Katalog

Erdoğan Yıldırım'ın yazdığı "Türkiye'de Siyaset Süreci ve Profesyonel Siyasette Benliğin Kurulmasr SHP Örneği" adlı kitabın özellikle 80 sonrası Türkiycsi'ndcki siyaset sürecini, o sürecin temel değişmezleri siyasal partilerın bırakmış olduğu ve nalen bırakmakta olduğu izleri sürerek okumaya girişmesi, bu son dönemi ve dolayısıyla günümüzdeki siyasal pratikleri anlamak, değerlendirmek ve eleştirmek içın çok önemli kimi ipuçlan sunmaktadır. A. BAKİ GÜÇLÜ Erdoğan Yıldırtm'dan ilginç bir siyasal süreç araştırması C uınhuııyctın kurulmasıyla bırlıkte şu an ıçınde bulunduğumuz venı siyaset Kipı demokrası, o/elfıkle tek partı donemınden çok partdı doneme geçışle bırlıkte demokrasıyı demokrası yapan cn temel oğelerden bırısı siyasal partilerın kurulmasına yol açmıştır Ne kı bugun dcmokrasının dcğışmcz ve değıştı rıleme? bır on koşulu olarak benımsedığı nıız siyasal partılere yalnızca ıdeal bır de mokratık rejımın ve sıvıl toplumun ınşa cttığı ya da uzerıne ınşa edıldıği anayasa metnının ıçındekı olmazsa olmaz oğeler den bırısı olarak bakmak, dcmokrasıyle yonetılen bır toplumun en onemlı bırta kım siyasal pratıklerını ve dınamıklerını gozden kaçırmak anlamına gelecektır Bu yuzdcn, Erdoğan Yılüırım'ın yazdı ğı I urkıye de Siyaset Suretı ve Profcsyo nel Sıyasette Benliğin Kurulması SHP Orncğı adlı kıt.ıbın ozellıkle 80 sonrası I urkıycsı ndckı siyaset surccını, o suıccın temel değışmczlcrı siyasal partilerın bı ıaknuş olduğu ve halen bırakmakta oldu ğu ı/leıı surerek okumaya gırışmcsı, bu son donetnı ve dolayısıyla gunumu/dekı siyasal pratikleri anlamak, değcrlendır mek ve eleştırmek ıçın çok onemlı kımı ıpuçları sunmaktadır Yıldırım çahşıııasma lurktoplumu nun yaşamakta olduğu gcııcl değışım su recının 1980'lcrde onemlı dcğışıkiıklerın daha bır goıunur hale gcldığı belırleme sındc bulunarak başlıyor Daha sonra devlct vc siyaset arasınclakı karşılıklı ılış kılenn oncmı u/ermdc duıuyor ve buna bağlı ohr.ık Turk 'ıdcal yasal" sıyası ya pısını eleştırel bır po/lc tartışmaya katı yoı kıtapta ayrıca I ıırk sıyasctındckl "gcrçck" ve "guıl" sureçler demokrası nın anlamı vc bu sureçlerın benlık"ıylc olan ılışkılcrı elc alınmakta Çalışma baş langıcından sonıına kadar kıtap, gazcte ve dığer kaynaklaıa başvurmakla yetınmc yıp, mulakat, scrbest goruşme ve doğrıı dan katılım gıbı bııtakım araştırma yon temlerıyle dc bcslcncrck Turk sıyasetının doğasına ılışkın olarak varılan bırtakım sonuçlara somutluk ka/andırma amaunı da eldcn geldığınct yeııne getırmeye çalı şıyor Furk toplumunun yakın tarıhıne baktı Değişim sürecl ge ağası"nın onderlığındekı bır grup de lcgc seçeceklerı kışıyı hıç tanımadan oyu nu blok olarak kullanabılmektedır Bura da, seçım onccsı delegelerle aday siyaset çıler arasında yapılan çıkar pazarlıkları nın bır siyasal partının geleceğının ve do layısıyla o siyasal partının genel siyasal su recte ustlendığı role bağlı olarak ulkenın geleceğının belırlc nmesındc nc derccc " onemlı olduğunu gormektcyız Sonuc olarak Lrdoğan Yıldırım'ın kıta bı 1980 den sonra paranın siyasette başat bır konuma gdnıesı ve bunun siyaset ıığ rasısını, uzerındc yatırım yapılan ve kâı beldentısıyle harcket edılen bır alan halı ne getumesını açıklıkla gosterıyor bı/e Geçmış donemde varolan, partı değıştır menın zorluğu, sıyasctunın ınandığı go ruşu, ıdeoloııyı ve ıdeallerı her ne pahası na olursa olsun savunması gıbı bırtakım sıyasal benlık yordamları ıle beraber gu numuzde siyasetçının clınc gucu veren partı ıçı orgutlu scçmen yapısı da dcğışık lığe uğramış vc sadakat, dunıstluk, tııtar lılık gcrektıren bağlanmalar yerını gıde rek sıyası ve maddı çıkarın on plaııa çıktı ğı bır benlık yordamına bırakmıştıı Bu durum Yıldırım'a gore aynı zamanda "yuzer gezer oy" olgtısunu da açıklamak tadır Artık aılcden gelen gelenekscl "fı lanca partıden olnıa" duygusu yerme, scçmenın oyunu genel ulkc yararını go /etmekten çok bedelını ve o/cllıklc kendt bıreysel yararını gozeterek kullanması ağır basnıaktadır Bu durum da gerck sı yasetçılerın kullandıkları soylemı bu gc nel duruma gorc revue etmelerı ıhtıyacı nı, gcrckse sıyasetın ve siyasal pratıklerın ğımızda, dcspotık ve kapıtalıst sal rL|imı kurmayı kendıne go yenıden duzenlenmesı ıhtıyacını doğur baskı bıçımlerınm hcmen her ıı ıtkhi i)i rev cdınmıştır Bu Lcr(,eveden /.amaıı ış başında olduğunu sh \sı ı sf ıu < I bakıldıkta, darbc donemmde maktadır soylcmck sanırız fazla ılerı gıt ortaya <,ıkan sertlıklerın bır bu Pazarlıklap sisteml mek olmayacaktır Kuşkusuz nalım ya da ge^ı^ donemıne o? Gelgelelını siyasette belırlı bır ılışkıler gunumuzde hızla kurcselleşen gu uygulamalar olarak gorul ağının ve pazarlıklar sıstemının on plana kapıtalızm cskı despotık bı mcsı gcrckıyor Ama 12 Cy çıkmasının doğrudan doğruya dcmokra çımlerın varoluşlarını surdurlııl'un temelde kurmak ıstedıöı tık sıstemle ya da Jemokrasının doğasıyla mesının onune geçmıştır An rejım çoğunluk go/dcn ka<,ırıl çclıştığını duşuıımemek gerekır lam tcr cak sozkonusu bıçımlerın bu dlğı uzeıe o gurıun re|imı ol sıne bıze en mukemmel t)ir yonetım şeklı tunuyle ortadan kalktığını ya mayıp tersıne bugun yururluk olarak sunulan demokrası soylernının geı da kaybolduğunu duşunmek ka tc olan re|imdır Yıldırım kıta çckte ne menem bır dcğergesı (statusu) pıtalıst ststemın ışleyışını ve toplui'idakı bında ozellıkk bu konuyu ışleyerek, oluş olduğunu ve ardında ortuk olarak bulıı ışlevleıının nabzını ycterınce tutamamak tuıulan yasal vapının altında bır yerlerde, nan bır dızı gerçeğın ayırdına varmamıza gıbı bır sonuca goturecektır bızı tşte bu hı^bır yasaya bağlı olmaksızın ve yaşanan olanak tanır Yanı, bır ıttıfaklar tavızler noktada şu soruyu sormamız gerekıyor sıyası surccın surcklı dtğışen ıhtıyaçları ve uylaşımlar rcıımı olarak demokrası, Sıyası alanda, o/ellıklc 1980 sonrasmda doğrultusunda bclırlcncn başka bu olu yalnı/ca sandık başında fa/la oyu alanı belırgınlcşcn en onemlı değışıklık ncdır1 şunııın daha dofirusu bır 'oluş"un tere dıktaıore donuşturmekle kalma?, aynı /a Bu soruya karşılık ılk anda akla gclen ya yan clıııck.tc olduğu ıddıasında bulunu manda "çoğulcu" demokrası adı altında nıt 'para'nın sıyası ılışkıleıın gobeğıne yor Bu ıddıa aslmda kitabın tumune ege gerçckte "çoğunlukçu" demokrasıyı yaşa yerleşmış olmasıdır Kapıtalıst ılışkılerın men olan tmıs,manın temtl eksenını de ma geçıren her turlu kuramsal vc yasal sıyası sııreıe ej>emen olması, bır yanda es goııınııı kılıyor yaklaşımı toplumun yukselen dcğcrlcrı kıdcn sıyasctc,! ve sıyası duşunccyle, dı olarak toplumun siyasal tercıhıne sunar Genel Başkanlık yarışı *cr yandan da sc«,men ve oyla ıfade edı tştc tam cla bu noktada siyaset surecı bı Cfunuııııude tıdııı anlamda siyaset ya en sıyası tercıh arasında kurulu bulunan rey bazında siyasetçının bcnlık'ını aşar vc pabılmck i(,ın kapıtak ıhtıyaç vardır savı sabıt ılışkının co/ulmcsme yo! açmış ve onu kendı benlığının ayırdına dahı vara nı hemcn hırkes onaylayacaktır sanırı/ halen de bu sabıt ço/ulmcyc devam edt mayan despot bır sıyasetçı konumuna dıı Ancak kapıtalı yalnı/ca parayla ozdeşleş yor Ya da daha acık bır ıfadeylc soylcr şurur Seçıldığı yere bır sııuı pa/arlık vt tırııuk tksık bır kavramsallastırmadıı sck, gunumu/ Turkıyesı'nın siyaset hağia maddı ma.nc.vi borçlanma karsılığı'gelen Nıtekım Yıldırım ın, partılerdckı dclegc mında çozulmcnın tam orta yerınde yer sıyasetçı, bundan boyle, pazarfıkta anlaş lık sıstcmıiK. ılışkın olarak verdığı cozum almasının «*rek kuramsal gerekse pratık tığı, vaatte bulunduğu çıkar gruplarıııa lemc bunun aslında boyle olmadığını gos a<,ıdan toplumda gıderek egcnıen vt be karşı kendı benlığıne ve dolayısjyla sıya terıyor Siyasal kapıtalln cn onemlı oğele lırleyıcı olmaya ba^layan kapıtalıst ılışkık setın gcleceğıne ve toplumun evrılme ıınden bırısı bu bağlamda o gune ueğın rın ckonomı dışındakı dığer toplumsal surecınc konulan ıpoteğı kaldırmayı bır siyasal gıi(, arayan siyasetçının nırıktırdığı alanlarda da bırtakım etkıkıde bulunma turlu beceremcz ve hatta çoğunluk ol sıyası vc toplumsal ılışkıler ağıdır Dolayı sı doğaldırOte yandan Yıldırım'ın da be duğu gıbı kendı çıkarlarma uygun gor sıyla bu ılışkıler ağı tıpkı bu yatırm değe lırledığı u/ere 1980 yılında Turk siyasal rı aıbı gercktığınde alııııp salılabılen ve duğu bu siyasal ışleyışı buyuk bır coşkuy yaşamında ıkı onemlı olay meydana gel la sclamlar • bellı bır karşılıkla dcğıştırılebılen bır me mıstır 24 ücak kararları ekonomının vc ta halınt donuşmektedır Sozgdımı Yıldı nı baştan duzenlenmeMnrve kapıtalı (KA Türkiye'de Siyaset Sureci vc Profesyonel rım'ın kıtabında SI IP dekı genel başkan pıtalıstı değıl) rahatlatmayı hedcfleıken, lık yarışına ılışkın olarak verdığı somut Siyasette Benliğin Kurulması: SHP Örne 12 Lylul darbesı de buna uygun bır sıya ği/ Frdoğcin Ytldtrım/Ark Yaytnevı/1/Ss bır orneğe başvuracak olursak, bır "dele Siyasal süreçte Benlik'in kurulması Î SAYFA 20 CUMHURİYET KİTAP SAYI 268