Katalog

Kapak konusunun devamı. lyice düşünüp taşınarak yaratılan yetkin bir tasarıma oturtulmuş bir karakter çizimiydi bu apaçık. Sanki matematiksel bir formülue tck lek lıepsi kendinc ait yeıe ycrleşmiş gibiyıli anlaiının ki^ileri. Kişi betimlemelerinin bu saydamhğıyla başabaş giden tenkli bir öykii anlatıcılığı da ayn bir doyıım veriyordu. Birbirleriyle sık sık kesişen yaşamlann tckil oyküleri, görkemli bir bütiinün organik parçaları halindc akıp gidiyorCILI. Sürekli olarak "Bir sonraki sayfada nc olacak acaba?" diye mcrak cttircrck hem dc. Dahası, bir yandan okuru boyuna doğaötesinc sürüklcrken, bir yandan da ayaklarıııı sıkı sıkı yere bastırmayı sürdürerek. C>aiptcn gelip kişilerin islenç giieünü zorlayan sesler, düşscl dostlar, zaman kavramıyla oynayan aynalaı gibi motiflcrın arasında, sözgclimi kurumaları için ycrc dizilmiş salça sinilcıi, küle gönuilen bir cczvcdcki kahve, sahibmin yanında yatmak için yataga atlayan kedı vb. gibi sıcak gclen bildik motiflcr, gerçeklikten gerçeklik ritesine kayışı daha anlamlı ve daha çckici kılıyordu. Bir başka deyişle inandırıcılıktan uzak, soyut mekânlarda, soyut karaktcrlcrle okura gerçck yaşamda hiç karşılaşamayaca^ı yaşantılar sunmayı amaçlayan kimi korku ya da gerilim romaniarını aşıyordıı bu anlatı. Okuruna hcnı yakından tanıdığı olgularla karşılaşmanın raharlığını yaşatıyor, lıcm dc ona birtakım belirsizliklcr, boşluklar bırakarak merak duygusunu kamçılıyordıı. Kaçınılmaz bir biçimde, birtakım ipuçlarıyla gizlidcn gizliye yol göstercn yazann clinc tııtunarak, bu bclirsizlikleri çözümleyip boşlukları doldurma isteğini uyandırıyordu. Dolayı•" Türlerötesi bir büyü: Muska ve. Sadık Yemni MUSKA Giilü/ Stidıh Ycııını /Mcln Yaytııltirı /176s Muska/ Sadık Ycııını /Mctn Yaymları /1W • Soyut mekânlar, karakterler sıyla, yapıtın uzağında, cdilgin bir okuma sürecinin içine tıkılıp kalmak olanaksızdı; hiç zorlamadan, tatlı tatlı kavrayıp "Katıl bana" diyen bu anlatıyla bütünlcşivcriyordu insan. Etkin bir okur kcsilip anlatı kışılcrının yanına gitmcnin ve tutarlı ba^ıntılarla gclişen olay örgüsünün içine dalnıanın verdiği haz duyumuna, alabildiğine kıvrak bir dil kullanımının verdigi estetik duyunı da katılıyordu. (Yaşamının yarı böliimünii yurtdışında gcçirmiij olan bir kişitıin 1 lirkçc'yc bu tlcnli hakim olması, Türkçe'nin ncrcdcysc bütün ıcnklerinden sınırlara varırca.sına yararlanabilmcsi ne güzcl. Yctcncgin yanı sıra, çok vc iyi kitap okumamn bir sonucu olsa gcrck bu.) Sözdizimi yöniindcn birbirleriylc son dcrccc akıcı bir biçimde cklcmlcnen tümceler yer yer de ilginç benzetmeler ve eğretilemclerle donanmıştı: "7.amcw ştşcıt balon gıbi bir şeydi anun için. Zaıncııun kc)$u$ttmııası hcp o halonun yüzeyinJe kalanlar içindi. Bir kiıme bu halonun taııposuyla &enişlerse hiçbir şcy gerçektcn gcçıp gıtım$ ya da yitmiş sayı/mazdı Aynı aııda geçmi$i vc anı kucaklanıak olasıydt," gibi; "Bahasına karşı dtıydııgıı sııçlııltıh dııygtıstı da dcv bir &iil gihi açıvcrmişti. Btı dııygtı şinıdi bir ntidyc gibi yapışık duruyordu bcyninde," gibi; "Az (iııcckı paııik. ıizalnınjtt, anıa oıiıın yavaş çchtııı zonklayan bir yara gibi varolduğııntı hnscdiyordıı," gibi; "Kttşkuları hızlcı kcndi i'ıcra köşeierine çckilım$lcrdi. Vücııdtnuın bir miizik cnstrün/anı gibi akort oldnğjııuı hisscdiyordıı," gibi bcnzetiler. "Tcı/iııi/ı hazı hassas balgclcri yaptıkları ortak loplaııtıdaıı •ionra 'Gılarıımz akorda gclım^tır Çalacak parmaklar araınyor' ıncsajı yayınlamaya başlamışlardı," gibi; "Çok basılmıij korku tapnığıın/ı üstünde ofkc kaktihleri açmıştı şiındi. Ktdcınli dostu ba) ağrısı bu kaktihleri çok scverdi. Hcmcn rcıık reıık çtçcklcrlc \ü\Lııııcyc ba^ladı onları," gibi; ". vah\i kaplanların gcziınliğı kapkara gözlerı..." gibi; "Sczgigo'zii açık kıınsclcr vardı." gibi cğretilemeler... Bu dil oyunları olağanüsfü bir iıngclem giicünü yansıtıyordu. Ustelik, mizah duygusunun da nc olduğunu çok iyi bilen bir imgelem gücüydü bu. Son kertedc incelikli bir söylemdcn, yüzünüzde tcbcssümlcr uçuştııracak muzip bir söyleme geçiriveriyordunuz. Aklı başında kabadayımız Ziya'da bıçkınlığın söylemiyle karşılaşıyordunuz örne^in: "Kadtnlara gclincc tam bir balıkçı kcsilırdı tğııcııın ucııııa taklıg'ı scmttckı çapktıılık iiııii ve şahuna ııcvi fiziği çok balık çckcrdi."; "Beyaz incc humaş dolgıın viicudtııııın stratejik bölgclcrinc yapı^arak kadıııı çıplak olmaktan daha baştan çıkarıcı yapımştı." Hele çocuklarm acımasız olduğu denli de sevimli dünyasına girilen bölümlcrdckj argomsu söylcm neredeyse sesle güime istcgi uyandınyordu: "Korhan onıı gördüğiindc Sarp plaıuıtt yapmıştı Sart $orltaıı götü tabak gıbi orlaya çıkmış Vakvak'ı nnhlayacaktı öncc. Buıııı iki ııcdcndcn yapacaktt. Birtncisı cstctik bir nedcndi Sarı çok cırtlaktt. 'Bc/ıı nl, hcnı al diyc hağırıyordu." Halit Duman HalloşMecnun sözleşmelerinde de zaman zaman alaycı bir söylcm kullanılıyordu: "Bir tornavıda vcrııı, noroııltinııızın t'tdaltirını sıkayıııı Bir kıyak csprı yaptıı, en dayaıııhııaz gü' Dil oyunları SAYFA 4 CUMHURİYET KİTAP SAYI 356