Katalog

soz konusıı ozellıklcı "oğtcnılebılır" sonradan cdınıkbılır tıııdendır Onun taızı art arda olav anlatma konuları vıgma sonıj polıtık angaıe ya/arlaıın kııllana kullana a^ındıtdıkları kalıplaıa ıtıbaı cdıvor Kotıı bunikr.it /.uallı halk va da /alıın crkck e.aıcsı/ kaclın kalıbı bıtc,ok kıtaplaıında oıı planda Son ro nıjmnda c,ocuk hapıshanckıım gc/ınc ıstcgıyk vtrdığı dı]cKc,c baglamında ınc sclâ ijiınlaıı sovluvoı Istcmcdcn nıuıacaatımı yaptını Yap mak /orundavdını cger nıyetımden ta mamıvla va/gc<,mck ıstcmıvorsam Ada Iet Bakanlığı'nın bıı ıznı olmadan eo cukl.ııı .ısla goıcmcycccktım Kılıtlı ka ptlaı aıdındasdılaı bcn otaya gıtmck hıkavckıını oğıenmek \e hurrıyct vc elcmokıası adına tmuklaıı /ıncııe \urup scmra da ^ampanva kadehleıını toku^tu tan vc <,oıuk vılı şeıehne nutuklar atan o ınsanlaıın yuzunc fırlatmak ıstıyordum " (s 14) Roman dokusıında dıyalektık bır kur gu gereği duymuyoı, Schcınhaıdt Tcz antıte/ oluijturmaya rırsat sunan sahnc lcıde bılc buna yanaşmıyor Mcsclâ "Dıe Stadt und dab Madchcn"de, Alcvî Sıınnî tattı^ması yaptıklaıını ogrendığı mız ıkı roman kışısının bcn anlatıcımn dayısı ıle arkada^ı Llıfın tartıs,masını ış, lemıvor yazar, okuyucuvu bıı tartışmaya tanık etmıvor valnı/ca sonucunu oğre nıyoruz Anlatıcının aıınesı kııplere bı nıyor Uıf oıadan ayrılmak zorunda ka lıyoı Salıha Schcınhaıdt va/aılığını cstetı ge dcgıl ışlevsellıge davandırır En a/ın dan basjangıcta bu bovlcdır 1987 yılın da Inka Bohl onun şu so/lerını alıntılı yor 'Bcnım vazdıklaıım yalnızca ışlevscl gorulmelı Bcncc belgescl çalışma cn ıckal olandıı Ya/dıgım !;cy cağda!} so ııınlaıı (.lc^tııcl go/knılemek ıcın gu dumlu olınak zorunda Taıtı^malara /c mın olu^tuınıak ıstıyorunı (Dcr 1 ıte rat 29|hıg Nı 9, 15 9 1987) Almanca va/dıgı ıçjn \a/dıklaıının Al ıııan edebıvatı kapsamına gııdığını bc lırtırkcn %oyk dcmış, "Tuık cdcbıy.ıtına ılgım vok Buı.Kİ.ı Almanca va/makla I cclcıal Almanva ııın (,ağda^ cdebıyatına aıttıın (Inka Bohl ay) Salıha Schcınhardt, kanımca şımdı nc Almanca va/dıgı ıc.ın Alman cdcbıvatma nc dc Furk cdebıvatına gııctck cstctık du/cvı vakalavabılnııştır Ya/dîklaıı •}U|ihcsı/ Alman okurunun Tuıkıvc vc Tıırk kadınına ılı^kın meıakını gıdcıc cck kadaı bol olavlı vc ıcnklıdıı btlkı anlatıp kıahl.ımak ıstcdıkkı ını oıtava doktukten sonıa loını kurgu ııslııp gı bı kaygılaı cdınmenın gercğıııı anlava cak, ve daha <\<\ oncmlısı va/dıklaıını Alman veTuık edebıvatlarının klasıkle rıylc bcsleucck Scheınhardt'da eksıklıgını gordugum o edebıyat kulturunu Almanca yazan bır başka kadın yazaıınıız gerçekleştırıvoı Alcv Tekınay Onun son lomanı "Nur dcr Hauch von Paradıes" (1993) A l manca vazan ıkıncı kuşak Turkler ın problematığını ısjer Alev Tekınay ko nuyu eleijtırel yanı ağır basan bır anla tımla sanat katına yukseltmevı ba^aımı^ tır Onun edebıyat ba^arısında suphesız eğıtımıvle getırdığı bıııkımın pavı bu yııktuı Almanca'yı Turkıye'de oğrcn mış, Almanya'da Alman dılı vc edcbıya tı oğıenımı vc unıvcrsıtc kaııvcrı vap miijtır Almanva gerçegını bır kultur so kuyla yaijamamı^, ote yandan hcrhalde Salıha Schcınhardt'ın «.ocukluğu gıbı zor bır ç,ocukluk da geçumemıştır Gc rck kultur donanımı gerckse havata dengelııyımseı bakışıvla daha sanslıdır T U I K germanıstle Alman Furkolo^un bııbırıne benzer kadcrı Alev Tckınav'ın etı ılgıııç buldugu kcııdınc o/gtı konu sudur Bırcok kıtabında bıınıın cesjtle melerını kc^fetmek mumkundur "Nur dcr Hauch von Paradıes" lomanında Alev Tekınav Almanca vazan Tuıklcı ın E Ğ İ Ş T i M E K Kinci kuşak Türkler kultııı donanıını ı«,ııı ongordugu bılcşı ıııı ^ovlc bıı bcn/ctmevlc dılc gctıııı Bı/ı koklcrındcn ^ı^cklcıınc kadaı hcp ncrcdcvsc î 000 km cgılmek /oıun ^\A olılugu it.ni sancıl.ıı (,cKcn bıı agaca bcıı/etıyor I a Şuna ınaıııyor kı Anado ltılu koklcı cılmasa c,ı<,ekler ac,ma/ Otc vandan o agaı, koklcı ı Anadolu da kalsa Kiııurdıı Agacın buıada bu bu/ tabaka sına lagnıcn (,ıc,ck a^nıası sııf Alman \a ııın ba^aıısıdıı Bı/ ıkıncı ku^ak go^ niciılcıın dcmck kı mcvvc \cıcbılmcsı 1 , 1 heın Anadolu hcm Alman topra^ı11 1 ııa c%ıt deicccdc ıhtıvacımı/ var ' (s 94) Alcv lckınav aldıgı cdcbıvat cğıtımını cscrlcıındc kaıııtlavan bıc,ım o/tllıklerı nı oncnıscvcıı bıı kadın vazaıımı? Bı ı,ını kavgısı gostcrcnlcı arasında (Al manya'da ctkınlıgını sıırdıııcnlcrı kastcdıyoruni) Avsel O/akın, Furuzan gıbı 1 urkıyc dcykcn vazaılıgını kanıtlamış olanlaıı bır yana bırakıyorum, ama bır Lmıne Scvgı Ozdamar'ı bır Alev Tekı nav'ı Alman edebıyat ele^tırmenlcrının vc edebıvat bılımcılcrının vabana atma malarını dılcrım Gcrçı adını andığım bu ıkı va/ar bırer edebıvat odulune la vık goıulmu^tıır, Alnıanya ıçındc ve dı ^ında okumalara davct edılmcktedır, ama Alman cdcbı\at pıyasasında goc mcn cdcbıvatının kabalama bır yargıyıa marjınal vcya trıvıal olarak nıtelenmesı nı engellcvenıemektedıı lı ı Emıne Scvgı O/clamar, Bachmann odulu alan romanı "Das Lcbcn ıst eın Karavvanseraı'da hcm mcmleketınden ınsan manzaıaları sunar, henı de bunları dılın kultur taijiyıcılıgı ı^levını sonıına kadar kullanarak bi(,ım ıçerık uvumuna ula^tııarak vcrır 1995 vılı Ağustos avında Kanada'da yapılan Uluslararası Cıcı manıstlcr Kongrcsı'ndc so/ konusıı eseıdc dıl kul tur ıli!}kısını ıncele)en bu bıldııı sun muştum Avnı kongredc mcslckta^larım dan Prot Dr Nılufcr Kuruya/ıcı'nın bıldırısı dc avnı roman u/cıındeydı YaI S l N zaıa ılgının Amerıkalı gcrmamstlcrcc dc nıcvcııt olduğunu hakl<ında tc/ konusu \erdıkkrını ogıcndım Lmınc Scvgı O/ d.ını.ıı ın akadcmık c,cvıclcıcc cıddıvc alınması sevındıııcı bıı olavdıı vc bu d.ı onun ıcımanını salt cksantnk koınıl.ııa da\.ındıımaması ıskdıgı ımajl.ırı Al manca'da gıiüjtıgı clıl ckncvkııvk vatı sıtnıa ccsaıetının sonııcudııı So/unu ct tığını dıl dcncvı o/ctk bclııtnıck gt rc kıısc lurkçe'nın o/el ısını dahıl bıı<,ok kalıplarını ataso/u ve devımkımı Al manca>a kclımcsı kdınıcsınc aktaınıak tır O/damaı bu volla Alman okuıun.ı lomanını okuduğu Anadolu ınsanını Tuıke'nın mantığını da se/ınktcrck o dunvava ı,ok bovutlu dalmasmı sağla maktadır Almanca ya/.m Tuıkkr'ın ıster kadın ıstcr erkek olsun kıtaplaıının edebı>at katına yuksclmcsı anlattıklaıının )anı sıra nasıl ı^lcdıklcrınt vanı bi(,ım o/cnı ta^ımalaıına bağlı Zamanın ckyıcilık gorevı, on yıllaı sonra kendını gostcre cck ve Almanya'dakı Turk go(,men va zarlar arasında bır ıkısı Alman edebıyatı ıçınde yerını alacaktır Bunun gei(,eklc^ mcsı, bır verdc edebıvat bılımcılcrın, eleştırmenlerın ılgısınc dc nıulıta<,tıı Turk germanıstlerın konunun oncmını kavramış olması bencc onemlı bıı adını dır • Küttür taşıyıcriığı Alev Tci'iııai, NurJıı Hatah ıon Pa radıcs, hraıthftırt/M Salıha Sıhıınhardt, Dıc Stadt und das Madchut, Fn ıhurg ını Bn \\gau 199i Iraııc fıır Irane tverdc tch heımzahlcn, Haıuburg, 19X7 Yraucn, dıc \tcrbcn ahnc dass \u gc kbthdttcn hnıburv, Bascl Wtcn 199 i l ımnc Icıgı Ozdanıar Das Lcbcn c\t cıııc Karaıvaıneraı Ka/ıı 1992 licıımch Bo/l (cı/ınctı ııın 5 7 ıınaıı gıınlcrı \\lanbulda dnzcnlcd/ğı \cnmicr dı Minıılan bıldırı ııic tnıdtr Kaynakca: D U N Y A V I "Seyahat Ya Resulallah" Evliya Çelebi Seyahatnâmesi 1. Kitap: İstanbul Hazırlayan: Orhan Şaik Gökyay Istanbul'dan başlayıp Orta Avrupa'ya, Arabıstan'a, Mısır'a, Kafkasya'ya, Kırım'a uzanan seyahatler zıncırı. Geçmışle geleceğın ıçıçe geçtığı, zaman kavramının ortadan kalktığı bır başyapıt. Yönetımden aıle ılışkılerıne, halk oyunlarından giyım kuşama, komşuluk bağlarından ev, camı, mescıt, kale, han, saray gıbı yapılara kadar dönemının bırçok konusunu ele alan Seyahatnâmenın ılk durağı İstanbul. YAPI KREDİ OB3O YAYINLARI Galalasaray 8 0 0 5 0 U u n b u l i e l (02 1 2 ) 2 ^ 3 0 8 2 4 ( 4 h a t ) F a x 1 0 2 1 2 ) 2 9 3 0 7 2 3