Katalog

Bir kaynak kitap... Şiip Sanatı araştırma, incele me), Düş Ce/gini Gerartl dc Nerval (Ncrval üstiine inccleme, şiir vc oyku çevirileri), Hi/im N'unus vc Karanlıkhır Prensi liaudelaiıe bu alandaki ürünleri. "Dünya siirinin büyük ustaları, büyiik şairleri vc büyük şairlerin çoöunun şiir üstiine yazıları var. Aııcak biz bu kitanra, Mayakovski nin dışııula, Fransız şairleri ııin şiir görüşlcrinc af ırlık veıclik. Çünkü Tanzimat'tan güniimüzı ılek biiıinıiz, Batı adiyla, arkadan, gccikmiş olarak, topal ucltmlarla hep I'ransız şiirini izlctli" cliyor Erdogaıı Alkan. Bu santamasına katılııuımak eldc dcfiil. ()zcllitcle bizde, Tiirk şiirindc ycnilik ohır.ık, şiir akınıı olarak adlandırılan hareketlerin hiç dc ycııi, bize özgü bir akım olmadığı bilindijiinde... Klasik Akım'dan Romantizm'c, Lirizın'e; Parncssc Okulu'ndan Scmbolizm'c; Romantik Gerçekçilik'ten Dada vc Gcrceküstücülük'e; Gerçekçilik'ten Eleştirel ve Sosyalist Gcrçekçilik'e uzanan I'ransız siirinin tüm evreleri, bu evrelcrdc oluşan şiir akım ve okullarının tanıtılıp öncii, kurucLi ya da izlcyicilerinin şiir üzerinc görüşlerinc ycr vcrilcn kitabın Dİrinci bölümü, 357. sayfadan başlayan "Türk Şiirinde Akımlar'la sürüyor. Bu bölümde, Türkler'in Orta Asya stcplcrinden Anadolu'ya göderi sırasında var olan sözlü ve yazılı cucbiyatlarından, din kökcnJi tasavvuf felsefesinden dogan Yunus Emrc'ye ve onun etkisiyle gclişcn AleviBektaşi şiirine, Türkçenin tluygu ve diişünccleri dilc gctırmede yetersiz oldu^u ilcri sürülcrek, yazına, şiire lranArap kültürünün sokulması sonucu oluşan Dıvan ve onu izlcycn Tanzimat, Edebiyatı Cedidc, Fccri Ati, BOJ llececiler ve Yedi Meşalctilcr'den günümüz şiirine ulaşana kadar, gelişen şiir akımları incclcniyor. T'iirk üivan Şiiri ile onaltıncı yüzyılda Fransa'da başlayan Klasik Akım'ın; Tan zinıat Şiiri ilc Romantizm'in; Edebiyat ı Ccdide ile Parnesse ve Sembolizm'in bcnzerliklerinin altı çiziliyor. "Türkiye Taıızimat'la, özellikle Cıım huriyet'le Batı uygarlıöını seçince, bazı Türk şairleri de, uygarlıkla kültürün birbirinden ayrı şeyler olduğunu düşünmcksizin, belki de kavrayamadan, Fransız siirinin büyük şairlerinc kapılarını açtılar, onlardan geniş ölçüde ctkilendıler. Bu et kiııin dcrcccsi şairin runımuna göre dcgişik oldu. Kimileri f'ransız şiiıinden yalnız yöntem ve bu şiirin havasını aldılar. Kimileri ıli/eleri ve imgcleri degişrırdi, kimile ri oldu^u gibi aktardılar" diyor Alkan. Kitabın ıkinci bölümünde "IT.UISIZ Siirinin Türk Şiirindeki EtkiJcri" başlıgı nltında, kimlerin kimlcrden ne dcrece etkilendigini örnekler vererek anlatıyor. Kimler yok ki listede?.. Yahya Kemal, Ahmet İlamdi Tanpınar, Nccip Fazıl, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Orhan Vcli, Oktay Rjfat, Melih Ovdet Anday, llhan Berk, Ece Ayhan, Cemal Süreya... Kendisini "Güneş Tozları", "Ekuanil Çiçeklcri", "Kerem Gibi", "KuşOrmanr'/'Kıyı", "Eylül Çalgicisı" ve "Elimde Güller vc Rüzgâr" adlı şiir kitaplarıyla tanıdığımız şair Erdoğan Alkan'nın "Şiir Sanatı" adlı, "Dünyada ve Türkiyc'de Şiir Akımları Şiirin Temcl SorunlarıKavramlan" altbaşlığını taşiyan incelemearaştırması bir başucu kitabı. BEDRETTİN AYKIN üşünüyoruın da bizim kuşak şair lerinin yabancı dil bilmeyenlcri, .,,.,. el yordamıyla buldular. Ustcşıırı lik ne olduğıı biliıınıcycn, tanımı yapılamamış bir ziiııırüdüanka ktışııydu aranılan. BLI yüzdcn kimimiz şiiri hiç bulamadr, kimifcrimiz ise, uzun koşuların, yorucu egzcrsizlerin soııucu çok gccikmeli olarak ulaşabildi ona. Bıı uzun arayışların, gecikmclcrin nedeni, şiir üzcrinc yazılmış kuramsal yapıtlaıııı Dulunmamasıydı. Bu boşluğu aııcak dil bilcnler, yıırtcıışına çıkabilcııler bir ölçüde, kendi adlarına doldurabiliyorlaıdı. Bunlar daha çok kent kökenli, böyle bir olanafia sahip, mutlu bir azmlıgııı çocuklarıydı. Bu tür olanaklardan yoksun olarak kırsal kesimdcn gclenlerin işi çok zordu. Bııgün bu dengesizlik görece de olsa, büyiik ölçüde düzelmiş, aşılmıştır. Özellikle de sckscnli yıllarda yazınsal estctik üzerinc, şiir vc sorunları üzerine bir dizi çeviri vc yerli yapıt yayımlandı. Bizlcrin yoksun olduöumıız böylesi dcferli yapıtları edinip, ba şucu kitabı olarak yararlanarak yetişen gcçlcrdcn dc yazınımız birçok şair kazandı. Erdoğan Alkan'ın "Şiir Sanatı" adlı, "Dünyada vc Türkiye'de Şiir Akımları Şiirin Tcmel SorunlarıKavramlan" altbaşlığını tiişıyan incelemearaştırması da işte böylesi bir başucu kitabı. Kendisini Güneş Tozları, Ekuanil Çiçeklcri, Kerem Gibi, Kuş Ormanı, Kıyı, Eylül Çalgicisı vc Flinıde Güller ve Rüzgâr adlı şiir kitaplarıyla tanıdığımız şair Erdoğan Alkan iiret ken bir sanatçı. Onu şair kimliğinin dışın (lu Ariluır Rimbaııd, (iharles Baudelaire, Pablo Nenıda, Paııl Verlaiııc vc Mallarme'dcn yaptığı yetkin şiir çcvirilcriyle de tanıyoruz. Çeviri uğraşı salt şiirle clc sınırlı dcgil. A. Francc, Balzac, J.P. Sartre vc E.Zola'dan roınan çevirileri dc var. Bu arada kendisiııin dc "Kör Oldıım Veysel Oldunı" adlı bir romanı var. Alkan aynı zamanda titiz bir araştırmacı ve iııcclcmcci. Bahar Şiirleri Antolojisi, Kalitc tlctişinı Araçları, Seınbolizm, tçimizdcki Insan, Ateş Hırsızı (A. Rimbaud üstiine CUMHURİYET KİTAP SAYI 274 D "Tiirk Şiirinde Akımlar" Erdoğan Alkan'ı $alr kımiığının dısında cevlrmen olarak da tanıyoruz. Erdoğan Alkan'ın saptadıgı Batı'dan ctkilcncn şairlerimiz. Daha gcniş bir yelpaze de, yapılacak bir incclcmede, sanırım listcyc günümüz şairlerinden de pck çok isim katılabilir. Erdoğan Alkan yapıtının son bölünıiinü "Şiirin Tcmel Sorunları"na ayırmış. Içerik (öz), biçim, anlatıın, şiir dili, dizc ölçüuyak, imgc, simge, noktalama, birikim ve şiirin laınamlanma süret i. ycnilik. ulusal geleneksel şiir. bu bölümde ele alınaıak irdclcneıı koımlaı. Kiuıp "Cîcııç .Şa irc O)>ütler"le son buluyor. Onıvkı ılıgışik sayfalarda yer alan Joachinı dıı Bell.ıv, Nerval, (^harlcs Baudelaire ve Maiakovs ki gibi dört onemli şair ve kuraınnnm genç şairlerc öğütlerine, bir dc keıitli şa irimizin, Dağlarca'nın öjSiitlcrı eklrııeıek bir araya tonlanmış bu bölünule. I leı ne kadar, ööiitlcrlc şiir yazılaınasa d.ı; kııl lanmayı nilen genç şair için, hcr birısı bı rcr altın analılar niteliğiııde. Eıı azııul.ııı, uzun arayışlaıia zaınan yıtirmemesini sag Lıyabiliı genç o/anın. Geıck Iransız, geıekse Tiiık şıiıinden «ıdları .mıLml.ııııı yaşaııunkülerine de yır vcrilcn Alkan'ın yapıtı, koıııısla ilgili heı kes (şair, yazm öğretmeni, ögrenei vlı I için kit(i|)lıklarıiHİa bulumuası gereken bir kaynak kir.ıp. Son ol.ırak şuııu sövlcmek ıstivonmı: Bu bir eleştiıi yazısı dcgil; .sadeue bir taııı tıııı yazısı. Yelerli Fransızcası olma>an biri olarak, Alkan'ın büvük emek ürüııü olan bu yapılınl clcştirmek uibi bir savını olamazdı. F.lbet bu işi üstlenccek ark.ıdaşlar vardıı. Ben, böylesi kaynaklaiılan yoksun olarak bugünlere gelmiş bir ş.ıir olarak, öncmli gördüğüm nıı yapıtı ö/cllikle genç arkadaşlara tluyurmayı am.ıçl.ı dım. Eline sağlık, emeğine saygı Fıdogan Alkan. • "Şiir Sanatı"/ ErJo^ın Alhtin/ Yötı \\ıyınalık/ ücalc 1W5/ tstuııhul/ 575 s DÜNVflVI DEĞİŞTİRMEH İSÎEYENLERE. HlTflP RVRINTILRRIN ŞflI R I GÜVENTURRN T 0 PL U Üretken bir şanatçı I I RL E R İlk şiiri 1962'de Yelken dergisinde yayınlanan, daha sonra Ataç, Dost, Yordam gibi dergilerde sık sık okurun karşısına çıkan Güven Turan'ın şiirleri, ilk kez bir bütün olarak Yapı Kredi Yayınları'ndan sunuluyor. Şiirlerinde yıllardır aynı sağlam örgüyü koruyan Güven Turan, Toplu Şiirler ile şiirseverleri tüm kitapçılarda bekliyor. Y A P I K R E D I Y A Y I N L A R I Galatasaray H0U5O Isunbul Tel (Ü2 1 2) 293 08 24 (4 hal) Tax (02 1 2) 29i 07 23