Katalog

Vitrin Modigliani/ Aııdrc Salınon/ Çcvircn: Yekta Alanıan/ Dü\ün Yayıncılık/ 175 s. ' "Renoir ansızın sessizliği bozarak, Modigliani'ye sordu: "Tuallcrinden birini bana göstermck için getirdin, değil mi? Görebilir miyim?" Daha sonra, Osterlind ile Zborowski'nin bana anlattıklarına göre, Ustat, Modigliani'ye bir soru sormuş: Bir sevinç duygusu içinde mi resminizi boyarsınız? Sonra soıusunu açmak için coşkuya kapılmış, Modigliani'nin yanıtını beklemeden, özenle hazırladığı kendi yanıtına geçmiş: Sevinçle boyamalısınız. Sevinçle boya. Tuallerini okşamalısın, onları tızun süre okşa. Ben resimlerimi bitirmeden önce, özellikle nülerin arka planlarına günlerce ve günlerce fırça darbesi vururdum. Bu nokta üstüne, Osterlind sözlerine şunu da eklemeye özen göstermişti: Oyle bir dııygu içindeyim ki, Renoir'ın verdiği öğiit yüzündcn Modigliani şaşkına iştii ve birkaç dakika içindc kötü bir olay çıkmak üzereydi. Çıktı da. Üstat'tan da, başyapıtlartndan da, irdelemesinden de dclicesine kaçıp kurtulma duygusuna kapılan Modigliani, odanın bir ııcuna, korkudan tir tir titreyen Zborovvski'nin yanına değin gitmiş. Kapının kolıınu kavrayıp, yüzünii ekşiterek bağırmış: Bcn, mösyö, arka planlardan ncfrct ederim!" Andre Salınon Modigliani'nin yaşamöyküsünün bir yerindc yazıyor bunları. llginç bir ressamın ilginç yaşamöyküsü. Gogol/ Loııi.r Lcgcr/ Çcvircn/ Sclahattin Hilâv/ Diişün Yayıncılık/ J53 r Gogol (18091852), yaşadığı toplumu ve yönetim biçimini kıyasıya eleştiren bir gülmece dehası ve Rus gerçekliğinin babası olarak ta nınır. tlk okuyuşta dışa yansıyan bu Gogol'ün ardında, bireyin uyuşukluğunda, ufak tcfek alışkanlıklanyla ve tek düze yaşamıyla "saplantı" dcnilecek denli çok ilgilenen ve yapıtlarında düşsclliğin, lirizmin ve şiirselliğin eksik olmadığı bir yazar vardır. Gogol'ün yaşamı gerçek bir dramdır. Bu dram, Gogol'ün, 1836'dan ölümünc dek, tam onaltı yıl boyunca canla başla çalıştığı baş yapıtı "ÖlüCanlar"ın ikinci cildini yakıp, bir hafta yemek yemeyi reddcderek ölmesiyle son bulmuştur. Gogol'ün yaşamöyküsünü okuduktan ve dramını anladıktan sonra, yapıtlanna artık eskisi gibi kahkahalarla gülümsemeyebilirsiniz. Zaman, Uzay ve Şeyler/ li.K.Rıdley/ Çcvircn: Yeşım Özhcıı/ Sarmal Yayıııcvı/ 190 s. Yapıt, fiziğin Evren'in temel yapısına ilişkin söyleycbildiklerini basit terimlerle incelemektedir. Amaç geniş bir çeşitliliğe sahip uzmanlaşmış etkinlikteki temel kavramları matematiksel olmayan ve sade bir dille sunmaktır. Fiziktc varolan son derece ilginç fikirleri sadece sınırlı sayıda anahtar sahibinin ulaşabileceği dar kutularda kilitli tutmak yazık olur. Kitapta, bu kutuları matematiksel sınırlama olmadan ya da tarihsel bağlamdan sö/. etmcdcn açıp, içindekiler gün ışığına çıkartılnıaya (,'alışılrnıştır. Modern fiziğin tüm temel konuları temel par(,acıklar, kara delikler, çekim gücü, kuantum kuramı, zaman, kütle, görelilik ve encrji ele alınıyor. Ayrıca Türkçe çevirisi yapılan bu Ingilizce 3. basımında daha yakın zamanlarda ortaya sıınulan, strings, diiijsel saat ve kaos gibi konular da ele almış durumda. Zaman, Uzay ve Şeylcr'in, kendi fiziksel Evreni'ne ilişkin bilgi edinmek isteyen sosyal bilimcilere, fizik dalına ilgi duyanlarla bu dalda uzmanlaşmak isteyenlerc ve her düzeydeki Hzik öğretmcnlcri ile fizik okuyan üniversite ögrencilerine önemli bir kaynak oluşturacağını sanıyoruz. GüneşYaşamımızın Kaynağı Bir Cüce Yıldız/ Proj Dr. Fatına Esin/Sarnıal Yayıııcvı/ 1X2 s. Dünya üzerindeki canlılar (insanlar, hayvanlar, bitkiler) i(,in Cîüneş ışık ve ısı kaynağıdır. Yaşamlarını sürdürebilmeleri için varlığı gerekli bir gökcismidir. Ayrıta insanların günlük, hatta yıllık yai. • ^f?x. ' şamlarının ayrılmaz bir parçasıdır l •••••.'• da. Çalışma, yemek yeme, uyuma ^ ve tapınma zamanları Giineşin M günlük harcketine göre düzcnlc~ nir. Astronomlar içinsc güneşin önemi bu özelliklerinden kaynaklanmaz. Onlar için güneş bir taraftan milyarlarca yıldızdan biri, olagandışı bir özelliği olmayan, çok sık rastlanan G spektrel sınıfından cüce bir yıldız. Obür yandan milyarlarca yıldız içindc yüzeyini, yüzeyi üzerindeki olıışumları ayrıntılarıyla inceleyebildi^i tek yıldız. Kısaca hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olunan tek yıldız. Bu ayrıntılı bilgilerin sadece kendisinin değil, öbür milynnlarca yıldızın yapısının anlaşılması için yararlı olacağı açıktır. Prof. Dr. Fatma Esin günlük yaşamımızın düzcnleyicisi masal kahramanı güneşi, "yıldız" güneş olarak önümüze getiriyor. Yazar bilimsel anlatımın labirentlerinde yitmcden, ilgi duyan herkesin anlayaca^ı bir dille bize güneşi tanıtıyor. Kemalist Devrim tdeolojisi/ Emin Tiirk Eliçin/ Sarmal Yayıııcvı/ 271 s Emin Türk Eliçjn'e göre Tiirk Devrimi bir halk devrimi değil, bir burjuva dcvrimidir. Atatürk'ün önderli^inde ve halkın gücüne dayanılarak kazanılıp gerçekleştirilen özgürlük ve devrim halk yararına değil, bir avuç ticaret burjuvası ile çıkarlarını Ankara'ya kaçmakta bulan Osmanlı Kapıkulu Zümresi'nin ve fcodal güçjerin çıkarına yaramıştır. Bu kapıkulu zümresi, kurulan yeni düzende, yine eskiden olduğu gibi halkı sömürü kaynağı olarak kullanmış; yanına toprak agasını, kasaba eşrafını, kucağına da burjuva bcbeğini alarak Tanzimat medeniyetcjliği ile Cumhuriyeti yozlaştırma yoluna girmiştir. Türk Devrimi'nin ideolojik yapısı, şimdiye değin Türkiye'nin tarihi, sosyolojik ve ckonomik koijiılları göz önüne alınmadan, tek başına ele alındığı için yanlış sonuçlara varılmıştır. Güne Gün Katmak/ Vedat Günyol/Dcncmclcr/ Milliycl Yayınları/ 176 s. Vedat Günyol, Türkçe'nin dorııklarından biridir. Çevirileri, deneme yazıları ve bir dönemler etkin bir biçimde yürüttüğü yayıncılık, dcrgicilik çalışmalarıyla edebiyatımızda hümanist akımın güçlenmesine katkıda bulunmuştur. Şimdilerde, tümüyle denemc yazarlığına adanmış. görünen, Cıünyol'un bu yeni kitabı üç bölümden oluşuyor: Ciünlük, denemeler ve hakkında yazılanlar... Cîünlük'te, Günyol'ıın duyarlı insan yüreğinin sıcaklığını duyumsayacak; denemelerinde bilge kiijiliğinin izini sürecek; hakkında çıkan yazılarda da edebiyatçı ve düşünür kimliğini bulacaksınız. Demokrat Parti Masalı/ Piraye Bigat Ccrrahoglu/ Milliyct Yayınları/ 1V) s. "Demokrat Parti Masah"nda îyi yetişmiş, donanımlı, medcni cesareti olan ve lafinı sakınmayan, gö/.ünü budaktan esirgemeyen Piraye Bigat Cerrahoglu'nun 1940'lann ikinci yarısından başlayıp, 1%0'Iara değin uzanan anılarında, halkın (lHP'den yakınma ııedenlerini, Türkiye'de çok partili rejim ile birlikte başlayan demokrasi ve özgürlük umu^^^^~~~^^^~ dunıı, kendini bu umuda adamış kadroların özverilerini, sonra bunların tasfiyelerini, yeni demokrasinin garipliklerini, acemilikleri, hazımsızlıkları, oportünistlerin dizginleri ellerine gcçirmelerini, Bayar'ın Menderes tarafından geri plana nasıl itildiğini ve nasıl ctkisizleşerek, dini siyasete alet etme oyunları karşısında bir şey yapmadığı veya yapamadığını, Menderes'in sınır tanımak bilmeyen ihtiraslarını, devletin uydurma rakamlarla nasıl idare edildiğini, siyasal ve diplomatik skandalları, Başbakan'ın gittikçe bozulan ruh dengesi ile nasıl bir baskı unsuru haline gcldiğini, demokrasiyi kurmak için yola cjkan DP'nin, soıııında demokrasinin karşısındaki telılikeye dönüşmesini, bir dönemin memurlarının, basın mensuplarının hangi baskılar altında yaşamak zorunda kaldıklarını, yiğitleri, korkakları, çılgınları, sağduyuluları, bir arada görerek okuyacaksınız. Bu kitapta, Türkiye'nin 15 yıllık hazin sonuçlanmış demokrasi deneyimi, son derece akıcı bir biçemle gözler önünc seriliyor. Demokrat Parti'nin içinden gelen Piraye Bigat Cerrahoğlu, lalını sakınmadan DP masalını irdeliyor. Siyasi tarihimizin bir bölümüne ışık tutan çok ilginç bir yapıt. tstanbul'a Bir Kent KonduUmraniye/ Scıııa Enlcr/ llcltşnn Yayınları/ 110 \ Geçen yüzyılın ıssız mcvkii "Yalnız Selvi", bugün kalabalık ve karmaşık bir ilçe: Ümraniye... 70'li yıllarda 1 Mayıs Mahallesi'nin simgelediği ve "meşhur" ettiği Ümraniye, kesintisiz büyüme süreciylc, kentlcşme vc göç üzerinde çalışan sosyal bilimciler için hem tipik hem özgün bir örnek. Evet, onca sözc, onca yoruma malzeme olan gecckondulaşma, iç göç, kentlilik, ycrellik, hemşehri dayanışması, arazi mafyası gibi olgular, tipik parçalar üzerindcn özgün bir bütün oluşturuyor Ümraniye'de. Ama Ümraniye'nin içinde birçok "Ümraniye" var. Kimi daha zengin, kimi daha yoksul mahalleler; kimi daha "sosyal", kimi daha yalnız haneler; kimi daha güçlü, kimi daha bitkin insanlar... Ümraniye, benzcrleri gibi, "genel"i yansıtan ama uzak menzilli genellemelerle anlaşılamayacak bir yer... Gecekondulaşma, kentleşme, iç göç gibi olgular da basit genellemeleri kaldırmıyor artık. Sema Erder'in yönettiği ve yazıya döktüğü alan araştırması, Ümraniye'yi, bir "konut alanı" olarak, ayrıntılarıyla inceliyor. Gecekondulardan "aile apartmanlan"na, muhtarlardan "belediyeciler"e, hemşehri derneklerinden arkadaşlık ilişkilerine, kısa sürede kendi işini kuranlardan işsizlere, memleketlerin buluştuğu yeni "memlekct" Ümraniye... Zoka/ Mehmet Onur Yavuz/Ögrenci Basım vc Yayıncvi/Ödcmif 1^)4/62 s Taşrada yayın ve sanat yaşamı zordur, ayrıca kapalı havzalardaki ırmaklar gibi içe dönüktür. Sanat ortamma Aydın Engin, Behiç Duygulu, Fethi Savaşçı , Vasfi Uçkan, Ali lhsan Yakut, Aykııt Oray ve naif rcssam Emin Bas,aranbilek gibi sanatçıların kaynağı iş,te böyle bir kapalı havza olan Odemi^'tir. Altmışlı yıllarda Izmir turnesinc çıkan Ulvi Uraz gibi, Kenterler gibi toplıılukların uğramadan geçmedikleıi, Halikarnas Balıkçısı gibi tarih ve uygarlık yorumcularının konferanslar verdikleri dinamik bir kenttir Odemiş. Son yıllarda taşrada sönen sanat ortamma kendi pırıltısını katan genç bir şair de ilk kitabını Odemiş'te yayımladı: "Zoka". Yalın, dolaysız, açık bir şiir anlayışıyla, kolay dizeleri ve ironileriyle anlamlı, sonrası için umut vaadeden gcnç bir şair Yavuz. Yaşamı kavradıkça, şiir bilgisini geİiştirdikçe bu kapalı havzadan dünyaya açılacak sanırız. • CUMHURİYET KİTAP SAYI 322 Zamaıı SAYFA 18