Katalog

Nezihe MKRÎC Nezihe Meriç, edebiyatımızın en önemli adlarından biri. Öyküler, fomanlar, oyunlar ve çocuk kitapları yazıyor. Ycni çıkan oyunu "Çın Sabahta"tan yola çıkarak soru ve yanıtlarıyla kendini eserIcrinin oluşumunu anlattı Nezihe Meriç. NEZİHE MERİÇ Ummadtğın çotuk araba devırir. Y azar, yayınevinden gelen kitabını karşısına koyar, bir siire seyreder. Genellikle böyle olur. Evirir, çevirir, orasına burasına bakar. Çok hoş bir duygudur duydıı&u. Sonra nazıları, bizim mcmlcketin koşulları gereği başlar kendi kendine sorular üretmeye, kaygılanmaya, bir sinirlcnip söylcnmeye, bazen içini rahatlatıcı şeyler düşünüp sevinmeye mak bcııinı lıobinı. Bunu hcp söylcrim. falan. Bıı yazı, ışte böyle bir durumda, Tiyatroyu çok seviyorum. lyi de, istedibenim kendimle didişmem, kendi kcndi gMm orramı bulamıyorum ki. Ben istiyo me konıışınam. Kendimi röportajcı yerirum ki, yazar, oyııncular, yönetnıeııler ne koyup, bana sorulmasını istcdigim so hep bir arada, belli bir co^kunun çcvrcruları sormam üzerine bir yazı. Cumhuri sindc, bcraber yaşasınlar, bcraber üretsinyet, bizim atadan, babadan kalma gazete ler. Yirmi otuz yıldır hep bunu özlerim. miz. Sağolsun genç yönctici arkadaşlarıI lep bunu söylerim. Masa başında el şamız, hatır sayıyorlar. "Çocuklar bu kcz de kakta oyun iiretiltııiyor. Yazına istcgi çok benim istedigim, gibi olsun lütfen" deyinfazla bastırınca dayanamayıp yazıyorum. cc, scs etmiyorlar. Ama, bence olmuyor. tştc bir elcştiri ken"Bu yazıda sorular du benden, yanıtlaı dime, öykü gibı düşünüp, oyun gibi yazıda. yorum. '\'.y oyııncular, ey yönetmenler ne Oyun iik/t Çm Sabahta. TDK sözlü redesiniz, gelin oyunlar yazalım' diyc ba ğüne göre Çm Sabah, sahahın ılk ijiğın gırrnak geliyor içinıden hep. Oyun yazdan, hcmcn birtincesidemek Öyle MP mak için onların lıeyecanına, onlann dcs• Evct. Ad koyarken çok zorlanıyorum te^irıe çok ihtiyacım var. ama, koyduğıım adları da seviyorum. Çın Sabahta, ne anlatan bir oyun ? ılk oyunun Sular Aydınlantyordu Ikı kadın var. Biri, eöitimsi/, büyiik lV67'de yayımlandı. On yedi yıl sonra, çoğunluktan, halktan, fukara bir ya^aını 1984, bir oyun daha yazdın. Sevdıcan. Al sürüklenü), a^k kırgmı bir kadın. Amacı, man, Westfalısches Landestheater'ın reper kalasıtn bokacak bir ev, kapısına gleecck tuvartnda altt yıl Almanya'da turne yapan bir emekli maaşı ve çileli ömrünü, yorgıın bir oyun oldu Aradan bir on yıl geçti şim vücudunu birazcık dinlendırecek, biraz di de Çm Sabahta yayımlanıyor. Bu ne bı cık gezip eğlenmesine fırsat verecek bir çim oyun yazarlığı? Ya da tiyatro sevgısı? zaman parçacığı yakalamak. Ben oyun yazarı dcğilim. Oyun yaz Öbürü, gördüğü yüksck örğenime, Yapıtlarımı büyiik cilelerle üretivorum Soru ve yanıtlarıyla Nezihe Meriç böyle bir şey yapacağını sanmıyorum. Çapmtzda reklamm oynadıg't rolii yad\ıyarak, gerilik yapma bana. Bu okumuyor, okurnuyor denılen toplum sahtdcn de okumuyor Büyük ço$umuk bılıniyor ki eğitim ozürlü, Ne okuyarağmı, rıeyı neye görc seçereğini, seçlıği, okudugu kıtaptan ne anlayacağını bilmiyor. Vzun vadelı, bırtkım yapaeak okumalara da alışkın değıl. All wts mılyona karşı bir avuç okur yazar, yettşmış, aydın okuru saymıyoruz elbette. //oj, bunların ıçınde kendını aydtn sanan eahiller de var, Bu tsın, yuksek eğıtım yap makla, bir tki dıl btlmek vb. ilgisı olrnadı g~ını, bunun, yaşadığı roğra/ya, yaşadığı toplumla sıkı kan bağları olduğunu, sevvi, görev, \orumluluk duygularıyla ıçıçe başka bir donanım gerektırdıg'tni onlara anlatmak olast deg'ıl. Bunu htç gozden kaeırrna mak gerek O zaman reklamla onu biraz dürtiÛemek gerekmiyor mu? Oyle yapınca oluyor mu? Görmüyor musun gazeteier, güldürü dcrgilcri yazıp duruyor, hkralar üretiliyor. Reklamı lyi yapılan kitaplar sarılıyormuş ama, oktııı muyormuş. Akla hemen Orhan Panııık gelmesin. Sözüm ona değil. Medyanın şişirip dillere dü^ürdügü böyle yazan, çok Kİtap var. Kitap sattn alma alıskanltğı bıle bir baslangıç sayılahılır Haslanan uclanır Okumak şöyle dunun, kitap almıyor bilebüyük çoğunluk. Daha doğrusu, böyle bir gercksinimi yok. Hadi simdı cnflasyon menflasyon, ueniyor ama, bu hep höyleydi Medyanın sışirdi&i kitapları hemen alıp, okudum dıyeni, tahıcı kitap alan \ayama yız. Altmış milyoııa karşı, en kabadayı yayınevı beş hin hastyor. Bir seyler yapmak gerekliğini düsünmüyor musun? Bir de nedir bu durmadan ymeledıg'ın yazan ı<c yazar ayrımt? Bir şcyler yapmak gerekiyor elbette. Ben de oeş on kişiye yolladım. Ama, ben bu konularda oldum bittitn çok çckıngcn, çok beceriksiz ve çok başka Leklen tiler içinde olan biri olarak ne yapılacağı nı bilcmiyorıım. Yazanla yazara gelinte. Türkiye'de hemen herkes yazıyor, hemen herkes kitap sahibi. Baksana imza giinlcrinc, tclcvizyon programlarına, şairden yazandan gcçilmiyor. Ama yazar çok fazla dünyanın üç beş memleketinde yaşadığı defiil. Yapıtları yazınsal olanlarla, aklına serüvenlere karşın bir türlü toplumsal ki geıcni, biıir bilmez, tü kalcm kâ^ıda döşiliAini bulamamanın bıınalımı, karakteri kenleri ayırmak gerek. ni bcgenmedi^i bir annenin baskın giicü Hakltstn. Bu çok önemli ama, çojhınlu karşısında parçalaıımış bir kişinin, yitiril\un ayırdında bile olmadığı birkonu. miş bir aşkın acısıyla ziyan olmuş bir yaieklentiler dediğin nedir? Nasıl beklenttşamın hiçbir şey beklemeycni. Bu iki ka lerörneğin? dının garip bir ouluşmayla bir akşam üs• Düşsel şeylcr benimkiler. Örneğin, ki tünden çın sabaha dek süren bir bırlikte tap çıkar çıkmaz, bütün gazetelcrden, liöi. Bir sevgiyi, bir dostlugu yakalar gibi dergilerdcn ve televizyon kanallarmdatı oluşları. teleron yağmaya başlıyor. Röportaj yap Kıtabtn duyulması ıçm neler yaptldı. mak istiyorlar, resimler çekiyorlar. SoruYaytnevmce ve yazarı olarah tenİH tarafın lar sorup sıkıştınyorlar in.sanı. Bu oyunu dan ncdcn yazdınr1 Nedcn bu kadar aralıklı Yayınevinin. \ ler çıkan kitabını yolla yazıyorsunuz? Dünya görüşünüz, dili kul dığı sekiz on kişisi varnıış. Bunların için lanışınız, Türk tiyatrosu üzerine düşüncede dergiler ve gazctelcrin sanat habcrleri leriniz... Ikibin yılında, her ildc cn az üç bölümü de var. tiyatro perdelerini açacak diyorlar, buna Ya, çok satan, magazın dergilerP Onla inanıyor musunuz? Kültür Bakanlığı yeni ra yollandı mu Onlar, henıen kerkesin bir yapılanmayla, konservatuvarlar aça elinde Yazarlıı röportajlar yapıyorlar, boy eak, tiyatro seminerleri düzenleyecek. Bu boy resım basıyorlar, okur killesine çekict konuda uzman yerli ve yabancı otoriteleri geldiğini bildtkleri çeşitlı soru paketlerı Türkiye'ye topîayarak bir tiyatro scfcrvar, onlart açıp, scnın aklına bıle gelmeyen berliği yapaeak deniyor ne dcrsiniz? Devtorular u>ruyorlar, ona gö're büyük basltk Tiyatroları'nın, Şchir Tiyatroları'nın let lar atıyorlar vb vb içinde bulunduğu karışıklıkların düzeltil1 Yok canım! Yayınevinin yazarlarına mesi, özel tiyatroların desteklenmesinin CUMHURİYET KİTAP SAYI 271 SAYFA 12