Katalog

Denge Oyunulkinci Dünya Savaşı'nda Tiirkiye'nin Dış Politikası/5e//w Deringil/ Türk Vakfı YurtYayınlan/286s. uzanan bir anlatı yolculuğu... Borges hayranlarının kaçırmaması gerekiyor. YaratılışAteş Anılan1/ Eduardo Galeano/ Türkçesi: ZülâlKtltç/ Can Yaytnlan/331 s. Latin Amerika'nın yalnızca altın I JİU.IKİO ( •.ik.MKı ve gümüşünün, nitrat ve kauçuY\R\TII.I:> \11.S \\I1AKI 1 ğunun, bakır ve petrolünün değil, belleğinin de çalınmış olduğuna inanan Eduardo Galeano, üç kitaptan oluşan 'Ateş Anılan' (Memoria del Fuego) ile Latin Amerika'ya belleğini yeniden kazandırmayı amaçlıyor. Yaratılış (Los Nacimientos), bu üçlünün ilk kitabı. Kolomb öncesi söylencelerle başlayıp Kolomb'la eyleme dönüşen 'Fetihler Dönemi' anlatılıyor kitapta. 1700'lerekadargeliniyor. Bundan sonrası, Yüzler ve Maskeler ve Rüzgârın Yüzyılı adlı 'Ateş Anılan'nın ikinci ve üçüncü kitaplarında yer alıyor. Eduardo Galeano, okullarda okuduğumuz, içinde gerçek hayata yer vermeyen ölü bir tarihe, hayatın gerçek soluğunu üflüyor. Bu kitabı büyüleyici bulanlar, onun adını john Don Passos ve Gabriel Garcia Mârquez ile birlikte anıyorlar. Antep Savunması GünlüğüV Hüseyin Bayaz/ Cem Yaytnevi/ 411 s. + 11 s. Foloğrafve Krokiler Hüseyin Bayaz (19021989) Antep'in işgalinde ülkenin güç koşulları nedeniyle öğrenimine ara verdiğinde aileye ait Çapalı Köyü'nde çiftçilik yapmış. Gaziantep savunmasında Kuvayi Milliye Komutanı Şahin Bey, Çapalı'ya karargâh kurmuş. Dolayısıyla başta Şahin Bey olmak üzere birçok kişiye yakın ve olaya tanık olmuş Bayaz. Cumhuriyetin ilanından sonra Kabataş Lisesi ve Istanbul Hukuk Fakültesi'ni bitirmiş. Gaziantep'te kısa süre avukatlık ye daha sonra lisede tarih öğretmenliği yapmış. Ölümünün beşinci yılında yayımlanan Antep Savunması Günlüğü tarihte eşine az rastlanan bir "kahramanlık destanı"nın belgeseli. Bu özgün çahşmada, kentin aylar boyu süren direnişi ve savunması, Kurtuluş Savaşı'yla bağlantısı ekseninde, antiemperyalist bir eylem olarak temellendirilmekte; ikinci kesimde savaşla ilgili genelgelerin tümü bir araya getirilmektedir. Bu belgelerin yanı sıra, konuyla ilgili kaynakları ve Kurtuluş Savaşı'yla ilgili yayınları taramış olan Hüseyin Bayaz, kitabında olaylara ve daha önce yazılanlara eleştirel bir gözle bakıyor. Bir Dünyanın Eşiğinde/ Cemil Meriç/ Bütün Eserleri 4/UetisimYayınlart/431 s. İlk telif eseri olan Bir Dünyanın Eşiğinde, o zamana kadar "coğrafyasında tek kıta, kafasında tek yarım küre" olan Meriç'in Asya'yı, özellikle "Hint"i keşfi. Olemp'i ararken Himalaya çıkmış karşısına. 48 yılını gömdüğünü söylediği bu kitapta, düşün I Türkiye'nin Ikinci Dünya Savaşı I yıllarındaki dış politikası, en kritik zamanlarda bile, görece küçük bir ülkenin diplomatik başarısı sayesinde dünyanın büyük [ güçlerine sözünü geçirebildiğinin canlı kanıtıdır. Türkiye o yıllarda çevresini saran yıkım ağının dışında kalmayı başardı; çünkü dış politikayı yönetenler savaşın dışında kalmak düşüncesinin rehberliğinde hareket ettiler. îsmet Inönü, Numan Menemencioğlu, Şükrü Saracoğlu gibi devlet adamları dış politikada hep gerçekçiliği ön plana aldılar, kararlı bir "denge oyunu" oynadılar. Selim Deringil Avrupa çapındaki bu oyunu belgelerle anlatıyor kitabında. Anadolu'da Bronz Çağı Kenueti/Sevgi Aktüre/ Tarih Vakfi Yurt Yaytnlan/ 206 s. Kentler, endüstri toplumunda I olduğu gibi endüstri öncesi toplumlarda da tarih boyunca en devingen öğe oldu, toplum yaşantısında belirgin izler bıraktı. Sevgi Aktüre, "Anadolu Kenti" için de bu varsayımın geçerli olI duğundan yola çıkmış. Anado| lu'da kent ve kentleşme tarihi üzerine yapılmış çeşitli araştırmaların sonuçlarını bir araya getirip bunlardan yeni sentezler üretmiş. Anadolu kentlerinde mekânsal yapı değişimi ile bu yapıyı belirleyen sosyoekonomik süreçler arasındaki nedensellik ilişkilerinin irdelendiği kitap, araştırmacılar, özellikle kent plancıları için önemli bir kaynak. Yedi Gece/Jorg e Luis Borges/ Türkçesi: Celal Üster/Can Yaytnlan/150 s. Jorge Luis Borges'in "Yedi Ge\t»f!f. l.llh lV.i(;ı ce"si, korsanlann ve gazetecileYEDt (iKCF. rin elinden kurtarılmış bir kitap. Borges'in 1977'deBuenos Aires'te yaptığı bu konuşmalar gizlice banda alınmış, sonra da korsan plaklar sürülmüş piyasaya. Çok geçmeden bir gazetenin edebiyat ekinde acımasızca makaslanarak yayımlanmış konuşmalar. Borges de çareyi konuşmalan kitaplaştırmakta bulmuş. Borges, bu akşam konuşmalarında 'llahi Komedya'yı, 'Binbir Gece Masallan'nı, 'Şiir'i, 'Kabala'yı, 'Körlük'ü, vb. anlatırken, o benzersiz alıntılarının bellek kitaplığında keyifli bir yolculuğa çıkarıyor bizi. Borges'ten gerçek edebiyat okuruna eşsiz bir armağan: Düşlerin, düşüncelerin, söylencelerin atlasında Büyük Iskender'den Harun el Reşid'e, Vergilius'tan Shakespeare'e, Dante'den Freud'a, Cervantes'ten Marco Polo'ya S A Y F A 14 cesi ve şiiriyle, dini, felsefesi, masalıyla Hint edebiyatını ve uygarlığını inceleyen Meriç'e göre, "Çağdaş Avrupa, en aydınlık taraflarıyla Hint'in bir devamıdır". Düşünsel serüveninin tamamında olduğu gibi bu mihnetli çalışması sırasında da zaman zaman okuyucusunu bulamamaktan, anlaşılmamaktan şikâyetçi. Ama herkesi davet ettiği bu dünya, düşünce hürriyetinin vatanıdır. "Hint," diyor Meriç, "her inanca söz hakkı tanıyan bir ülke olduğu için ikinci vatanırn oldu. Bu kitapta rüyaları ve realitesiyle bütün Hint var.. yani bütün insan." Medya, Devlet ve UlusSiyasal Şiddet ve Kolektif Kimlik/ Philip Scblesinger/ îngilizceden Çeviren: Mebmet Küçük/ Aynntı Yaytnlan/320 s. 1982 Anayasası'nın oylanması öncesinde bir gazeteciler sitesinde oturan birçok gazeteci toplanıp şöyle bir almışlar: "Hepimiz 'hayır' dersek çok göze batarız, aramızdan bazıları da 'evet" oyu atsın." Anlaşılmış. Ama yapılan sayım sonucu ezici çoğunluğun 'evet' oyu verdiği görülmüş. Basın tarihimiz bunun gibi birçok örnekJe malul. Medya, önemli oranda bağımsız davranma imkanına sahip olmasına karşılık, belli güç odaklanyla, özellikle devletle fazlaca iç içe geçmiş durumda. Kraldan çok kralcılığın, "gönüllü suç ortaklığının" bu denli ııç boyutlarına başka ülkelerin medyasında rastlamak güç. Ama bu, diğer "demokratik" ülkelerde devlet ve medya arasındaki ilişkilerin ideal düzeye erişmiş olduğunu da göstermiyor. Schlesinger, kitabında, Batı'da da özellikle "ülke güvenliği ve düzeni" gerekçesinin arkasına sığınan benzer "işbirliği" ve "otosansür" tavrının örnekleri olduğunu gösteriyor. MEDYA DEVLET Efendinin tnsanlığıBatılıların Somali hamlesi/ Bodo Kirchhoff/ Çeviren: Ogiin Duman/ tletiştm Yayınlan/69 s. Uygar Batı yüzlercesinin içinden seçilen bir hasta çocuğu hayata döndürmekle, ellerini göğe açarak yaşamaya alışkın insanların geçici olarak bir araya tıkıştırılmasından başka bir şey olmayan himaye idareleri kurmalda, iyileşemeyecek halde olanlara yapılan pasif öliim yardımıyla, şiddetle zorla, barış götürerek irra edilen bir insancıllık görüntüsü sergilemeye çalışıyor... Yeni anlamıyla bir cins Haçlı seferi 'efendi'nin insanlığı. Elimizdeki kitapta, "insanhk nâmına" kalkışılan bu operasyonu 'efendiler'le birlikte izleyen bir Alman yazann çarpıcı gözlemleri yer alıyor. Yüzlercesinin arasından o bir tek çocuğu kurtarmanın rahatlatacağı vicdan ile, "çok sayıda zayıfa karşı az sayıda güçlü"nün hüküm sürdüğü vicdansızlık âlemi arasında gidip gelen "göçebe" bir bilincin aynası oluyor... Batı'nın "fikriyat ve hissiyat"ını kavramanıza yardımcı olacak iyi bir kitap elimizdeki. C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 23 5