Katalog

Güncelleştirılmiş bir "Tanzimattan Günümüze Türk Öykü Antolojisi" Oykücülüğümüzün oluşumunu izlemek için... MUZAFFER UYGUNER T iirk şiiri ve öykücülüğünü değery l d iş nek scçkiler ile gelişk i l lendircn, örne ç gş melerini okııra sunan kitaplar yayımlanmıştır yayın dünyamızda. Rıı arada, son yıllarda bir konu çevresindeki şiirlerden oluşan antolojiler de yayımlanmaktadır. îstanbul Şiirleri, Scvi Şiirleri, Mizah Şiirleri adıyla epeyce antoloji yayımlanmıştır. Bu arada yabancı ülke ozanlarının şiirlerinin toplandığı kitaplar yanında Dünya Şiiri, Dünya Scvgi Şiirleri gıbi antolojiler de biliyoruz. Varlık Yayınevi de Tanzimattan Gü nümüze Tiirk Öykü Antolojisi yayımladı. Bu antoloji 1947 yıhnua merhunı Yaşar Nabi Nayır'ın Türk Edebiyatının En Güzel I Iikâyeleri Antolojisi'ıün birçok yönden güncelleştirilmesidir. Nayır'ın bu antolojisi dana sonra 1967 yılında Mustafa Baydar ile M. Sunullah Ansoy'un katkıları ile Başlangıçtan Bugüne Tiirk Hikâye Antolojisi adıyla yayımlanmıştı. 1982 yılında ise Nayır'ın nazırladığı bölüm korunarak Konur Ertop'un genişletmesiyle Tanzimattan Günümüze Türk Hikâye Antolojisi adıyla yayımlanmıştı. Saym Ertop, öykücüleri 1950 yılında doğanlara kadar gcnişlctmiştı. Şimdi de Enver Ercan, o baskıya bağlı kalarak "doğum tarihi sınırını 196O'lı yıllara kadar genişletirketı, I. bölümdcki öykülerde yer alan günümüz okurlarınca anlaşılması güç sözcüklerin anlamlannı dipnotlarda" açıklamıştır. Öykülerin sonuna bağım sız bir bölüm olarak konulan bu sözcük karşılıklan çok iyi olmuştur genç okur lar için. Ercan "yazarlar lıakkındaki bilgileri güncelleş,tirdiği"ni belırtmiştır. Ancak, bu güncelleşürmede bazı noksanlıklar görülmektedir. Sözgelimi, Sait Faik'in daha önceleri yayımlanan ve herkesce bilinen kitaplannı anmış, sonradan benim derleyip kitaplastırdıklarımı anmamıştır. Bu kitaplar da Sait Faik'in olduğuna göre anîlması gerekirdi. Bunun gibi, bcn, Ömer Seyfettin'in şiirlerini bütünlediğim gibi 7 yazısı dışındaki bütün yazılarını derleyip Bilgi Vayınevi'nce yayımlanmasını sağlamıştım. Esendal'ın yapıtlarını andığı gibi bunları da anabifirdi. Bu arada, kitabın baskı aşamasında iken ya da basımından sonra ortaya çıkan durumlar da var ki bunIar için elbette noksanlık terimi kullanılamaz. Enver E,rcan, Nayır'ın vaktiyle hazırlayıp bastırdığı bölümü olduğu gibi bırakmış, daha sonraki baskılardaki yazarları ve öykülcrini elden geçirmiştir. "Konur Ertop'un beğenisine güvendi ği" için, bundan önceki baskıdaki öy Varlık Yayincvi'nin " Tanzimattan Günümüze Türk Öykü Antolojisi", 1947 yılında merhum Yaşar Nabi Nayır'ın "Türk Edebiyatının En Güzel Hikâyeleri Antolojisi"nin birçok yönden güncelleştirilmesidir. Enver Ercan, Nayır ve Konur Ertop'un vaktiyle hazırladıkları bölümü olduğu gibi bırakmış, antolojiyi 1960 doğumlulara kadar genişletmiş. küleri de olduğu gibi bıraktı ğını da belirtmiştir. 1950 1960 dönemi temel alınarak cklcdiği yazarların öykülerinı seçerken yazarların "hemcn hemen tüm öykü yapırlarım okuyarak belirledim" dv mcktedir. Yaşayan öykücük rin öykülerini seçerken dı kendilcri ile bağlantı kurdu ğunu ve seçimini birlikte yaptığım da açıklamıştır. Bu, elbette iyi ve doğru bir yöntemdir. Ama, yazannın beğendiğini okuyucunun bcğenmesi gerektiğine ilişkin bir görüş elbette olamaz; ama, Ercan'ın seçimüıden başkası da zor diişünülür Ercan, yazarlar konusunda da bilgiler vermiştir. Bu bilgiler çok kısa yaşamöy küsü, yapıtlarının adları ve baskı tarinlcri ki bazılarında noksanlıklar olduğu nu belirtmiştim vermiş, öykü anlayışlarına da kısaca değinmiştir. Böylece bir seçkide daha geniş bilgi verilmesi de düşünülebilir; ancak, o zaman boyutları çok geniş, tutmak gerekir. Bu kitapta yer alan 76 yazardan birer öykü konulduöu halde kitabın boyutu bir nayli büyük olmuştur. Çünkü, kendisinin de belirttiği gibi, "antolojiler, yctkinlik düzeyleri ne olursa olsun, yalnızca ama yalnızca bir ftkir verirler okura. Edebiyatın ve yazarların o büyük serüvenlerinin tanığı olabilmek ayncalığı ise gerçek okurlann hakkı"dır. Merhum Nayır da kitabın birinci basımında, bizde ilk öyküyü yazanın kim olduğunu araştırmak konunun dışındadır, demiştir. O yazısında bizdeki genel olarak kabul edılen başlangıca değinmiş, gelişim üzerinc eğilerek kısa bilgi ler vcrmişti. ona göre, "hikâye sanatımızın temeli sağlam bir sekilde atdmıştı. Bununla birlikte sanıîmasın ki genç kuşaklar için yapılacak bir iş kalmamış Yeni sanatçdar Enver Ercan 76 yazardan öyküter tır. Tam tersine. Diycbiliriz ki hikâycciIiğimiz asıl genç sanatçıların elinde cn yüksek düzeyine erişmiştir". Merhum Nayır'ın bu yargısından haklıdır ve bundan sonraki satırlarında da gerçeği belirtmiştir. Öykücülüğümüz bugün dc yeni sanatçılann elinde, onların yazdıklarıyla yeni ufuklara yönelmektedir. Antoloji yapılırken sanatçıları seçmek de onların ürünlerini seçmek kadar zordu. Şunu alayım mı, bunu almayayım mir1 Neden alayım, neden almayayım? Bu sorular kendi kcndilerıne sonı lur. Antolujinin belirli boyutu aşmaması istenir. Bu bakımdan Enver Ercan'ın aldığı öykücülerimiz konusunda olumsuz bir görüşüm olamaz. Ama derim ki bunlann yanındaNursen Karas, Mehmet Cıüler, Turgut Acar, Naim Tirali, Hasan Aİi Toptaş, AIi Balkız vb. de düşünülebilirdi. Bu, elbette benim görüşüm. Enver Ercan, günümüze kadar oykücülüğümüzün oluşumunu böylece ortaya Koymuştur. Yeni baskılarını bekler, öykü sevcrlere duyururum. • Tanzimattan Günümüze Türk Öykü Antolojisi/ Enver Ercan/ Scçki, Varlık Yayım/ tstanbul 1994/ 455 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 271 Ercan'ın ekieıUği yazarlar Yaşar Nabi Nayır Konur Ertop ŞAYFA 10