Katalog

HALİL GÖKHAN Esra Zeynep'le "Yaşanmıştır" üzerine: lk jiır kılahuuı Yaşanmıştır 2. basktda. Kitahın 'Dünya'da yaztlan önsözündc karart şiire btrakmıştınız. Şiirin söylediği ne oldu? Büyüyüncc çocuk alacak adam şair oldu mu? "Şiir yctimhanesinc alclı onu, şair oldu Esra Zeyncp'in "Yasanmıştır"ı ikinci baskısıyla yeniden mu şiir söylesin" derken, şiirime degin ilk ve soıı sözümü söyleınek isdyordunı. Siirokurların karşısında. îjiire inanan ve onunla yaşayan bir şair le ilişkimi 'yetimhanc' sözcügüne yükleEsra Zeynep. Aşağıdaki konuşma, şiiri vc kitabı üzerine yapıldı yerek sorulacak tiim sorulara ccvabımı onunla. vcrdim. Belki deccvaplaıa sorıı... Şiirinı, 'Yaşa s>en şair uldun' demedi. Şiir baba, 'ycni babalara' benzcmez. üylc, çocuguıuı şımartmaz. 'Bana nc bana ne, şaır olaca£ım' diye tepinseniz de istediğinizi yaprnaz. Uvey ilham perilerini sa lıverir üstünüzc, yazdıklannızla kcndinizi dövcrsiniz. Zaten bir surcdıı bcnimle konusımıyordıı. Scsinı dııyamıvordıım. Gündclık, zavallı lıayat kulaklaıımı kapatmıştı. Dışı insaıı içi limsalı arkadaşlarım, müdürlerim vardı. Başımda dolaşan bir mısrayı anıntia öğütiiyorl.mlı. Şiir başında yakalanmakran korkuyordıım. Yüzünc bakarup 'Yahu nc dcmaz olımiîftunı şiirin. Günlerce kapısında mek istedim acabar'' bekledim. () zaman konuştu bcnimle: dedij^i tumturaklı 'Kurduklarını yık gcl'den gcrisini diye sözlcrdcn hoşlanan nıem. Bilıyordum, hep tcrkettiğim yerde Iar bcni hiçbir zakarşılar bcni. I layatımı yeniden şiire kur man adamdan saydum. Bir daha gcri kalmam. mayacaklar; nc gii • Uzunca bir surcdır dcrgilerde siırlerızel bcn zaten bir ço nizi göremiyoruz, kabsettig'iniz döneınc cuk şair olmak isli yorum. Hayatın denk geldiği için hcrhaldc içinde bir giin so Sözünü ettigim döneınde şiir üretnıi kakta, bir cenazede, yor degildim, şiirin istcdiği gibi yaşaını yordum. Yaklaşık 5 yıldır hiçbir dergide dcnizc attı^ı şişcdc kcndimi unuttugum şiir yayınlamıyorum, evet. Iıalen hiçbir bir dcftcrdc okııdergiyle ilişkim yok. Şiirinizin adını de rum gelip beni bu öiştirip yayımlayan, gcnç şairlerin mektu lur; climden tutaı, bunıı okumadan çöp kımılarına doldııbir sinıit alır diyn ran, şairlığinız komısunda durmadan ahrum. Almasa da kam kesen editöı lcı iıı yönettig'i birkaç olur! deıginin lıavasını soluduktan sonra sev giylc takip cttiğim dcrgilerden dc uzak li/ri söylcmif diiştiim. Okurumla tesadüfcn karşılaşıyo(bilinmiyor): Şiir ya ruz, böylesi daha kolay. Çocukkcn ııracık şayan vc yasarııın kâğıtlara şiirciklcr y.ızar, karınca yııvaları arasındah farklır. liluard; "Ya\am içindeki 'Ağır bir ölüm kokusu yaymaya çalış na sokaruıın, Bir ıda% dışan atnıaya çalı şıır" dıyordu Yaşam ve jiır arasında bir mıyorum.' 'Kavuştu / ölünün örselenmcz şırlardı. Şiiri tatjiınaları bcni çok hcyccanneden sonuç ilışkisine inantr mısıntz? serinliğinc' mısramdan yayılan kokuyu landırırdi. tstcrscnız giilün, ama aynı heSadcce itıanmıyorum, şiirimi üstüne yakalamak istiyorunı. Her ölen insandan, yecanı, şiirlerimı kıtaplaştırdığım ya da kuruyorum. Bcncc şiirin ayağı ycre bas duygudan, inançtan, gerçekten sonra dödergilcrde yayımladıjhm zaman duymu malı. Yazdıgını, etinuc kcmiğindc duynıa niip hayata bakmaya çalışıyorum: Yeniyorum. Şınıank, lıayalüstii bir hayal ama lı şair. Ve elbette okur. Kısıtlayıcı bir şcy den! 'Ivskimiş bir yeniden, naktı hayata', mümkün olsa, şiirlcrimi şchrin üstündcn gibi görüniiyor böyle söyleyince, degil. 'Gittim ölüme durdum, açıp bacaklarımı atmak isterdim. Delı bir pilotun kullandıYaşadıkJanmız kısıtlı, ama özlemlerimiz, intiharla ıpıslak' gibi dizclerin geçtiği yeni ğı, düştü düşecek bir uçaktan. Şiirlcrim düşlcrimiz, inançlartınız sonsuz. Yaşaya şiirlcrimde dc ilk bakışta aynı nisse kapı dcn kesekâğıdı yapıp pazarcılara dağıt madıklanmıza cfuyduğumuz acının 'yo fabilirsiniz, oysa şiirlcrimin başroliindcki mak da iyi rikir: "Koş vatanda^ kob, şiirli ğunluğu'; şiiri yaşamın, tam da yüreğinin ölüm, her duyguyu ölüp dirilen iyi bir arfasulycye koş." Yarım kilo tart dcrdim, şiattıj^ı atmak istediği yere oturtuyor. Satist. irli olsun. Sizi göklcrc çıkaran bir clcştir natçı; yazdığını, yonttuğunu, bestelediğiTckrarlayıp durduğum, ölüm teminin menin yazısından daha neşcli olmaz mıy ni, çizdiğini 'ctindc kcmiğindc duyma altını kaldırıp baktı^ınızda saklı bir 'yenidı? Tımarhanclcriıı balıçclcrinden, ınüzik lı'dan ve "Yaşam içindeki şiir"dcn, iştc den' bulmanızı istiyorunı, bunu başarabiycrine siirlcr okunsaydı, pijamalarına bc tam bıınu anlıyorum. lir miyım biltnem. Bclki de kendimi, şiiriöcndiklcri mısraları yazarlar mıydı? () Şiırınizdc ya$anmtjltk diye bir oran ni hayata kona kalka toplayan bir an sanızla, meclise sızın yararlı bir kanıın bile var mı? nırkeıı, kcııdi kendimi sokuyorıımdıır. Şi,ıkarabilirdim bcfki. Şıı tarihe kadar nü 1 şiir, 1 şiir daha 2 şiir etscydi oranlar irlcrimle küçük küçük ölüm alıştırmaları :us kâgıtlan şiir kâgıtlarıyla değiştirilmeli, la cevap vercbilirim. yapıyorumdur ya da her şeyin hızla öldühcrkcsin bir şiiri va olacak ya olacak.l lcm "Hcrha davetli/ Ölüm dahıl''", ^ü, unutulduğu bu tuhar zamanda ölüm de tek renk! "Gördüiürrı cn uzun ölü, en vahıtsız zabıtları tutuyorumdur kimbilir? Belki de ölüm" gıbi ve benzeri birçok dize ağır bir hiçbiri dcğif, nereyc elinıi atsam ölüm Şimdi iki kitahım hitmek iizere, ama bir bakaısınız hiçbir ycrdc yayımlanmaz ölüm kakusu ve temasının vurgulayıası.. duygusu kcndimi yazdırıp durdyordur: Ölüm V^MV/ yasamın en hüyük gerçeklık 'I layat kısa, ölüm uzun' çünkü bcnim okudugum, yazdı^ım, yaşalerinden biriudır savı şiırmizdc nc kadar dığım siir; şiir koıuışulan, tartışılan, ödülSorunuzun ıkincı bölümüne gelince, ne lendirilen yerlerden çok uzakta. Büyük, ya$anmı\tır? kadar yaşanmıştır söyleyeyirn; kollarınızönü ilikli, makyajlı, bazen yazanın da du Belki koku duyumuz farklı. da ölen bir arkadaş kadar. Üstünüzde ka J şiir için... l lan ölü bir sclaın kadar. Son dtzentz " Bcn artık niçinim" dünyanın son modern solosunu, insani tekillıği işgal eden, meçgul bireyden bir dıze. Bireyin, ideolojilcrin ve modernizmin \onuna doğru (ya da varmijken) iizce: Şiir artık niçın? Bana göre: Hayat şiir için. Meşgıı! bireyin göremediği; içinde, altsak bir mısra gibi lopalladığı yaşam, zaten bir büyük, sonsuz şiir. Dofianın yazdıgı, insanların keşfcttiği, okşadığı, öldürdügü. Doğadaki her doğtım yeni bir mısrası yaşam şiirinin. Ölümse, noktalı virgülü. Çabamız, birkaç ağacın döktügü yaprak kalıyor bu şiirin yanında. Kalan sanatsa, ulaşılmamış dagların yanında alıyor yerini. Şiir gra/ığınızt ele verebdecek bcylık birkaç sözcük var ki tematik bir bütünlük halinde şiirlerinızde dolarttyur. Hunuıı dı iinda bir jtırın son dtzesindekı 'dofca u.sliı u'vmek' yükletm o'zneye ve eşyayu bakısınızı, yani basha bakışınm ışaret edıyor Bıı bakıslann gensirıde lemel bir sevgi var mutlaka. Bu sevgıyi açıklar mnınız? • tmdat! Şiir grafiğimi ele mi vcrdimı1 Ben 'tematik DÜtünlüğü' baölamıştım, dcınek kurtulmuş dolanıyor. 1 lcm dc şıiıim dc. Tcmcl bir scvgi, Karadcnizli bir vıı tandaşa duyulau sevgi mi denıek? Ne olur Halil Gökhan bana böylc akademik sorıılar sormayın. Bırakın, şiirimle aramda kalsın ya da müsaadc eclin, büyiikleıi me sorup geleyim. Geldim! Aslında bcn, şiir yazıyorum diyc dcvinirkcn şiir sorunsalını kotaramamışım. Grafiğimi ırdclcdiğimizde, usumun duygusal travmalar so ııucu ikirciklenerek anımsama yetisini yi tirdi^ini izlcmcktelermiş ayrıca, falan fcş mckan. Kızmayın ama 'temel scvgiyi' daha nasıl açıklayayım 'Doğaüstü sevmek' demiştim işte. \ lcm scvgi açıklanır mı? Katam cn son nc zaman böylc kanşmıştı biliyor mu sunuz.!1 Yıl 1993, bcn kendi haJinde, hâlâ kırılabilen bir şair adayı, suçum şiir yazmak. Sayın Fethi Naci, 1993'tc Adam Sa nat'ta yazdıgı Elcştiri Günlüöü'ndc, bc nim için bir parantez açmış: (Nc var ki o dize dışında Esra Zeyncp'in yazdıkları pek sıradan; "şiirin duygularla değil söz cüklerle yazıldığının" hırkında dc|il.) di yerck beni onurlandırmıştı. Hcmcn cleş tirisini bir görev bilip, sözcüklerimi; duygularımdan, beynimdcn, birikimimden ayırmaya çalıştım. Içleri boş kalmıştı, bu defa sözcüklerin icini neylc dolduracağı mı düşünmeyc başladım. Yaşanmıştır'ın ilk baskısının kısa sürede tükenip 2. 'ye ulasmatı kuşkutuz bir ba" sarı. Nc var ki 2. haskıda baumsal o'zen bu basarıdan unıfta kalmıs gibi. Bcnce 'sınıfta kalmış gibi' dcyimi, iyimser bir yaklaşım. Okuldan atıldı, okuldan. Şiirlerin anlamlarını dc^iştircn dizgi yanhşları, önsözde ıınııtulan satır Iar... Yanlışlıkla fazla basılan bir kapak, ters yüz cdilmiş, içinc siyah bant çckilmiş; olmtış sizc yeni bir kitap kapaftı. Belki dc yayıncım kendini ticarete kaptıralı, 'Insa nın Beyaz Kokusu'nu ıınuttu. Son olarak: Özlemlertniz, beklen tılerınız, tasanlarınız. Şiirim bilir! • Yaşanmıştır / Esra Zeynep / Broy Yayıncvi / 123 s. SAYFA 7 CUMHURİYET KİTAP SAYI 284