Katalog

Zekeriya Sertel, Nâzttn'a bakıyor Nâzım Hikmet'in Son Yılları /ckcriya Sertel'in Nâzım'la ılgilı anıları ilk kc/ yıllar önce yayımlanmı^ vc genı^ bır tartı^manın konusu olmu^tu. Kıtap ycniden okur önündc. BEHZAT AY a/ını ın butıın vanıtlaıım edınıp okıuluğum gıbı, kendısıyle ılgılı kıtaplau di aiıp okuıum Son gunleıde de Zekeriya Sertel'in va/ıp, kı/ı Yıldız Sertel'in yayıma ha/nladığı bııyuk bov, 2)3 savfalık "Nâzım Hıkmet'ın Son Yıllaıı"nı alıp, ıkı gunumu vererek okııdıım Nâ/ım'a T u ı k ı v e ' d e ne denlı <,ıle ı,ckııı ıldıvse Rusv.ı da d.ı o denlı <jle (.(.ktıı ılmış Stafııı sansuıu, Nâ/ım'ı L\A sansııı eimı^ Avııca peşıne gı/lı gu dığl bıı dunvada ıııh, adalctsı/lık \e \ L 11 lık oıgutunden ınsanlaı takılmış !}iddet olarak kendmı gosteıen bu \an Nâ/ım boyleleııne "Benını pasapoı lışlıgı hıssedeı Ruh, aynı /am.ında tum" deımış l.go'nun da atısını hıssedeı, (.uııkıı 011 Nâ/ım gıbı buvuk bır şaırın l'urkıyedan kopmamii}, sadece faıklıla^miştıı lı olması o v u n e kavnağımı/dıı C), ve Lgo'yu aşarken bıle onu ıtermeve Dunya Baıı% Konseyı ııvesıdır Bu or devam edeı Ancak ıııhun acı ^ckı^ı, gutun bır toplantısıncla onu gormeve radıkal mutluluk umudunu da ıçerıı, gıcler Sertel Nâ/ım İlya Ehrenburc, çunku veıılı dunyanın ve her turfıı ta P a b l o N e r u d a , G e o r g e A m a d o ıle hakkıımun teıklıne ve bııeyın kendı otuımaktadır Seıtel'ı gorunce .sarmaş vaılığınm Otekı'ne boı«,1u oldııgumı dola^ nlııılaı Sonra Nâ/ım vanındakıanımsamasına a^ılan kapının anant.111 leıe Zekeııya Sertel'ı tanıtıı C) /aman dır, Otekı'nın atısının dııyumsanma dunyaca unlu bııyuk o/an Neıııda, sı Seıtel'e s^ıyle soyler "Bız bu adamın Ckırulduğu gıbı, Kovel'ın de onumııyanında ^aır bıle savılmayız " Bu scu /e k o y d u ğ u tınsel d o n u ^ u m , verılı kar^ısında nasıl ovunç duvulmaz dunyanın yadsınmasını ı^eren gcıçek Nâ/ım, yuıtdı^ındavken bırcok et bır vaıoluşsal k ı u Bu ılonıı^umıın yo kmlıktı bulunuı So/gclımı, Bulgaı hu lıınıı heıkes kendınce vc kcndıne goıe kıımetı Fuıkkı ın gocunu dıııduımak bulnıak /oıunda olsa bık, bu \okl.ı ka ıçın N.ı/ım'ı ^.ıgıııı Na/ım, Bulgaı lıııl tdılemcv ^eyleı de vaıdır Bunlaı lar a •jiı ogııtletde bulunuı 1) Tuık Kovel'ın "lınsel guıuuın butıın avgıtla leı'ın dılleııne, clınleııne saygılı olun, 11" dedıgı ^evleı, otneğın dogmatı/m, 2) Onlar ıçın Tuıkçe deıs veren okul koktencılık, logosun tııanlıgı ve heı laı açın, 3) Bıı okullar ıçın oğretmen tuılu ıktıü.n ka/anma ve ıklıdaıı elde okullaıında oğretmen yetıştıım, 4) On tutma mucadelesıdıı Çunku bunlaıın laı ıçın Tuıkçe gazete, dergı, kıtap ya tıımıı, llgosal ai7iınun hı/metındekı vımlavın, 5) Raclyoda Turkçe vavınlaıa kuına/lığı ve jidcletı odullendıın ve tı onenı verın nı ziedcleı Tının nıhaı gei(,ekle^mesı Na/ım, ( ( ın'c cagıılıdıı ( ( ın'de vuıek ıse, o/guıle^nuyı /oııınlu kılaı ve bu bun.ılımı (kalp krı/ı) geçnır ( j n ' d e n sadece polıtık ve ckonomık bır dev 1 ımı hcmen Moskova'va gonclcııln Kıem degıl, tahakkumun heı alanında top\e lın I lastanesf ne v.ıtırıln Keııdısme ba kun bıı devıımı anlatır (s 249) k'ovel kan doktoı Galina, Na/ım'a aşık olur de, Dogu nııstısı/mmın nıce denevım Ve bırlıkte yaşamaya ba^larlar den damıttıgı hakıkatı vıneleyerek, "er Nâ/ım, bııçok ıılkeye ge/ıye gıtler ılcm sonuı,ta degıl, Yol'cLulıı " der (s Ama oıalaıda o, yuıduna, oğlu Me 249) mct'c, e^ı Munevver'e olan o/lemıyle Tarih vc Tin bence olaganustu bıı vanmaktadıı "Cîurbet /or /anaat" dıye kıtap, ama aynı /amanda /or, v.ı >.\>\ .11 soyknıı, sık sık ;ıtap, . 1 1 11 Sankı bu yanaıdağ ka K.ıpak ya/ısııukı b e l ı ı t ı l d ı ğ ı gıbı ;a kap.ıl dıı Munevveı'le mektupla^malaıına "/orlu" bıı kıtap Zoıluğu, i(,eıığının ı/ın verılınce, her gıın M u n e v v e ı ' e yoğunlugundan ya tla uslubunun çet mektup ya/ar Ama yıne doyumsu/duı renllığınden ıleıı gelmıyoı Zorluk, kı Munevver'ın sesını duy tabın okuıun onunde a(,tığı "yol "da mak ıster Ama b u n a Kovel, "tınsellığe gıden kapıvı aı,an, Kadıkoy postanesı u ı n heıhangı bıı vanıt degıl, soıgıılamanın veıme/. tingeller Acı k t n d ı s ı d ı r " dıvm Sı/ bunılan daha 1 ç 1 n d e k 1 v 1 a n 11 i; a 111 /oılu bu ı,,ıba bılıvoı musunıı/' 1 • mız Butıın bıınlar yet No/hır mıvoımui; gıbı, Nâ/ım'ı 1 Muııa\ Bookchın, Öyeürlüğün Rıısva'da sıvasava sok Fkolojisi, Avııntı Yayınlaıı, Istanbul, ma/laı Bu vu/uen dıı% 1994 kıııklıklaıına uğraı Ay 2 |ocl Kovcl, Tarih ve Tin, Ayııntı ııca evınde bıle ı/lenır Yayınlaıı, Istanbul, 1994 (Butıın sayla Ilcm de, bır /amanlar num.ualaıı bu kıtaba gondertne yap Sovyctlcı'dckı sınıf aı maktadıı ) kad.1%1 taralından Yalaıı vanlış lı.ıbcileıle sıvasa 3 1 Kovel, "Matksı/m ve Tınsellık' clan valıtılıı Bu dıııu Birikim, savı79 Kasım 1995, s 55 mu ı/lcven, yal.ın vanlı^ 4 Aynı yerde. habc 1 lc 1 lc sıv a s a d a n 5 Aynı yerde, s 54 55 u/,ıkl,ıştıı ıldıgını d.ı og K ncn Na/ım Nc bıı Tarih ve Tin O/gürle^me F elsefesi v 1 k csckllk L liDi^ı/ de 1 Üzerine Bir Deneme / \ml knı < / liııı .ı\ a gc. Imışı/" dıye ( ll lldLtlll l\hllUİ / A\llllll so\ lc nıı kııba oıulc 11 / 12 "> s Fidel C a s t r o ' v a hayıamlıı kcşkc onıın gıbı olsayclım, onun gıbı yapsav dını ' deı vanmdakıleıe, ılostlaıına Na/ım, 58 vasindavkcn 28 vaşınd.ıkı Vera v a a^ık olııı kc^kc olmasaydı 'Bu kadın senı oldıııuı " o g u d u n c k bulunuılaı Ama o, oıalı olmaz l.n so nunda evlenıı Yakınları bu evlılıkten ho^nut olma/laı Nıtekıın çok geçme den Veıa sık sık ı/ınsı/ çekıp çekıp gı deı Kıskançiık Nâ/ım ın ıçını veı Bıı şııımde şovlc va/maktadıı "Yaımnjim goğsumu Viııeğımı yıyoııı/ bıı dı^ıvk beıaber Mektup ya/, telefon et, telgıal çek gelıvorum, gelıyoıum, gelıyoıum dc Olum, uslandıı bcnı " Vera, Nâzım'ın oğluyla ılgılenmesıne bıle ı/ın veıme/ Nâ/ım, içkıve, sıgaıa ya ba^laı Kuıtıılu^u ge/ıleıdc aıaı Sık sık evınden kaçıp, dıvaı dıyaı ge/eı Veıa'dan soguı Ama, vasjı sj.uı ıımaı sı/clıı, vıne doneı gıttıgı yeıleıdcn "Ben artık yas,amaıııalıyım, bu havat yaşamaya tleğmcv " dıve deıt yanaı ya kın dostlaıına Suıeklı olumden so/ eder !jovle yazaı bır baijka şıırınde ansi/ın atlayacagım boşluğa ne çuruven etımden habeıım olacak ne go/ıeıımın ç u k u ı u n d a dola^an bocekten Dıırııp dınlenmeden olumu du^unıı yorum sıram yakın demek " Kıtabın son bolumlerını okuyunca Nâzım'a Vera'nın yaptığı ı^kenceyı ıvı anlıyoru/ Vera sankı bır Ama/on Bıı de sovyetleıdekı kımılerınden çekmii; Nâ/ım So/gelımı, Isvestıva da/etesı, Kruşcefclamadı Acubek ın yonetımındedıı N â / ı m ' m g.ı/cievc goncleıclığı bıı ya/ısının ba^k.ı bıı \cı de y a y ı m l a n d ı g ı n ı g o r e n A c u b e k , "Akıbetın e l ı m ı / d e " dıye tehdıtleı savuruı Nâ/ını'ın yanıtı şoyle olııı "Sı/ benı oldursenız de, Ben Nâ/ım Hıkmet olarak va^anm ama yırmı ıloıt saat sonıa sen yok olabılıısın ve bıı daha adını anan o l m a / 1 " Nıtekıın, Nâ/ım'ın soyledıgı olııı Kııi'jcet ık tıdaıdan duşuncc, Acubek'ı bıı daha anan bıle olma/ Zekeııya Seıtel şoyle ya/ıvor "Bıı bırıne kaıı^mıs, olavlar ıçınde Nâ/ım'a son gunler /ehır ofmuştu Bır an once olmek ıstıyordu Artık bcvmı^tı havat tan Son sevgısınden bekledıgmı ala mamısjır U/gun ve mutsu/dııı d ı m gun olumu beklemekteclıı " • Nâzım Hikmet'in Son Yılları/ Mıl lt\ct Yayınldrı/ kvltıl !')')(> N cloğa değiştirilemez biçimde (hekı'dıı Buıada doganın vc clogada somutlaijan Otekılıgm redtlı so/koıııısudııt Oysa ıınsdlık egosal tutumım otesıne geçıp, Otckı'nın tum laıklıhgı ıçınde tanıtı masıdır, bu ıse reckktmeyı ve boyun dııııık altına alniayı (tahakkumu), yanı kopu^ıı degıl, kopus.un asjilabılmesı ıçın Otekı'ne açılabılmeyı geıektııır Kovev benlıgın Otckı ıle olan ılıs.kı sını açimlayabılmck ıçın faıklıla^ma (dıffeıentıtaıton) ve vaıılnıa (splıttmg) kavraınlaı ına ba^vıııuı Yapılması ge ıckcn, otekılığın oıtadan kaldnılması ya â,\ benlık ıçınde erıtılmesı değıl, tum hııklılığı ıcmde kabul edılmesıdır Buıada, tumuyle bııeysellesrnı^ ve rasyonalı/e olmu% sahıplenıu ve araçsal bıı bınlık kavıammın ycııne, Bookc lıın'ın deyımıyle "benlık olu^ıımıınun ıı/lasjnacı ve katılmuı vonletmı dıkka le alan' bıt bmlık lenomenolojısı ge lı^tııılmcyc çalısjldıgı açık kovel'e go re, kım oklugumu/ (bmlık) geıçeğı, tın boyutıınun hıık edılınesını geıcktı ııı, tın boyutu da ınsanların aslı top lumsallıklarının fark edılmesını Tın \aılık, benlıgm kendısıvle ve otekıleıle nlan ılı^kısının bılınunc vaıılmasıdır Ayıı, bas.k.ı \arlıklaı olaıak o t c k ı k r vardıı nıtekmı doga I\A otekıdıı ama, ınsan doğa avıımı Kaıtc/ven anlavışia kı gıbı "vaııdııış degıl, laıklılaşmiş" olabılıı I ıpkı vabancılaşjTiadan, so muııı ve t a h a k k u m d e n arınmıs bıı dımyadj dığeı bcnhklerle (otekılerle) ıhşkımı/ın "yaıılmıs," değıl de "larklı l.ış.mıs." olabıleıeğı gıbı Çunku ıııh, I go'nıın kaybolması ve benlığın clonu •jiıme ııgıamasıdıı, baskalaıına açılma ve otckııım bagımsi/ vaıolu^unun ka bııl cdıleick ka\ ı anmasıvla benlığın /engınlcsjncsıdıı Bu s^kıklc butunuylc 'laıklılaşmış" kışı, en /engın, en bııev scllcjiııi!} vc kıtleve cn .1/ bağlı kı^ı olııı (s 255) Dolayısıvla bıı benlık fe nomenolojısındc ()tekı, benlığm bıı parçası ve benlık de Otekı'nın ve bıı tıın dığcı bcıılıkk 1 ııı paıçasıdıı (s 64 65) "(îclıyor sıram Dünyanın acısını hissetmek... Bcnlıgın, ( )u kılij;ın kabul edıldıgı kolcktıi ı,ı/ı;ıleı u/ııınck venıden yapı lanması, bııeyın kımlıgını I'.go olaıak dtgıl rııh olaıak bıılmasına yol aı^atak Iıı, ^ıınkıı ııılııı olıi'çtuıan etken va/gt g1,, ()ttkı'ne vtımedıı lcjndc \aşadı j;ııııı/ ' salııp olnı.ı dımvası'nda ıse bu ııırıım I f;osal v.ıılık a^ısından tlbelle son deıeLc ıısklıdıı (Âıuak ıınutma nı.ık geıekıı kı buıada so/ konıisu olan baj»ı^ ya da sadak.ı ıitf;ıl, fiiıı,su/leıın ^ııcjlenılııılmeleı 1 <,abasıdıı ) Ustelık, ()tıkı'iK a^ılma dıın\anın acısını hıs sctnıek" ılcniLktıı kotuluj;un kcıl ge/ C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 356 t Zekerıya Sertel SAYFA 9