Katalog

Türkiye Yahudileri'nin tarihini abartılı bir "hoşgörü" söyleminden kurtarıp gerçekçi bir şekilde aktaran Avner Levi'nin eseri, şüphesiz sadece Türkiye Yahudileri'ni yakından ilgilendirmekle kalmıyor, bu topraklar üzerinde yaşayan herkes için fazlasıyla •önemli konulara da el atıyor. Bıırada anlatılanlar, Türkiye toplumunun toplumsal befleğinden silinmcye çalışan tarihin bir bölümü. Kör Melek/ Tahar Ben Jelloun/ Çeviren: Nurtcn Çağlar/ llelişim Yayınları/ 175 s. Kocası öldürülen bir dulun amansız mücadelesinin öyküsü... Küçük bir İtalyan köyünün yüzlerce Afrikalı göçmen tarafından garip bir tarzda istila edilişi... Mafyayı soruşturan suçbilimci bir sosyoloğıın umutsuz itirafı... Soruşturma komisyonu üyelerinden birinin açık saçık düşleri... Bir Amerikalı göçmenin öldürülen babasının mezarına hiizünlü dönüşü... Bu öykülerin hepsinde, adlandıramadığımız şeyler karşısında duyduğumuz şaşkınlık kol geziyor. Suç ile şiddetin mutlak gücüne tanık oluyoruz. Cinayetlcre terk edilen ve devletin iflasından veya yozlaşmasından korkan bir toplumun ahlaki çöküşünü izliyoruz. Uzun bir Güney Italya yolculuğunun ardından yazılan bu "Mafya Romanı", gerçeği, yoğunluğuyla, karmaşıklığıyla, belirsizliğiyle bir gazetecilik araştırmasından daha iyi anlatıyor. Başka bir dünyadan gelen, böylesine çarpıcı bir gerçekliğin ortasına atılan yazar, orada yaşayan insanlann artık ayırt edemediği olayları bütün çıplaklığıyla seçip gözler önüne serebiliyor. Ali Şükrü Bey'in Tan Gazetesi/ Ahmet Demirel/ lle//)//'/ Y,iYnı!,ır// "">(> s. önemli bir katkıda bulunuyor. Kitapta, uluslararası ilişkiler kııramının, modern öncesi dönemdeki kökleriıulen başlayarak, idealizmreali/m ve gelenekselcilikdavranışsalcılık gibi temel tartışmalarla izlediği seyir analiz ediliyor. Bu seyrin bugün vardığı noktada, uluslararası ilişkilerde ortaya çıkan çoğulcu yapının yerleşik pozitivist yaklaşımları n.tsıl saıstığı gösteriliyor, eleştirel bir bilim anlayışınm gerekliliği savunuluyor. Yazarların önemli vurgulanndan biri, uluslararası ilişkiler kuramlarının vc politikalarının, uluslararası ilişkilerin düzcnlcnmesinde bizatihi tayin edici etkenler oldukları doğrultusunda. Kitapta, derleyen Atila Eralp'in yani sıra, lhsan D. Dağı, E. Fuat Keyman, Necati Polat, Oktay F. Tannsever, Faruk Yalvaç ve A. Nuri Yurdusev'in makaleleri yer alıyor. Sisicnı vıKimlik nesnelci eleştiri anlayışlarının dışında, Marksist bir eleştirinin, yani yukarda belirtilen özcllikleri taşıyan bir eleştiri pratiğinin olanaklarını araştırdım" dediği, 1994 ve 1996 yılları arasında lkinci Yeni ve Kemal ()zer şiiri üzerine ya/ılmış yazılannı bir araya getiriyor. Yazar, kitabını sunarken, "Ben, bu yazıları yazarken hiç sıkılmadım. Okurun da, eğer böyle bir çalışma dikkatini çekecek kadar bir eleştirel ilgiye sahipse, okurkcn sıkılmayacağını umuyorum. Gerisi, metinlerin eleştirel gücüne kalmış..." diyor. sanoı&k t;r kaoa K t: MA l. u Z t. R m• * >" 11 Tan gazetesini tanıtan bu kitap, Ahmet DemirePin daha önce yaAli ŞUkrü yımlanan Birinci Meclis'te MuhaBp1.1 liiıı lcfet: Ikinci Grup başlıklı inceleCıUZClKM mesine belgesel bir katkı niteliği raşıyor. Birinci Meclis'te Trabzon ınebusu olarak görev yapan Ali Şükrü Bey'in sahibi ve başyazan olduğu Tan, 19 Ocak 1923'te Ikinci Grup'un görüşlerini yaymak amacıyla yayın hayatına atıldı. 1 laftada altı gün yayımlanan gazete, başyazarının birkaç ay sonra hâlâ tam olarak aydınlatılamayan bir cinayete kurban gitmesi nedeniyle topu topu 68 sayı yayımlanabildi. Değişik kütüphanelere dağılmış Tan'lar biraraya getirilcrek ha/.ırlanan bu derlemede, önce tkinci Grup'un temel görüşleri, sonra gazetenin içcriği değerlendiriliyor. Ardından, hemen hemcn tümü Ali Şükrü Bey tarafından kaleme alınmış başyazıların tamamının, önemli bulunan başyazı dışındaki yazılarm ve yine Ali Şükrü Bey'in hazırladığı "Halk ve 1 lükümet" başlıklı yazı dizisinin çcvrimyazılarına yer veriliyor. Gazetenin yayımlandığı sırada en önemli gündem maddesini oluşturan Lozan görüşmeleriyle ilgili yazılann her biri önemli bir belge niteliğinde. Ayrıca birçok yazıda ele alınan komıların, bugünlerde de tartışılıyor olması özellikle dikkat çekiyor. Araştırmacıların olduğu kadar, yakın tarihimize ilgi duyan herkesin "bir şeyler" bulabileceği, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş günlerinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunan bir kaynak. Devlet, Sistem ve KimlikUluslararası tlişkilerde Temel Yaklaşımlar/ Derleycn: Atıla Eralp/ lletışim Yayınları/ 111 s Soğuk Savaş döneminin sona ermesiyle uluslararası ilişkilcrde büyük bir hareketlilik ortaya çıktı. DevletIer arasındaki ilişkiler, bölgesel dengeler, kurumsal yapılar, hukuksal anlayışlar, politika aktörleri değişiyor. Böyle bir dönemde, "ülkemizin bölgede ve dünyada artan önemi"nden bolca sözedilmesine karşılık, Türkiye'de uluslararası ilişkiler alanında ciddi bir literatür kıtlığı var. Elinizdeki kitap, uluslararası ilişkiler düzeninin ve "ilminin" içindc bulundıığu bu dinamik değişimi tartışırken, bu açığın giderilmesine SAYFA 18 Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu/ Şeri/Mardin/ÇevtrenlerMümtaz'er Türköne.Fahri ünan,lr/an Erdoğan/ Toplu Eserlerı 5/ lletı^im Yayınları/ 504 s Türkiye'de düşünce tarihi, din ve siyaset sosyolojisine yaptığı önemli katkılar nedeniyle düşünce hayatımızın öndegelen isimlerinden biri olan Şerif Mardin, toplumumuzda yüz yılı aşkın bir süredir gündemde kalan din, modernleşme, batılılaşma gibi olguları resmi yorumun da yerleşik muhalif söylemlerin de dışında kalarak, toplumsal zemin ve arka planlarıyla birlikte inceler. Mardin'in pozitivist Batı düşüncesinin Türkiye'de egemen görüşle birleşerek biçimlendirdiği "kabul edilmiş" eğilim ve yönteme kapılmayışı, toplumsal değişim dinamiklerini genclgcçcr kalıplara sokmayışı, resmi ideoloji ve Kemalist söylemin etkileıinden uzak kalışı, onu "Cumhuriyet aydınlan"nın önemli bir kesiminden kalın çizgilerle ayınr ve bütün eserlerini toplumbilim dünyamızda ayrıcahklı bir yere koymayı gerektirir. Yaşadığımız Günlerin Yazıları/ Kemal Özer/ Yordam Kitapları/ 112 s. Yaşadığımız Günlerin Yazıları, Kemal Ozer'in önce haftalık Gerçek dcrgisinde arada bir, sonra da Evrensel gazetesinde her hafta "Gün Olur Söze Yazılır" başlığı altında yayımladığı yazılardan oluşuyor. Yaşadığımız Günlerin Yazıları, yaşadığımız günlerin duygularıyla, izlenimleriyle, çağrışımlarıyla örülü. Yaşadığımız Günlerin Yazıları, yaşadığımız günlerin gerçeklerine başka bir açıdan, ozan gözüylc bakmayı deniyor. Alışıldığı gibi değil; ormana bakarken ağaçları da, ağaçlara bakarken ormanı da görerck. Yani ayrıntılarda bütünün ipuçlannı yakalayarak, bütünde ayrıntıların altını çizerek. Yaşadığımız Günlerin Yazıları, yaşadı . ğımız günlerin gerçeklerini ozan gözüyle gördüğü gibi, başka bir dille, ozan diliyle konuşmayı amaçlıyor. Herkesin her zaman kullandığı sözcüklcrlc, ama onIarı kııllanırken, kavramlara tutsak düşmeden, anlatım kalıplarına boyun eğmcden. Yaşadığımız Günlcrin Yazıları, lirikliğini 'şiir'e, tadını 'deneme'ye borçlu yazılar. Toplumcu Şiirimizde Bir Kanal Kemal Özer/ Mustafa Bayram Mıstr/ Yordam Kitapları/ HO s. Eleştiri üzerine, özellikle de Marksist eleştiri üzerine düşünceleri ve eleştirel çalışmalarıyla tanınan Mustafa Bayram Mısır, ülkemizde eleştirinin edebiyat dışı sayılmasında, "yaptıkları işi bir bilim, vardıkları yargıları bilimsel bir yasa" olarak gören toplumcu gerçekçi eleştirmenlerin de katkısı olduğu kanısında. Oysa, Mısır'a görc, bilimsel yönler taşısa da eleştiri bir bilim değil, ideolojik, felsefi ve sanatsal bir etkinlik. Kcndi deyişiyle, "bilimsel, ideolojik ve felsefi bilginin eklcmlendiği, dolayısıyla, açıklayan, sayan, sınıflayan, değer veren, taraf tutan, coşkulandıran, vs. bir olanaklar toplamı." Elinizdeki kitap, Mustafa Bayram Mısır'ın, "Bu yazıları yazarken, öznelci ve Oradaydım Diyebilmek/ Kemal özer/ Yordam Kitapları/ 197 s. Oradaydım Diyebilmek, "Altmış yıllık zaman diİiminde kendi başıma değil, neler yaşandıysa onlarla iç içe yaşamak istedim. O zaman dilimi içinde olmak istedim. O zaman dilimini yaşayanlarla birlikte olmak" diyen Kemal Özer'in, yaşadığı 60 yılın ardından kendisine yönelttiği bakışı ve soruları kapsayan, o bakış vc soruların sonuçlarıyla karşılıklarını araştıran, okuru da bu araştırmaya ortak etmek isteyen bir derleme. Üç bölümden oluşuyor. Hayli ilginç olan bu kitabı kaçırmayın deriz. kemal Özer Oradaydım Cll •ebilmek Eski Yunan ve Roma'da Mühendislik/ / C, Çeviren: Darış Btçakçı/ TÜBÎTAK Popiiler Bılım Kitapları/ 247 s. Eski Yunan ve Roma gibi büyüleyici iki uygarlığın mekanik beccri^U1..Hİ \ ı R lerine ilişkin bir bakış açısı kazandırmayı amaçlayan bu kitapta, bilimsel düşünccnin gelişimi anlatılırken teknolojinin ve "aklın sınırlarının" günlük hayatla olan ilişkisine de yer veriliyor. J. G. Landels'ın özenli bir araştırma sonucunda kaleme aldığı Eski Yunan ve Roma'da Mühendislik, bilimin arkeolojisine yönelik önemli bir çalışma. Matematiğin Aydınlık Dünyası/ Sinan Sertöz/ TÜBİTAK Popiiler Bilim Kitapları/ 1IX s. Matematik, akademisyenlerin loş koridorlarda birbirlerinin kulağına fısıldadığı anlaşılmaz kavramlardan olıışan bilgiler yumağı değildir. Matematik, hayatı dolu dolu yaşamış insanlann sevinçleri, üzüntüleri, başarı ve yenilgilcriyle oluşturdukları bir insanlık maccrasının öyküsünü bulacaksınız. 1 lalen Bilkent Üniversitesi Matematik Bolümü'nde öğretim üyesi olan Sinan Sertöz, Matematiğin Aydınlık Dünyası'nı TRT için hazırladığı aynı adlı belgeseli esas alarak kaleme almıştır. Bilimin Arka Yüzii/ Adrian Berry/ Çeviren: R. Levenl Aysever/ TÜBtTAK Popiiler Bilim Kitapları/ MO sayfa "Bu kitap, dünyayı değiştiren buluş ve keşiflerlc onları yapan insanlann kimilerine ışık tutmaya çalışıyor. Bu, oldukça kişisel bir derleme; bilim tarihindeki önemli olayların 'eksiksiz' bir dökümü olması hiç düşünülmedi. Oyle olsaydı, o kadar oylumlu olurdu ki onu yerinden kaldırmak için Arkhimcdcs'in makaralarından birine gereksinim duyulurdu. Niçin şunu değil de bunu scçtim? Çoğu durumda bunun yanıtı, hiçbir ilginç görgü tanığı ya da daha sonraki bir tarihsel anlatı buİamamış olmam. Omeğin kitapta, 19O3'te ilk insanlı uçuşu yapan Wright kardeşlcr hakkında hiçbir şey yok. Neden? Çünkü yerel gazetenin bilimi akılalmaz bulan kişilerden biri olan editörü, 'bu gülünç hikâyeyi' habcr yapması için bir muhabir göndermeyecekti." CUMHURİYET KİTAP SAYI 352