Katalog

Şiirler/Hans Arp/ Çeviren: îlker Demirel "Onların şarkıları ışık çiçekleridir" Hans Arp 1HH7'de doğan Hans Arp, 190? yılında Weimar'da resim öğrenimine başlar ve ögrenimini 1908'de Paris'te sürdürür. Arp, 1912 yılında W. Kandinsky'nin "Mavi Süvari" adlı sergisinde yer alır. 19161919 yıllart arasında, kendisinin de kurucıdanndan biri oldugu Zürih Dada Hareketi'nde etkinlik gösterir. 1919/20 yıllart arasında Köln'dc Max Ernst'i ziyaret eder, onunla ömür boyu sürecek olan arkadaşltgım pekiştirir ve Max Ernst'le Köln Dada Hareketi'nde aktif rol alır. Arp, sanat dünyasındaki en önemli çtkıştnı, dünyanın mekanikleştirilmesine, rasyonalize cdilntesine ve toplumun içinde bulunduğu duruma karşı çtkan ve bir "protest topluluk" niteliğinde beliren Dadacılar'ın arasındayken gcrçekleştirir. Dadaalâr yalntzca rasyonalize edilmiş dünyaya değil, onu rasyonalize eden gelenekselleşmış ve toplumun kemiklerine yapısmts sanata ve sanat anlayışına da karşı çıkarlar. Karşı çıkmalar ve protestolar sanatın tüm dallannda gerçekleşir. Heykeltıras, ressam ve aynt zamanda bir şair olan Arp, yalnızca "ses"tcn ve manttksal anlamı olmayan sözcük ve görüntüler zincirinden oluşan şiirler yazar. Bu anlayıs Arp'ı üstgercekçilige götürür. Hem Almanca hem de Franstzca yazan Arp "Genç" Alman Şiiri üzerinde etkili olur. Arp'ın kenui elyazısı ve desenleriyle süslü olan Düşünceli Alevler şiiri toplumu, insanlıp ve insanlan kıskaana almış tekntği getirdikleri ve gölürdüklefiyle gö'zler nnüne serer. Arp, bu şiirinde, büyiik bir ustalıkla ü'mit ve ihilem arasında gidip gelir, düş kurar, yaktnır, üzülür, yaz tutar, olayhrı ironikleştirir, sorar, soruşturur. Hans Arp 1966'da BaseFde ölür. Düşünceli Alevler Geıçek bir ıncldk ışıktan bir mclck sonunda bize bir kez daha göndcrcbilirdin scn. Oylc görüııüyor ki artık atcist dernek lıastalarma makineüstülcrc vc robotüstülere dünyanın ntlanmış, sa/lıklannı tünıüyle bırakmak istiyorsun. Zavallı duacılar bir kez daha soluklanabilmclilcr. * Sarılın kutsal güllere. Gözyaşı dökün kutsal dikenlerin önünde. Sarı yelvenizi koruyun paracılardan. Düşleyin tekrar göksel bahçıvanı büyiik ışık çiçeklerini yetiştiren. Düşlcyin tekrar onun ışıldayan şarkı söyleyen bahçesini. Eskinin karanlık van yoğu çocuk oyuncağıdır makineüstülerle karşılaştırıldığında. Eskinin karanlık van yoöu sadece katil vc kitle katillerinden oluşuyordu. Buna karşılık yeninirı var yoğu ilerlemiş makincüstülcrden beyinsiz ve kuduzca dolaşan ve insanlan istemeyenlerden oluşuyor. Siper duvarımıza bülbülümüzc ne oldu? Gül yıldızlar nerede? Şiir yazan şarkı söyleyen melekler nerede? Günler ve geceler ne kadar da boşaldı! Güzellik çoktan gitti. Uzaklara kaçtı güzellik şarkı söyleyen yıldızlarıyla ışıklı yüzüyle. tlerleyenler ne zaman yctcrince ilerlediler? Tur bindirenler ne zaman yeterice turladılar? Tur bindirenler ne zaman nihayet yuvarlaklaştılar? SAYFA 16 birisi onaylarcasına başını eğiyor ve yatay çizginin dikey çizgiyi kestigi her seterinde haç çıkarıyor. * Ah nasıl da sevinir yıldız melefiin gümüşüne. MeleK bir gümüş gül müdür? Gül bir yıldız mıdır? Yıldız bir düş müdür? Düş düşlcr mi yıldızı ya da meleği? Ah nasıl da sevinir melck düşün gümüşüne. Gümüş gül bir melek midir? Ah nasıl da sevinir gül meleğin ışığına. Gümüş gülıer gümüş melekleri sarar mı? Yıldızlar nasıl da kokuyor. Ah nasıl da sevinir gül yıldızın düşüne. Bir düş mü bu? Bir ışık mı bu? Bir melek mi bu? Düşünceli alevler ne de eüzcl kanat olurlardı. Olsayaı eöer gökyüzü ne kadar noşumuza giderdi. Melek düşünceli alevler. Melek çökyüzünün hışırdayan başaklan. çınlayan yıldızlar. Melek kanatlandırılmış gökyüzü. Melek sonsuz mavi ışık. Melek Tann'nın çiçek yaprakları. Melek gökyüzünün asılı sütunları. Melek sonsuz şarkı söyleyen ışık. Melek şulelencn tarh. Melek alevlenen bentlcr. Melck şarkı söyleyen asılı sonsuzluk. Hâlâ bileıı var mı yukarınııı ve aşağının nerede olduğunu? Hâlâ bilcn var mı neyin aydınlık ncyin karanlık olduğunu? Gittikçe azalıyor düşleyenler. Gittikçe az oluyor gün ve gecc. Okşa mcnckşc toprağını bulut sayvanın altında. Içsel yıldızları izle kutsal gecelerin özünü vc sessiz sedasız düş şarkılarım. Nasıl da iyi olurdu bizim için kanatlar düşünceli alevler olsaydı. Ama daha da iyi olurdu bizim için salınım olarak gökyüzü. Saman alevi insanlar yerine görülüyor nihayet ışık tutan insanlar. Şiir yazmaya başlamak mı istiyorlar? Yukarı bakıyorlar aşağı bakıyorlar sonsuzluğa ve gülüyorlar ve ağlıyorlar mutluluktan. Bir melck nc zaman yine bir şarkıyla eğlendirecek bizi? Yol izleyicisi makinc hayatı yaşamak istcmiyor artık. Uçakta yolculuk ctmek istemiyor. O tekrar düşte yolculuk yapmak istiyor. O tekrar yol izlemek istiyor. O tekrar Tann'nın yolunu aramak istiyor. O O ü O gizli mi? korkunç mu? korkunç derecede gizli mi? anlaşılabilir mi? CUMHURİYET KİTAP SAYI 305 En yüksek düzey ne zaman yeterince yüksek? Orada uçuşanlar insanlardır Tann'yı kaybetmiş olan. * Atom mantarı yctiştirenlere göre zaten bir kayıbım ben. Onlara göre ben umut kesilmişlcrdenim modası geçmiş en son kulübclerden hâlihazır toprak üstünde yapılmış kulübclerden gekn. Timsah ateistlcr zincifre kırmızısjna döncrlcr sinirdcn eğer ümitsizce geri kalmış benim gibi biriyle karşılaşırlarsa. Zarif bir çikolata paketinde Bombonnicr'lerde sevgililerine hediye cderler küçük sevimli atom bombalarını evuc kullanını için. Köpekçe oyunlarımız bclki de her şeye karşın ışıklı yüzlerce yok edilecek. Sonsuza kadar susar mı? Bir adam dikkarle dikey bir çizgi çekiyor öbür çizgiye dikcy (,'izgiyi dc dikkatle yatay bir çizgiyle kesnıek için.