Katalog

r gini, Sun Tzu şöyle formüle etmekte dir. "Düşmanı, seni beklemediği yerde vur." Kitapta bu strategcmin uygulama alanı için 15 örnek verilmiştir. Bıınlardan birisi de "illüzyonistler"in bu strategemi kullandığı belirtiliyor. Uluslararası sorunların görüşülmesinde bir manevra öğesi olarak sıkça yararlanılan bu stratcgcm retorik bir nile olarak şöyle kullanılabilir: "Görüşmeler sürecinde karşı tarafın dikkatini, görünüşte çok önemli, oysa aslında gerçekdışı bir başka sorunu abartıp ortaya sürmekle asıl sorundan uzaklaştırmak." Strategem numara.7: Bir Hiçten Bir Şey. Yaratmak Ozü: a) Bir sahte tehlikeyi öylcsine sahnelemeli ki, rakibin (düşmanın) dikkati, ardından gelmekte olan gerçek tehlikeyi sahte tehlike sayacak şekilde çelinmiş ve rakip (düşman) herhangi bir savunma önlemi almadan kurban durumuna düşürülmüş olsun. b) Bir sahte senaryo ile düşmanın gerçeği başka tiirlü algılamasını sağlamak ve böylece avantaj elde etmek. c) Uydurma haber yaymak: düzmcce bir şeyi gerçekmiş gibi göstermek; ortalığa söylentiler yaymak; tezvirat ve yalan kampanyası açmak; karalama taktiği gütmek; bir sivrisinektcn fil yanmak; abartma manevrası. Yaratma strategemi, kreasyon strategemi. Kitapta, Prof. Senger, 7 numaralı strategemjn kısa formülünü yaklaşık olarak l.Ö. 6/5. yüzyıllarda yaşadığı sanılan Taocu filozot Lao Zi'nin Daodejing adlı eserinin 40. bölümünde şöyle verildifiini yazmış: "Dünyadaki ner şey varoianlardan oluşur; varolan ise varoltnayandan meydana gelir." Bu şu demektir: Her şey, meydana selmezden önce var değildir; demek ki her şey hiçlikten doğar. Ülkemizden iki örnek: Unlü şair Nâzını Ilikmet'in başına gelenler, bu 7 numaralı stratcgcm ile açıklanabilir. Ote yandan kısa bir süre önce yaşanan Kardak kayaları krizi de yine 7 numaralı strategcmc uygundur. Kitapta 21 örnek olayla açıklanan bu strategem "hiçlikten bir şey yaratmak" olarak yorıımlanabilir. Harro Von Senger'in Savaş Hileleri adlı yapıtında 18 tane strategem seçiIerek, Batılı insan için Çin düşünmc yöntemine strategemler yolııyla bir anahtar olmaya çalışılmış. Unlü Çinli ya/ar ve bilgin Lin Yutang (1895J976) şöyle yazmıştı: "Çin halkı I lıristiyanhk ööretisinin bir bölümünü seve seve kubul eder; ö/ellikle lsa'nın 'güvcrcin gibi saf olun' ve 'yılan gibi akıllı olun' diye öğüt vercn sö/lcrini." Çin'ilcr bir düşmanlıkla karşılaştıklarında ya da ka\ rayamadıkları bir dıırtım karşısında, spontane olarak durunıa strategemler açısından bakarlar. (s. 447) CJenelde biz Batılılar Uzakdoğu ülkelerini gizemli, bilmeccmsi buhırıı/. Bunun temel nedeni, bu milletlerin olayları strategem mantığına görc yorumları ve çö/melcridir. Savaş HileleriSlratgemler kitabı pck çok meslek grııhıı üyelerince başucu kitabı olarak bulundurulmalıdır. Oncelikle kurmay subaylar, işletmelerin pazarlama bölümü elemanları, uluslararası ilişkileri öğrcnmek ve yiirütmekle yükümlü olanlar ve özellikle de gazeteciler. • Savaş HileleriStrategemler/ harro Von Scngcr /Çcvıren: Mckııı Özhalta/Anahtar Kılaplar, 19%/ 455 s. Az, öz ama sair/siîr vazıları Mustafa Öneş'in ilk kitabı olan "Şair/Şiir Yazıları"nda Ahmet Haşim, Cahit Sıtkı Tarancı, Behçet Necatigil, Melih Cevdet Anday, Edip Cansever, Ece Ayhan, Eray Canberk, îsmet Özel, Ataol Behramoğlu ve Süreyya Bcrfe olmak üzere on şair ve onların şiir kitapları ele alınıyor. GÜLTEKİN EMRE erede bir Mustafa Oneş yazısı gördüysem kaçırmamaya çalıştım hep. Ne yazık ki, hani hep derler ya az ama öz yazan, diye, Mustafa Öneş de öyle; aerçekten az, ama gerçekten öz yazan bir şiir/şair eleştirmeni. Mustafa Öneş'in 1967'den beri çeşitli dergilerde yayımladı£ı eleştiriîerin, değerlendirmelerin, bunca yılın emeğin, "Şair/Şiir Yazıları olarak Oulak Yayınfan'nca geçtiğimiz günlerde kitaplaştırıldığını duyunca, çok sevindim. Çoğunu kesip sakladığım yazıları kitaplaşmış haliyle bir kez daha okudum vc bir kez daha sevdim yazıları. Mustafa üncs, eleştirilerinde seçtigi şaire sevgiyle yaklaşıvor, bu çok önemli bence. Bir de se\diği, beğendigi, etkilendiği, üstüne düşündüğü şairler için, onların şiir kitapları için yazıyor; zorlamıyor kendini illa çok yazacaöım diye. Değerlendirmelcrine, yorumlarına, şiir çözümlemelerine katılıp katılmamak okurun işi ama, Mustafa Öneş'in yazdıklarını da yabana atamıypr şairi, şiir kitabını bir kez de Öneş'in değerlendirmesiyle gözden geçiriyorsunuz. Bir şiir elcştirmeni okurunu dc^erlendirdigi şaire, kitaba bir kez daha yöncltcbiliyorsa, bence, değcrlendirmesi, eleştirisi, yorıımu yerini bulnıuş demektir. Sonra 1945'ten beri Türk şiiri içinde yer alan mruFI Necatigil'in on üç kitabını kısa ama çarpıcı yorumlarla VAtn Fnnt EctAyhan ele ahr. 1979'da yazdığı Melih Cevdet yazısında Sürcyya flcr şairin Sözcükler (1978) kitabının yayımlanış nedeniyle toplu bir değerlendirme yapar. Anday'ın Güneşte'sini (1989) de incelemeye çalışır Öneş. Cansever'in ilk şiirlerini yeterli olgunlukta göremeyen Mustafa Öneş, Yerçekimli Karanfil'i (1957) şairin ilk önemli yapıtı sayar haklı olarak. Sonra Ben Ruhi Bey Nasılım'ın (1976) üstünde durur bir başka eleştirisinde. 1977'de yazdı^ı bir değerlendirmede de Edip Cansever'in şiirini üç döne.me ayırarak inceler: ikinci Yeni' Oncesi", 'tkinci Yeni' dönemi" ve 'İkinci Yeni' sonrası". Edip Cansever, "görünmeyen bir imge üreticisi. Bazen imKelcrin odağında çırpınan bedensiz bir yürek. Bütün mevsimlerin, bütün sevgilerin üzerinde biyografisini geliştiren bir efsane yaratığı bazen. Kendini, kendisinden başka kimsenin tanımlamasına bırakmıyor. Geçmişgelecekşimdi arasında ğezinerek kendi tarihini yazıyor." (s. 70) Ece Ayhan'a Doğru başlıklı yazısını da şöyle bitirir: "Ece Ayhan, sembolizmi andıran özel bir görüntü lirizmi içinde geliştirmektedir şiirini." (s. 81) Mustafa Öneş, Ece Ayhan degerlendirmesine Kantocu Peruz Sahiden Yaşadı mı Patron? yazısıyla devam ediyor. Eray (^anberk'in ilk kitabı Kuytu Sular'ı (1969) da sevgiyle kucaklar, acemjjiklere dikkat çeker Mustafa (^)neş. Öznel Devrimci İki Şair başlıklı eleştirisinde Mustafa Öneş, tsmet Özel'in Evet, lsyan'ıyla (1969), Ataol Behramojîlu'nun Bir Gün Mutlaka'sını (1970) ele alıyor, ama yazdığı dergideki ver darlıgı nedeniyle Ataol'un kitabı nı bir sonraki sayıda degerlendiıir. Kitabın son yazısı Süreyya Berfe'nın ilk şiiı kitabı Gün Ola'sı 11969) üsiünedir. Mustata Öneş'in yazdığı şair ve şiir kitaplarını ayrıntılı bir biçimde, bir kez da ha ve onun gözüyle benim degerlendirmeme gerek yok. Ben, Şair/Şiir Yazıları'nın saytalarını şöyle bir çevirdim yalnızca. $airlcrin, şiir severlerin dcg*il, kitapscverlerin de kaçırmaması gereken bir kitaji bu. Şiir eleştirisine Yıllann eleştirmeninden bir ilk kitap: Şair/Şiir Yazıları 109 N Mustafa öne$. "Bugünkü şiirimizin oluşumunda payı Yahya Kemal'inkindcn çok daha büyüktür." Kitabın ikinci yazısı olan Canit Sıtkı Tarancı değerlendirmesinde şairi "ölümden çok ölümötesi'nin kaygılandırdıgı"nı yazar. Tarancfnın ilk kitabı için "kendindcn, daha dogrusu özdeksel varlığından kurtulmaya çalıştıgı, antinarsistik diye nitelendirilebilecek ilk gençlik yıllarının ürünlerini bir araya getirmekte", dedikten sonra, "karamsarlığa, yalnızlık psikozuna kapılan genç bir şairle tanıştırıyor bizi." (s. 18) Evlendikten sonra yeni bir şiir damarı yakalama çabasına giren Tarancı'nın son kitabının "pek titiz" bir çalışma olmadıgını da dile getirir Mustafa Öneş. Behçet Necatigil degerlendirmesinde Mustafa Öneş, şairin 7. şiir kitabı olan Yaz Dönemi'yle (1963) başlar. "Necatigil'in şiiri keskin dönemeçleri olmayan, bir ucundan bakınca di^cr ucu az çok görülebilcn bir yolu izlemektedir." (s. 22) Bir başka yazısında da En/Cam (1970) üzerinde durur. Türk şiirinde modernizm Mustafa Öneş'in ilk kitabı olan Şair/Şiir Yazıları'ııda Ahmet Haşim, Cahit Sıtkı Tarancı, Behçet Necatigil, Melih Cevdet Anday, Edip Cansever, Ece Ayhan, Eray Canberk, Îsmet Ozel, Ataol Behramoğlu ve Süreyya Berfe olmak üzere on ş.ıir vc onların şiir kitapları ele alınıyor. Mustafa Oneş, "Ahmet Haşim, Eskiyle Yeninin Yol Ayrımında Duran, Yüzii Yeniye Dönük Bir Şairdir" derken, Ahmet Haşim'i Türk şiirinde modernizmi başlatan şair olarak görenleıe de ışık tutar ve yazısını şöyle ba^lar: miyle) temiz sayfalar açmıs bir elestirmendir Mustafa Oneş. • (^ünün moda dcvi *^<£*y Şair/Şiir Yazıları/ Mınta/a ( ) / / Q / L7Q tiri/ Oğlak Yayıııları/ Tcmmı/z 19%'/ 107 v SAYFA 13 CUMHURİYET KİTAP SAYI 352