Katalog

Derin Türkömcr'den 'Av'ın vc i(Avcı'nın öyküsü 'Avcı'ya "Rasgele" ı Derin Türkömer ve Ali ustay zambia'da bir av gunu sonunda. DENİZ ILGAZ D erin riırkomer'ın Avcı adlı ki tabı ülkemi/.de avcılıkla ilgılı gerek teknik gereksc edebıyat ve anı türlerinin pek az sayıdaki örncklerinden birisi. Oysa ata sporıı ola rak andığımız avcılığın, günümüzden yüzlcrce yıl önceye u/anan renkli bır geçmisj var. Osmanlı minyatıırlerinde av tasvirlerinc, müzclerimizde ince is;çiliğine hayranlık duyduğumuz cski av silalılanna ve gereçlerine rastlamaktayı/,. [Jlkemizde av edebiyatı zincirine önemli bir halka ekleyen bu kitap, içeriğiyle olduğu kadar tasarımcısı Yüksel Çetin'in katkılarıyla ulaştığı özgün estetik boyutta da üstün bir eser nite liğinde. Ava meraklı, av luıkunıı bir ara^tır nıacı gö/üyle yazılmış,, sanatçı titi/li JJ,iy[t dii/enlcncrek resiınlendirilmiş olan Avcı, bir "biiyiık av" (cski avcıların "kaçar av" dtdiklcri) ve " t r o l c " avcısının av amlarım konu ettiği için ayrıca heyecanla okunabilceck ve <ıv mtkuıuı pek çok gcncin uiuklarını aç nıakıa vardınıcı olabilecek bir kitap. Avcı'da aiııları anlatılan Ali LJstay, dogava vı avcılıga yürekten bağlı bir kisj olarak Tüıkiye'de ve de yurtdısjn tl.ı Airik.ı'dan I limalaya'laıa, Avustralv.ı dan Kıı/ey Kutbıı'na kadar yeryü/ııııiin dört bir kösysindc avlanmi!}. Kitabın ya/.aıı Derin T ü r k ö m c r ile dosllııklan yıllar öncesine uzanıyor. İkısi de Istanbul Bebek sırtlarındaki Roberl Kolej (şjmdikı Boğaziçi Universitesi) nıe/umı. Oıııiır boyu süren bir doslluk, bir likte avlaıınuı, eglcnme, solıbet, tartişma, paylasına, dcrtlcşme gıbi çok yönlü olarak akıp gcçnıckte iken, Türköm e r ' i n bu m a e e r a s e v e r d o s t u n u n renkli dünyasmı kalıcı kılma gercginı duymasıyla birlikte bir av anıları kita bının da cekirdegi oluşuyor. "Avcı ile Tanışma ' adlı önso/.ünde Rcssam Ergin Çavuşoğlu'nun elinden çıkmış olan karakalcm resimler Avcı'nın sayfalarına ycr yer hem estetik bir boyut eklcmcktc hcm de anılara ait bazı ayrıntıları aydınlatıcı bir görevi ycrine gctirmckte. Kitabın sonunda avcının albümündcn ilginç fotoğrafların yer aldığı bölümde isc bu resimlcrc bakarak avı, avın mesken tuttuğu vahşi doğayı, avcının kcndisini vc birlikte olduğu yöre insanlarını bir parça tanımak mümkün olmaktadır. bu b.ı^lanuıçla ilgilı olarak yazar T ü r k ö m e r şöylc demekte: ..'Yalnı/.ca anlatmakla o l m a z ' , derdim Ali'ye. 'Otur da yaz bunları. Al kalemi eline ve hepsini yazıver.' Dünyada pek az av mer.ıkliMnm vasayabileeeği n ı a c e t a l a r ı n ı kâgıda dokmesi için Ali'yi sürekli iteler dııııır duın. Bir ya/ .sabahı evinin bahı;esintlc kabvaltı eıliyordıık. . . 'Sen vaz.s.ına btınları,' dedi. Ali ve ekledı, 'Aslında ben denemediın değil anıa anlaılım ki ellerim kalemi silah kadar iyi tutnııı yor!' Ve açıklaınasıııı ^üyle süıtluı mekte I iırköıner: Av Tutkıısu atllı kitabım yeni ya yımlannııijiı Koıuıstınıı yine aveılık diınvasmdan alaıı ikinci bir kitaba bas lam.ıyı ben de düijünuyortlum, ancak bir süre ara verdiklen snnra. Tükomer yine de bundan kısa bir siıre sonra Ali Üstay'ın özellikle yurtdı şındaki aveılık yaşamını yazmaya girişmek için karar verir. llk denenıeyi bi tirdikten sonra, öncelikle ya/dıklaıını bırinei ^alıısta nıı yoksa üçüncü şahiMa ıııı anlatnıası gerektifii sorunuyl.ı k.ıı^ı karşıya olduğLiııu ı;örür. Oykıiyiı l!siav'ın ag/ıiKİan anlat!i»ıntla ona ö/^ü itatlelere ve kişisel duy^ulara dalıa ko lay girebildifjini anlar. Ancak, Ahika'va birlikle giliikleri iki satarivle ıl»ılı anı laıda kendisine nasıl yer vercccği, kendisintlen " b e n " diye mi, yoksa "Derin" diye mi söz edeeegi bir hayli düşündürür yazarı. O n u n güçlükle ulaştığı bu teknik eo/ünıleri okuyucu kilabı okurken değeıiendırecektir. Yurduımızun hemen her yerinde avlanmış olan Ali Üstay'ın bu kitaba giren av anıları yalnızca y u r t d ı ş ı n d a 1975 ile 1993 yıllan arasında cıkmış oltluğu avlara ait. Ustelik "büyük av" dıijindaki avcılığmı, yani kui} avlarını kapsamıyor. Yalnı/.ea l'ürkiye'ıleki avlaıından, Ali Ustav kendisi lngilizce Kitaptan bir bölüm. olarak ya/tlığı H u n t i n g in T u r k e y (Tüıkiye'de Aveılık) adlı kıtabında kıs mt'tı bahsetmektedir. I ürkömer, avcı dostunun kinıliği ve kişiliği hakkında ise şu bilgileri \er mekte: '1942 doğıımhı, diploması ıla mes legi de inijaat miıhendislıgi Yurtıeınde ve dışııula bircok inijaaı pıo|esını liasarıyla tamamlamış olan Ustay JjııkctİL' ri'nin ba^ıııda. ()nv.unda tiılekle tliııv va avlaklarını dolasıp dııran eoijkukı bir macera adamı oimakla yetinmeyen bir avcı. lih?w\ı ycmcsini \cvdıgı hıiJtir chııa cıfcıaııı gözc/v/cvc de biiyiik ö/en göşteriyor.' Üstay'ın avcılığa olan katkılarını ıla şöyle acıklamakta: ' I'ürkiye ve diıııya avlarına ait bir müze kurmuştur. Avcılığın dı.şmda ba^ka alanlarcıa da eğıticı nıteliği olan bu muzetıin yanı sıra, Türkiye avlarının ve doğasının dış ülkelerde tanıtımı ve av hayvanlarımızın korunması konulaıında Orman Bakanlı^ı'mıza tles tekleri olmııştur. Kurduğu liırlc^ıh Av cılıh Mcrkczı adlı dernek kanalıyla bılinçli ve koruyucu avcılığın yayılması yönünde calışmalar yapmıştır. Ali'nin ülkemi/ avcılığına bir diger katkısı tla ilk özel avlak ve tesisi kuıarak burada av hayvanlarının ve kuşlarının üretılmesi konularındaki olıımlu çabalarıdır.' Avcı adlı kitabın yazarı Derin Türkömer'in kimliöi ve kisjliğine gelince, yaşça büyiiğü olduğu Ali Ustay ile aynı mesleği, mülıendislıgi payla^makta. Kendisi u/ıın vıllardır ilaç sekloriıiHİe yönetıcilik vapmaktadır. Ali U.stav ile paylaştıkları bir ba^ka ortak nokta, Ameılka Birlesik Devletleri'nde larklı yıllarda okudukları aynı okııl: Worcester Polytechnic. Avcıfık dıinyasına kuçuk vasta dayı sının av eantasmı ta^ıvarak katılmış olan Derin Türkömer aveılık konusunda ya/dığı bu ikinci ö/gün eseriıulen once, kendi avlarını konu ettiği ve 1983 te yayımlanan Av Tutkusu nda, işindcn geriye kalan zamanında özel vaijamiyla iç içe sürdürdügü bu tutku yıı dile getirmekte. Av onun yasammda öylesine önemli bir yer almı^ ki, silah ve barutun ötesinde, ormanların ve dağların büyüsü, yörc insanlarının ya^antısı ve öyküleri, avda payla^ılan doslluk ve heyecan ile insan eli değnıemıs; doğanın içinde varolmanın veıdıği ha/, hep bunlar bir bütunlük oluşjımı rak onun ya^amına renk getirmı^, dünya görüijünü şekillendirmiş. Avcı'da, insana atalarından miras kalmış bir uğraş olan avcılığın özü ve avcının doğru yaklaşım ve davranısjarı da \ıırgulanmakta. Kendi içinde bir disiplini vardır avın, her gördüğü ava silah çevirnıemeye, seçiçi olmaya çalış malıdır avcı. Doğavı kusiiırmeden av Çoöıımuzun ancak düşlerinde ya da filmlerde görebileceği aveılık öyküleri var Avcı da. Sazdan bir kulübcnin içinde, elde dolu silah, geceler boyunca aslanın (simba'nm) beklenmesi var. Mıouıh'o a ğ a ç l a n n ı n ve ıtuısasa kümelerinin arasından dereye incn antilopların, zebraların doyum olmaz seyri var. Yerlilerin "gri tıayalet" dediği kocaman Kııdıı boğası; Afrika avcılaıının "beş biiyiik" dedikleri fil, gergedan, lcopar vc aslan ile birlikte en tehlikeli ve cesıır olan yabanmandası. At'cı'âan daha nice hayvanları ve maceraları sıralamak mümkün: Omo nehrinde bir denizaltı kadar sinsicc süzülen timsahların avı; adına "beyaz avcı" denen Atrikalı rehberlerin dehşet veren öyküleri; Zambezi nehri boyunda avlanmak ycrine teröristlerin avı olmamak için girisilen Çiitışmalar; ürpcrtici ve Lsterik kahkahalar alan sırtlanlar; üstiın niı /ekâya ve güce sahip olan, bir sıhiıbaz gibi belirip kaybolan leoparlar; Alaska nın geçit vermcz daglarında kiiçücük bir çadırda günlerce kar lırtınası altında mahsur kalmanın öyküsü; Altay dağlarının ünlü koçıı ar^alı, Avustralya, Java ve Yeni Zelanda ormanlarının bilmediğimiz avlan; Kıı/ey Kııtbu "beyaz sessizliği" içinde köpek kosııltı kızaklatla geçcn günler; I limalayalaı'da iiç bin be.^ yüz metrenin üzerinde "mavi koç" bharal ile goral, \crow ve tnhr avlan; Bolivya'da Paraguay nchri boyunca jaguar avı. • SAYFA 12 C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 3 56