bıı ruzgâr/ Olsıın ıstı yoıdum \azdığım şıır' ama olmadı Leyla ıçerıklı koıkak kahranian ' ola bıldım ancak Bu yolla kendıne sapla nan bıı hançeılc tanıştım şıırın, bu bo/gunumu aıttııan ııılı halının sonu cıı olarak tavdan çikacak trene hcr kcsten once bındım ' Ya7mayrnca kırlendığım dogıuduı dıyordum ama ııstalık truıını kaçırmış tcr/i çırag"ına aşk matkalı kumaştan gomlek sıpanşi veımck budalalığını da gosterebılıyor dum Hayatım "ms ruktı"ndcn fark sı/dı va da bana oyle geldı hep Sebebı olaıak da şıırı goıdum, bır şaırın, Kgemen Bcıko/'un deyışıyle "şıır ya?maz sam yaşamak kolay" olabılırdı Zaman /aman dırcndığım (umııtlu, gelecek gu7el gunlcrc ılışkın şıırler ya/dıgım), uçurum ımgesınden vazgeçtığım olu yoıdu ama o zaman ââ kendımı çok tan uçurumun dıbınde bulmuş oluyor dum Gcyık balosunda aveı danslarına tanıklık etmeyebılırdım şıır yazmasay dım vc b u da benım korkularımı, umutsu/luklarımı çoğaltmazdı Kahramanlık şiirleri yazmamı istiyorlar Herkesin gölgesinden korktuğu bu yuzyılda gıbı tebellı dızelcrı yazmak Bu duru mun yalnızca bana ozgu olmadıöını en azından kendımc kanıtlama çaDasına gırışme/dım Ne yanından bakarsam bakayım "fırtınada uçmayı deneyen serçe kuşu" bendım ışte, daha çok bendım "Bozgunuma bır aöıt"tan başka bır şey değıldı yazdıklarımın ozu Çok seyrek zamanlarda "mutlu yum bır şıır daha yazdım ben" çıglığıy la sokağa fırladığım olmuştur ya, ne men ardından, gerçeğın aynasına bakıp "kaçak kırlara ozenıp, adalarda kalan sensın" gıbı dı/elerle o bıldık luh halıme gerı donuyordum Ncyı mcydı benım caddeler, alanlar ncyı meydı •> Cıorulduğu gıbı bunca heyelanın so nunda bıle sıılara suıuklenmış, gornul muş değılim Goturduklennın yalnızta ozetıydı bu soyledıkleıım Ama bcn ne yaptım' Getırdıkleıını abartmayı og rendım Azınt çok saymayı, bu anlam da bıı koyııp ııç almayı oğrendım 7 kıtap getırdı şın bana, 4 odul ka/an dııclı Tersı bır soyleyışlc "avLi ızını su ren ceylanın macuası "ydım cvct Şı ıı ın ılle dc kuşa kanat derslerı olduğıı na ınandırdım kendımı, şıır yazmasam uçamayacağım duygusuna, korkusuna kapıldım Duygu eğıttmı vaptırıyor ba na şıır, dunyaya vc kendıme daha bu yuk gozleıle bakabılıyorum sayesınde Kendımı sureklı go/ucn geçjrmevı, bıı yolla temı/c (,ekmeyı ba^arabılıyorum "Bu dunyadan bıı Bııdak ge<,tı" dcdır tebılcteğı gıbı bıı hı\ var ı^ımdc 'Ya zınta temızkndı duygularımdakı kır/ Yıkadı utuledı gomleğımı bıı ijiır" dc meye dcvam edccek gıbı gorunuyo rum 25 yılın sonunda ımzası gu!, gomleg'ı Lcyla desenlı bır ^aır olabılmc onuıunu sunacaksa bana, bır o kadar acıyı daha ya^atsın dıvorum • (1) Geçti Ilkyaz Denemesi/Şimdi Yaz, I ra Yayıntılık, 1995 (2) Yutcl Kayııan, Abdulkadir Budak'ın şiiri: Kcrem'in Çığlığı, Adam Sanat Lylııl 1994 (5) Yanlış Anka Destanı, L ra Yayın tılık, 1994 (4) Abdulkadıı Budak la soylc^ı, Du % ler,()cak 1995 CUMHURİYET KİTAP SAYI 329 Gelenek Sorunsalında Abdulkadir Budak'ın şiiri Abdulkadir Budak, Anadolu gÜ7ellık vc a^k duşuncesının 20 yüzyıhn son çeyreğınde ortaya çıkmış tcmsilcilcrınden birisıdır, bır t>uyuk aşkınlık gelencğının gunümuzdekı sürdurüculerındendır ADNAN OZER Anadolu Turk şıırındc aşkın olan (transcendant) cğılımın koklerını arar ken XIII yu/yıla gıdıyoruz zorunlu olarak Turkıstan'dan, Harızm'den, H o r a s a n ' d a n , b u g u n k u Surıyc ve Irak tan Anadolu'ya gelen dervışlerı tespıt cdıvoruz o doncmdc Bunlaıın pck toğu Ycscvıve tarıkatına bağlı ehlı tarıkleıdır Konva'da uzun yıllaı yaşa van Muhyıd Dın Arabı yı tespıt edıyo ruz sonra \c onun tılmızlerını Dervış akını "vahdet ı vııcut" felsefesının ka bulu ıle mancvı etkınlığını genışletıyor Bır yandan Anadolu gu/ellık ve aşk duşııncesı oluşurken, bır yandan da Anadolu Turk sıııı Doğulu şaırlerın genış manevı ışfcrlı^ınden etkılenıyor Boylelıkle oncmlı bır gelenek oluşuyor Anadolu Halk Tasavvuf şıırı Şaır Abdulkadir Budak, dunyevı nı telıklı AnadoluTurk şurının 20 yuzyılın son çeyreğınde ortaya çıkmış tem bilcılennücn bırısıdır aynı zamanda Hcm Anadolu guzellık ve aşk duşun cesının en geni!; anlamda poctık ıladcsı olan aşkınlık o/cllıklcıı gosteııı htnı de halk kulturu ve ımgelcıını dunyevı bır tarzda yorumlar Onun ontolojık bır ılgı ıçınde ıncelcncbılecck ıtadcK ıındc hem soyutlama ıç tepısı vanlıı hem de katılım ıç tepısı Zaman /aman bırının ağıı basmış olmasının buıada pck bır anlamı yoktur Dıl kultur ulus baglantısı ıçınde onun sanatsal yorumunun, kı bu yo ııım gelenek sorunsalına bakişinı da açıklar, boylcsı bılgı kabullerı ıle açık lanabıleceöı kanısındayını Şaırı yakın donem şıuımızın ıçınde ele almanın onu gunumuz şııı okur larına sunmak bakımından daha \aıaı Iı olacağını ılcrı suıenltı çıkacaktır Bunda dogruluk pavı da fazladır us telık Ancak ılk ıkı kıtabının yıllar son ra yapılabılcn baskısını sunarkcn gunumuz eleştırmcnlennın dıkkatını çckmeye yonelık bır çaba daha anlamlı geldı bana Dılımızın kırlenmcye marıız kaldığı bır doncmde onun guzel Turkçe'sınuen sundugu şıırlerın hcm yenı okurlar hem de efeştıımenler katında ılgı bulacağı açıktır • Dilkültiirulus T urk şıırının 1970 Iı yıllardakı et kınlığındc Anadolu ağır bas maktadır 1950 lı vıllaıın Barılı sanat tasarımlarına a^ık, buc\ı vc kent olgusıınu onc cıkaran şıırı, başka alan lardakı etkısı dışında, kır kokcnlı cde bıyatçılarımı/da bır gerçekçılık savu nubu aelıştnmiijtır 6O'lı yılların kırsal gcrçeKLilı^ıdır bu cğılım Ardından bunun şurdckı yanMmasını ızlerı/ Kır olgusu bakımından ycnı tasarımlar var dır bu şıır etkınlığınde Dışardan, O7entılı bakışı ıçeren gezgın tavrı yok tur Kır gerçeftını, halk kulturu ve ım gelerını gerçekçılık, toplumculuk tasa rım ve kaygılaıı ılc ıfade etmek amacıy la yapılan gınşımlerın butunu Son yırmı bcş yılın cn verımlı şaırle ıınden bırı olan Abdulkadir Budak'ın şıır seruvenı yaşam oykusıı bakımın dan da bıı dalga ılc ılıntılıdır 8O'lı yıl larda pek çok cleştırıye konu olmuj; bu dalganın ctcklerınden (konumları , po etık ılgılcrı ayrı ayrı ele alınmak kay dıyla) do^an uç şaır vardır kı, onları 70'lı yılların armag'anları olarak gorme lıyı/ Abdulkadir Bulııt, Veyscl Çolak ve Abdulkadir Budak'tır bu uç şaır (başka şaırler de vardır hıç kuşkusuz, ama deöerlcndırmemız bakımından bu şaırleı daha bır tıpıklık gosteıırler) Şaır Abdulkadir Budak Anadolu gıızcllık ve aşk duşuncesının 20 yuzyı Iın son çeyreğınde ortaya çıkmış tem sılcılerınden birisıdır, bır buyuk askın lık gelenegının gunumuzdckı suruuıu culerındcndır yapıtının sunu yazısından alınmıştır) tlkyaz Denemesi/Şimdi Yaz adlı (Şaırın, yenı basımı yapılan Geçti 70TI yıllarm şairterl Öyle bir yanımı kaybettim ki şiirler yazıyorum. YUCEL KAYIRAN Y anlış Anka Dcstam, (2) sanırım Abdulkadir Budak'ın altıncı kıtabı Sanırım dıyorum çunku yapıt daha on ce Sevdanın Son Kcrem ı ılc bırlıktc ve ona ek olarak basılmış Dolayısıyla Yanlış Anka Destanı, bazı ycnı bolum vc açıklamalarla gcnışlctılmış ve bağımsi/ bır kıtap olaıak ılk clefa çıkıyoı okuı karşısına Yanlış Anka Destanı, "destan" nıtelemesı ıle bıze, destan yazmanın moda olduğu '7()'lı yılları çagrıştırsa da, toplumsal harckctlılı^ı değıl bııeyın şaır olma mucadclesıhı ıçciık edınmekle o modadan ayıılmaktadır Bu o/ellık, şaırın kendı kuşaöının destan yazma anlavışına bıı tepkı olarak yorumla nabılcceğı gıbı, şaııın kendı kuşagının bcllı de^crlerıne bağh kaldığı tarzında da yorumlanabılır Yanlış Anka Destanı'nı oluşturan şnrler tek bır şurın kırk bolumunden olusmaktadır Bu nedenlc bır şiırdcn, Yanlış Anka Destanı dcrken bır şnrler toplamından çok, bır şıırden soz cdılebılu Aslında Abdulkadır Budak mcvcut dığer ya pıtlarıyla da bır şıırı yazan, sadece ıçcıık bağlamında degıl, nıçım \e bıçcnı bağlamında ch bır tck şıııı yazan bır şaır ız lcnımı vermcktcdır Yanlış Anka Destanı, otobıyografıyı merkeze alan, bu hammaddcyı temaya donııştuıen ı/duşumlcrc sahıp Ancak, bu ıçcımc otobıyografı kavıamını laın anlamıvla bıı ıçcrme dcn çok yanı bııeyın butun bıı hayatının vcya omrunun so ııınsal cdınılmesı bağlamında bıı otobıvogıahk şurdcn çok pcııkrıdckı bıı ınsanın şııı ılc tanışması, onccltrı tanıdıgı şı ıre ozcncrck, daha sonıa o şıırden ıı/aklaşmaya çalışarak şııı yazmaya başlaması, yazdı^ı bıı şııılcıı şıııden anlayan bır o£ ıctmcnıne gostcrmcsı, mevcut şıır dergılcıı ıle tanışması, bu dergılere şıırlerını gondermcsı, ılk şurının yayımlanınası, us ta saydığı şaır ve edıtorler ıle tanışması, ılk vc daha sonrakı kıtaplarını yayımlama surecınc gırmesı, şıırı uzerıne yazılan degerlendırmelerden hareketle mcrkez ve otekı tarahndan kabul goruluşu surecını ıçeren bır otobıyografıdır bu Butun bır yaşamın, maddı ve tınsel karmaşıklığı ıçındckı bır >aşam dan çok, sadece şaır olma surccı bağlamında bır otobıyogra fı Bu nedcnle, butun bır yaşam surccının şaır olma surecıne ındııgcnışının şurıdır, Yanlış Anka Destanı Bu sureç Ratı bc Te/yenın "Rıfkı Amcan o ya/ı çı/ı merakıyla ıkımı/ın de Kençlığını /chır ettı" sozunde ıfadcsını bulan bır sureçtır Cl betc bır tercıh sorunudur bu Kımılcrı bu surccın, yavaş ya vaş ama kesın olum getıren bır sureç olduğunu bıle bıle gı rer bu yolculuga Tutunaeak dal yoktuı, çunku Usıclık bu dunyada butun aşklar çuruktu (Yanlış Anka Destanı) Bununla bırlıkte Yanlış Anka Destanı, bu surecı, yanı yaşantıyı, kaygıyı, heyecanı ıçscl olarak dcgıl, ıçsel olanın gorunuşunu, yanı fenomenı ıfade edcn bır şıırdır Bıı dog rultuda anlatıcı ben, sankı otekının davıanişlarını, yaşan tısını ı/ler aıbı, kendı davranışlarını, çabasını ı/lcmekte dolayısıyla bu cİu/lemde ontık ciıl epıstcmık dılc donuşmek tedır Abdulkadir Budak kendısıne otckıne bakar gıbı bakan bıı şaııdırB )avıız Yıldırım Bır Anlamı Kalına lluyti/ sv 33 Gtte \aytiiltin 7992 Ankara (2) Abdulkadir Budak Yüiılı^ Anka Dcslcinı \ nı }tıvi'i tılık, V)l)4 Ulanbul SAYFA 5