Katalog

• da hem eski hcm de yeni Türkçcden yararlanmak bir bakıma kıırtarıcı oluyor. Tuna Ertem: Sizin için çeviri, bilimscl çalışmalarınız arasında hiç aksatmadan sürdurdüğünüz bir uöraş. Max Frisch'iıı "Montauk" anlatısından sonra bizi hangi eserle tanıştıracnksınız? Giirsel Aytaç: Çevirinin, edebî çevirinin benim çalışmn tempomda ayrı bir yeri var. "Araştırma", "eleştiri" daha bir "giiç çalışma", edebiyat «,evirisi yaparkcn kafaca dinlcııiyor gibiyim, hilmcce çözcrek vakit gcçırmenin ycrine geçiıdi ğim dinlcııdirici !>ir aktivhe. Şinıdi elimdc Dürrcnmatt var. Onıın dcğişik bir özyaşanı oyk,jisü. Nuran Ozyer: Bir süredir Almanya'da yaşayan vc ya/an Türkleıin kitapları özellikle Türk gcrmanistlcrin gündemindcn düşmıiyor. Sizin de 'Türk göçmen edebiyatı'yla ilgilcndiginizi bilıyorum. Bir cdebiyat eleştirmeni olarak, Almanya'daki Tiirklcrin yazdığı bıı kitapları nasıl dcğcrlcndiriyorsu.nuzr' Giirsel Aytaç: Almanca yazan Türkler arasında Alır.an cdcbiyatını zenginleştircnlcr bile var. Konu yönündcn, Dakış a çısı vc lıatta iislup yönündcn "yenilİK", "tazc kan" getirdiler. Altnan edcbiyatıyla Türk edebivatınm kesişme noktası bugün, Almanya da Almanca yazan Türklcr. Bunlar üzerinc yetcrincc araştınııa nc yazık ki Alman meslektaşlarımızca yapılmıyor. Oysa içlerinden ödül alnıış yazarlanınız, m.çsela bir Alcv Tckınay, bir Hminc Sevgi Ozdamar bence ciddi edebiyat incelemclcrinc defier nitcliktc. Almanca yazan "üçüncii kuşak" Türk göçmen yazarlar, bazcn kö kcnlerini lıiy konu ctmeksizin cscr vcriyor. Bir Akif Pirınçci'nin Türklüğü, ne konusunda nc dc dilinde fark ediliyor. Yıldız Ecevit: Ankara'da yaşayan ve edebiyat eleştirileri yazan biri olarak beni dc yakııufan ilgilendiren bir konu var. Istanbııl, ülkenin kültür metropolü konumunda. Edebiyatçılar, yazarlar, dergilcr îstanbul'da. Çoğu kcz de işler, dirsck teması çerçcvcsinde yürüyor. Sizin bu ilişkilcr yuma£ının içinde olmadıg'ınız kesin. Şu anda en fazla iirün veren elcştirmenlerden birisiniz, belki de birincisisiniz. Dokuz (clil, onun üstünde de çeviri kitabınıza karşın, acaba /orltıklarla karşılaşıyor mıısunu/? Giirsel Aytaç: Biz Ankaralı edebiyatçıların, bıından /amaıı zanıan yakındıöını söylemektc lıaklısınız. "Zorluklarla karşılaşma" benim için ılk sıralar oldıı. Ya zılarımı yayımlatnıada buııu pek lıissclmcdim, ama kitap sriz konusıı oldu^unda iş defiişti. Mcbela "Çaödaş Türk Ronıanları Üzcrine Incelcmeler" kitabım, çogu yayınevi ya da kurıılu^ taıalıııdaıı, içinden onların hoşlanınadı^ı yazarları çıkarmanı gerektiği ilerji, sürülcrck reddedildi. Nuran Ozyer: Son olarak yine 'eleştiri' konusıına dönmek istiyorıım. Bizde, edebiyat elc^tirisinin yazılnıava başlandığı ilk giindcn bııgünc dek, nep 'eleşrirmenin olnıatlığı' süylenir. Çuğunlukla da yazarlardıı bunu höylcyen. Giirsel Aytaç: "Tiirkiye'de eleştiri yok" yargısını çok sık dııyuyor veya okuSAYFA 6 yorum. Sanırım haksızlık ediliyor. Özel liklc de son on yılda, en çok da akademik çcvrderdcn nitclikli eleştiri yazılan çıkıyor. Yabancı filolojilerden Türk cdebiyatına ılgi oluşttı, bıına memııun olu yorum. Yıldız Ecevit: "Edebiyat Yazılan 111 "tc dikkatimi çcken bir gclişmc var. Ilk kıt.ıplarınızda görülen 'nesnel/bilinıscl' egilımdc biraz yumıışama söz konıısu gibi geliyor bana. Sanki artık daha bir 'denemeci' gibi vazıyorsunuz. Bir yazınızda da, elc^tirmcndcki 'scvgi boyutundiin', hatta 'sanatçı ruh'tan söz edıyorsu nuz. Sizce ele^tirmende bir sanatçı bo yut var mıdır, yaratıcı baglamda o bir yazar mıdır? Giirsel Aytaç: "Edebiyat Yazılan lll"te saptadığmız şeyin bir "gelişme" mi oldu^u tartışılır, ama en azından bir "değişme" diyclim. Böyle bir şey varsa, bu olsa OIM» bazen "bcn"imi işe karıştıı mak, kcndi düşüncemi vurgulamak anlamındadır, eh belki de zamanla kazanılan bir özgüven. "Elcştirmenin sevgi boyutu"na önern veriyorum. "Sanatçı rııh" mcselcsinc gclincc, sanatçıdan, bizinı için bu yazardır ne anladığımıza baglı. Eleştiımen dil malzemesiyle çalı^tı^ına, nasıl yazması gercktigınc özen gösterdijjine gore, kıışkusuz bir yazardır. Ama yazarlığı romancılılda, öykücülüklc sınırlayanlar için bu, alışılnıadık bir id dia. Oysa "yaratıcılık" yalnızca kurmaca demck dcgildir. • ' PROR DR. GÜRSEL AYTAÇ 27 Ağustos 1940'ta Eskişehir'de doğdu. Babası iDiahim Necip Metiner, Devlet Demir Yollan'nda müfcttişti, anncsi Nazmiye Hanım ise terzi. Ilkokula Ankara'da başladı; öğrenimi boyunca bu kentteydi; Kurtuluş llkokıılu, Cebeci (Ortaokulu ve Ankara Kız Lisesi'nde okudu. 1958 yılında üniversiteye başladı. Dil vc TarihCoörafya Fakültesi Alman Dıh vc Edebiyatı dalından mezun oldu; aynı yıl akademik kariyerine başladı. Hermann Hesse üzerine doktora ve Chr.M. Wicland üzerinc doçentlik çalışmalarını hazırladı. Almanya, Avusturya ve lsviçre hükümetleıinin çeşitli burslarıyla Marburg, Köln, Münih, Viyana, Ziirih kentleıinde alanıyla ilgili araştırmalar yaptı. 1963 yılında evlendi, bir ogiu var. C'ıiirsel Aytaç Türk edebiyatı konusunda ilk yazılarını Yazko Edebiyat vc MiIIî Kültiir dergileıinde yazdı. Kültür Bakanhgı Tercüıne Kurulu üyeliği sırasında PEN, Edcbiyatçılar Dernegi ve ILESAM üyelikleri oldu. Halen Uluslararası Gormanistler Birliği senato üyesidir. (jürsel Aytaç, meslek hayatını Ankara LJniversitesi Dil ve TarilıCoğralya Fakültesi'nde sürdürüyor, şimçli Batı Dillcri vc Edcbiyatları Bölümü Başkanı. Haccttepe LJniversitesi ve Konya Selçuk Üniversitesi'nde misafir hocalık dönemleri oldu. \ Yayın hayatı son on beş yıldır yaygınlaşan Gürsel Aytaç, "Gündoğan Edebiyat" dergisinin de yayın yönetmenidir. Yayınları: A. Telif: I. Dic Glückscligkeit in Wielands "Geschichre des Agatons", Ankara 1971. II. Thomas Mann'ın "Der Zauberberg" ve "Lotte in Weinıar" [oıııaıılarındaki Kişiliği, Ankara 1972. III. Romancı Yönüyle Heinrich Böll, Ankara 1975. IV. Yeni Alman Edebiyatı Tarihi, Gündogan Yayınları, Ankara 1983/1992 93. V. Çaödaş Alman Edebiyatı Tarihi, Gündoğan Yayınları, Ankara 1983/199594. VI. Çağdaşj Türk Ronıanları Üzerine İncelemeler, Gündogan Yayınları, Ankara 1990. VII. Edebiyat Yazıları I, Gündoğan Yayınan, Ankara 1990. VIII. Edebiyat Yazılan II, Gündoğan Yayınları, Ankara 1991. IX. Edebiyat Yazılan III, Gündoğan Yayınları, Ankara 1995. B. Çevirileri: I. Babil'c Bir Melck Iniyor, Friedrich Diir renmart, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1981. II. Goethe Der ki, kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986/199293. III. Geçişlcr, Barbara Frischmuth, Ada Yayınları, Istanbııl 1986. IV. Pembe ve Avrupalılar, Barbara Frischmuth, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987/199293. V. Ncmrut DağYnda, Ilahlar Arasında, Elenore Dörner, Kültiir Bakanlığı Yayınları, Ankara 1988/199293. VI. Dünya Fikir Mimarları, Stefan Zweig, Iş Bankası Yayınları, Istanbııl 1989/199193. VII. însan Nedir ki..., Max Frisch, Ara Yayıncılık, Istanbul 1990. VIII. Güneşte Gölgenin Yokoluşu, Barbara Frisch muth.Gündoğan Yayınları, Ankara 1990. IX. Klara'nın Izinde, Elisabeth Hauer, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1990. X. Lotte Weimar'da, Thomas Mann, Ara Yayıncılık, Is tanbul 1992. XI. Montauk, Max Frisch, Gündoğan Yayınları, Ankara 1994. • CUMHURİYET KİTAP SAYI 264