Katalog

0 K U R L A R A "Ben olanaksızhklar içinde hüyüdüm, bu neaenlc rnalımın kıymetini bilirim. Şaka bir yana, 25 yıldır edehiyatın içinde bulunan bir adam olarak bugün bulunduğum yerden baktığımda o döncmlerimi, o gü/ıkü duruşunıu görmek, göstermek istediğimi söyleyebüirim. Bir tek sözcügü bile değişlirmediğim bugünkü yerimden kusku duymadıg'ımla açıklanabiline de, ben, gelişim sürecinin göstergelerini şairin kendi t'liyle vok etmcsini yanlış bulurum. Bugünkü yerim ancak o günkünden bakılarak görülebilir. Kendi ayak izlerimi kendi ellerimlc silmek istemedim. Kimi şairler ilk kitaplannı yok sayarlar, kimi tümündcn, kimi bir kısmından rahatsızhk duyarlar, Ben her anlamda sıihip çıkılacak kıvamda ilk kitaplar \ayımlamış biri oLırak görüyorum kendinıi. Varsa (ki vardır) kimi eksikliklcrimin, yanlışlarınıın ancak o günc ilişkin olarak algılanabileceğı üstünde durdug'umdan eskilerlc yeniden görünmekten çekinmedim, korkmadım. Bilindiği gibi gol ancak başlama vuruşundan sonra atılır, atilabilirse. Bu anlamda benim o günlerde şiirc (yaşama) bakışımı, dil bcg'enimi, arayışlantm, politik/poetik tercihleriıni göstermesi açıstndan bugün daha önemli görünüyorlar ilk kilaplanm." $air Abdülkadir Bııdak ilk şiirlerinden bugüne uzanan şiir serüvenini anlatırken. Yeni yeni kitaplar bckledigimizi de belirtclim Abdülkadir Budak'tan. Her zaman olduğu gibi yine bolkitaplı günler... TURHAN GÜNAY Sanatçı bir çcvrede, ressamlar ve modelleri arasında, düzenli bir eğitimden çok, çevresindeki güzelliklere ilgi duyarak mutlu bir çocukluk geçiren ünlü Fransız sinemacı Jean Renoir'ın (18941979) babası Auguste Renoir'ı akıcı bir üslupla anlattığı bu anı kitabı tüm sanatseverlcrin ilgisini çekecektir sanırız. • . FATMA ORAN Tanrı 'kadın'ı yaratmasaydı, Renoir 'ressam' glmayacaktı DurandRuel'in düzenlediği sergisi çok başarılı oldu. Charigot'yla olan evliliğindcn, önce Pierrc sonra da çağımızın ünlü sinemacısı Jeann Renoir dünyaya geldi. 189()'ın ortalarında romatizma ağrıları artan Renoir zamanııiııı çogunu Güney Fransa'da geçirmeye başladı. 1899'da küçük bir köy olan Cagnes'ı keşfetti vc 1907'de buraya yerleşti. 1910'da artık yürüyemez duruma gelmişti. Romatizmadan parmaklarını hareket ettiremiyordu, ama fırçayı eline bağlayarak yaşamının son günlerine değin (1919) resim yapmayl sürdürdü. Bütün acılarına karşın resimlcri hâlâ nes,eli bir hava taşıyordu. Portre çalışmalarını sürdürdü; ayrıca bahçesindeki çiçek ve meyvelerden esinlenerek ölü doğalar ve manzaralar yaptı. Kadın vücuıluııd.ın .ıldı ğı tadı genç Richard (îumo'nun vaıdımıyla heykele dönüştürmeye çalıştı. Guıno vaklasik 1913 ten sonra en önemli yaıdım cısı oldu. Kendi deyimiyle, "Daha yürümesini oğrenmeden kadınları sevmeyi öğrenen " Auguste Renoir, 1841 yılında Limoges'da doğdu. 1845'te Limoges'da ölen büyükbabası François Renoir, douuştan soylu oldu£unu ve Renoir adının, bebekten onu alıp büyüten bir nalıncı tarafından verildiğini söylerdi. Diana, Ressam Sisley ve Karısı, Odalık, Kahvaltı, Monet Bahçesinde Resim Yaparken, Dansçı, Bayan Chocquet, Bayan Charpentier ve Çocukları, Küçük Mavi Çıplak, Yıkanan, SainteVictoire Dağı, Okuyan Genc Kız, Berthe Meıisot ve Kızı, Sanatçının Ailesi, Kaldıraç gibi önemli vapıtların sahibı Renoir'ı o^lu, ünlü sinemacı lean Renoir'dan (18941979) okuyunca, ou büyük ustanın yaşamına girccek, kendisini daha iyı tanıyacak ve sanatını daha iyi anlayacaksınız... • Sinemacı Jean Renoir, ressam Renoir'ı anlatıyor/ Çcvtrcn Mtızafjcr Ktijn/oğhı/ Diı^ün Yayıntılıh/ 101 \ Sinemacı Jean Renoir, ressam Renoir'ı anlatıyor A nlik mııtlulukların, ışığın vc rengin insanı diye bilinir, Renoir. Gerçek yaşamdan sahneleri yansıttığı ilk yapıtlarında renk ve ışığı Izlenimciliğc ÖZBÜ niçimdc kullanmış ama, 1880'lerin ortalarında bu akımla ilişkisini kopararak daha disiplinli ve biçimscl bir teknikle portre ve figür çalışmalarına yönelmiştir. Zanaatçı bir ilenin çocu^uydu Auguste Renoir. 1845'te ailesiyle birlikte Paris'e yerleşti. Sanata yatkınlığı daha çocukken ortaya çıkınca ailesi onu bir porselen fabrikasına çırak olarak verdi. Renoir 1862'de Güzel Sanatlar Yüksekokulu'nun akşam derslerini izlemeye başladı. Burada bir yandan çizim ve anatomi öğrenirken, bir yandan da Çharles Gleyre'in atölyesine devam etti. Ööretmenin akademik eğitim vöntemini pck benimseyememişti, ama belirli bir temel edinebilmek için derslerden vazeeçmedi. Bu sıralarda kendisiyle aynı atölyede çalışan Alfred Sislcy, Claııde Monet ve I'rederic Bazille'le dost oldu. Dördü de gelencklerden kurtulmuş, yaşama dönük oir sanatın düşünü kuruvordu. Aynı yıllarda Suisse Akademisi'nde ögrenim gören Paul Cezanne ile Camille Pissaro da benzer düşünceler taştyordu. Bu iki grup Bazille'in aracılıgıvlıı sık sık buluşuyordu. Renoir ilk kez 1864'te arkadaşlarıyla birlikte Fontaincbleau Ormanına giderek açık havada çalışmaya başladı. Daha önce Barbizon Okulu sanatçılan da, geleneksel yöntemlcri tümüvle bir yana bırakmamakla birlikte, burada çahijmışlardı. Manet de skandal varatan "Kırda Yenıek" adlı resnıini açiK havada yapmıştı. Koşullar yeni bir rehim dili yaratmaya uygundu. 1874te düzenlenen ilk 'izlenimci' sergi epeyce olay yarattı. Akımın kendini kabul ettirmesi için on yıl geçmesi gerekti. Renoir'ın yapıtları bu yeni diişüncelerin vc teknıklerin somut belgeleriydi. Ozellikle bitkılere ve açık hava altındaki kadın tenıne verdiği nırıltılı titreşimlerle Renoir bu döncmdc Izlenimciliğin en önemli ustalarından oldu. Bu dört sanatçı paletlerinden sıy.ıhı ;ıtıp açık renklere yöneldiler; anıa uyguladıkları bu yeni teknik yapıtlarının resmi Salon sergilerinden geri çevrilmesine yol açtı. Renoir, figürü manzaraya yeğIcmesiyle öbür izlenimeilerden ayrılıyordu. Bu donemde gerçekleştirdiği portre çalışmalarını 1879da Modern Yaşam Cîalerisi'nde sergiledi. Renoir'ın 1881 'deki Cezayir, İtalya ve Provcncc ge'zileri üslubıınun gelişmesini büyük ölçüde etkiledi. Küçük nrça vuruslarından oiuşan izlenımci teknıklerin, özellikle kadın tenınin pürii/.sü/.lü^ünü vermekte yetersiz kaldığını anladı. Ayrıca sıyahın, meslekdaşlarının karşı çıktığı kadar aykırı bir renk olmadığını, natta bazı durumlarda öbür renkleri ön plana çıkaran bir etkisi bulundugunu gördü. İtalya gezisinde Raffaello'yu keşfetmiş ve onun klasikçi tutumu içinde biçimi tanımlayan net çizgilerin ve diizgün düzeylerin rcsmc derinlik katmadakı etkisini görmüştü. O giinlerde okuduğu Cennino Cennini'nin Usanın Elkitabı adlı yapıtı da bu düşüncelerini doğruluyordu. lzlenımci anlayıştan kuşku duymaya başlamı^tı. Renoir'ın 188384 yıllarında yantığı resimler eskiler den o kadar farklıytıı ki, sanat tarihçileri SAYI 329 Yeni bip resim dlli Jean Renoir. bunları, Ingres'ın teknigiyle benzerliklerini, ki; bu benzerlik belirbiz de olsa, belirtmek için 'Ingres Dönemi" yapıtları olarak sınıflandırdılar. Ama Renoir'ın Izlenimcilik deneyimi bo^una geçmemiş, ona son derecc renkli bir nalet Ka/andırmıştı. Izlenimcilige kaışı duydugu tepki 1890'lara değin sürdü. Bu arada Fransa'nın güneyine birçok gezi yapmıştı. Bu yörenin güneşli doğası, lzlenimcilikten ayrılma isteğini güçlendirmiş, renkli vc duyumsal görüniımleriyle yeni resimler yaratma olanagını sunmuştu. Ama aynı zamanda, doğada izlediği anlık değişimler de onu kla.sikçıligin kesin kurallarından uzaklaşmaya yöncltmisti. Bu yıllarda malî durumu biraz düzelui; 189()'da bir köylü kızı olan Aline Charigot'yl.ı ı\KmIi. 1892'de Uenlmciliğe tepkl Imtlyaz Sahlbi: Berin Nadi • Basan ve Yayan: Yeni Cün HaberAJansı Basın ve Yayıncılık A $. cenel Yayın Yönetmeni: Orhan Erinç' Cenel Yayın Koordinatöru Hikmet Cetinkaya . Yazıi$leri Müdürlerh Ibrahlm Yıldız (Sorumlu) , Dinc Tayanç o Yayın Yönetmeni: Turhan Günay crafik Yönetmen: Dilek llkorur o Reklam: Medya C CUMHURİYET KİTAP KİTA1P Renoir'ın " Au Moulln de la Calette" adlı tablosu. SAYFA 3