Katalog

Edebiyatımızın üç ünlü ve önemli adı için, Muzaffer llhan Erdost'un, alçak gönüllü ama art niyetsiz yazılarını okumak istiyorsanız, "Üç Şair"i almak zorundasınız. Bir şairin üç ayrı şairi aynı kitapta anlatması bile bunun için yeterli bir gerekçe. SENNUR SEZER uzaffer llhan Erdost; NâzımHikmet, Cemal Süreya ve Ahmed Arif için yazdıklarını Üç Şair adıyla kitaplaştırdı. Kitabın önsözü, okurun ilk ağızda soracağı "neden bu üç şair" sorusunu yanıtlıyor. Tek ortak noktalan "üçü de yaşamda değil" bu şairlerin. Muzaffer Erdost'la ilişkileri bile farklı; tanışıklıkları, dostluklan ayrı çizgüerde gelişmiş. Erdost, üç şairin şürleri için yazdıklarına geçmeden "hesabını veriyor" dostlukların, ilgilerin, kimi zaman da kırgınlıkların; bu tutum okur için ayrı bir sıcaklık yaratıyor. Anılar, ortak yaşamalar onun yargılarını etkilemez kanısına vardırıyor. Muzaffer llhan Erdost, doğum yılı 1970'lerde olanlar için özellilde, siyasal yanı ağır basan bir yazardır. Onun şairliğini, öykülerini, Ikinci Yeni'deki payını değil, insan hakları savaşımını, yayıncılığını anımsarlar. Bu anımsayış Erdost'un kişiliğine aykırı değilse de, yargılarını kavramada eksiktir. O yüzden Üç Şair'i okuyanlar, yazarın bir şairdenemeci olduğunu hep hatırlama Muzaffer llhan Erdost, üç şairimizi farklı söylemlerle anlatıyor Üç Şair: Nâzım Hikmet, Cemal Süreya, Ahmed Arif Nâzıın Hiknıot "Nâzım için yazmayı zaman zaman düşündüm.Amabiredebiyattarihçisi, ya da eleştirmen/meleştirmen gibi değil. Olursa kendime özgü bir yazı olsun istedim" diyor sunusunda Erdost. Yazısının, "Nâzım Hikmet'in Şiirinde Devrim Kavrayışı" konulu bir bildiri olarak istenişinin, belli zamana yetiştirilmesinin tortulannı taşıdığını da ekliyor. Sonlarda eklediği bir şey daha var; Nâzım Hikmet'ten otuz yıl sonra doğmuş da olsa, ondan iki yıl daha yaşlı oluşu. Bu iki yıl, ona "daha rahat konuşma olanağı" vermektedir. "Nâzım'ın şürinin Marksist bir tahlilınin yapılmadığının ayırdına varınca da" bu yazıyı yayımlama isteğini duymuştur. Erdost, Nâzım Hikmet'in Şiirinde Devrim Kavrayışı yazısını Militan; Devrimler Yumaklasması; Özgürleşme; Belgiler, Söylemler; Sınıflar; Zor/ Şiddet; Parti; Milli Gurur/Ulusal Ovünç; Baskılanma ve Farklı İki Niteliği; Emperyalizme ve Faşizme Karşı; SAYFA 4 Süreya için başlıklı yazısıyla. Bağımlılaşma ve Kurtuluş Bir soruşturmaya verdiği bir başlıklarına bölmüş. Her böyanıt (Soruya) ve Papirüs lüm> Nâzım Hikmet'in şüriDüşçüsüyle Buluşma başlıklı nin yaşamı ve tarihle ilişkileriUÇ SAİR denemesinden oluşturmuş. ni, inançlannın ideallerinin •JA, M h ' ( VA! Öğrencilik yıllannda başlagelişim ve değişiminde aynı yan bir dostluğun, ortak anıkalanları şiirinden örneklerle İann düşlerin Erdost'u duyaçıklama amacıyla yazılmış. gusallaştırarak, Cemal SüreErdost, Nâzım Hikmet'in ya'nın şiirinden uzak bir yazı Şiirinde Devrim Kavrayışı yayazdırdığı düşünülmesin. zısında "gericiliğineleştirisine Birçok kişiye "katı" gelecek bir yargıyyol açan dizeleri de örnekler ve bu eleşla başlıyor Cemal Süreya İçin yazısr. tirilerideyanıtlar. "Oylumlu (hacimli) birkitabı tam olaBen, Erdost'un bu yazısını okudurak okudu mu Cemal Süreya diye sorağumda başlanmış bu Nâzım Hikmet çahşmasının sürmesini diledim. Onun, nm kendime. Sade'ı ya da Goriot Baba'yı değil ama, bilimsel sosyalizmin hayatı, sevgiyi, kadımmızı nasıl ve niye beliibaşlı kitaplarından birini, örneğin şu ya da bu dizelerle anlattığını, tarih Kapital'i okudu mu? Bakmış, karıştırilişkileriyle irdeleyecek yazılan özlemış, şurasından burasından okumuş dim. . gibi gelir bana." Bu yargı, şiirini etkileCemal Süreya yen olayları anlatan bölümlerle sürer. Muzaffer llhan Erdost, Cemal SüreKimi zaman bir dizenin ipucu verilir, ya'yı sunuda "Biriyle fakülte yıllannda kimi zaman bir dizenin bir başka türlü arkadaş oldum./ (...) şiirlerini önce biokunması öğütlenir. Önemli olan, Ceze okurdu ya da biz okurduk. Sıhhimal Süreya'nın yaşamının kimi ayrıntıye'de bir pastanede ya da Siyasal'ın larının "kullanılmasını" sorgulayan şu kantininde" diye anlatmaya başlıyor. yargıdır: "Cemal'in yargılandığı yaSonra ölümünü öğrenişini, gömülme şam, siyasal ve ideolojik kimliğinin öztöreninde olup bitenleri ve "toprağıngürce oluşmasına engel oluşturdu sada soğumadan satılan ve satınalınan nırım." bir metaya dönüştürülmekte yarışıldıAhmed Arif ğını". Muzaffer llhan Eıdost, Ahmed Arif Erdost, Cemal Süreya bölümünü, için yazdıklarında, Ahmed AriPle yabir kurumun istediği "Daha Çok Ceadıklarını, kırgınhklarını aktarıyor. mal'i anlatan bir yazı. Şiirlerinin irdeçtenlikle. Bu kırgınlıklarda, Ahmed lenmesi değil" diye tanımladığı Cemal Arif için ilk yazıyı yazmamn, bu yazının bir teriminden dolayı Ahmed Arif aleyhine kullanılışının da payı varmış. Ahmed AriPin kişiliğinin de. Muzaffer llhan Erdost, Ahmed Arif için yazdığı Mavzerine Şiir Doldurur başlıklı incelemeyi, yazının ilk yayımlanışında yer alan ve Ahmed Arif i rahatsız eden "yarıfeodal" tanımını değiştirerek, Ahmed Arif yaşarken bir kez daha yazmış. Bu değiştirimi "bununla amaçladığım anlama göre değiştirdim, amacımı daha iyi açıklayacak karşılıklar koydum" diye yazıyor Erdost. Muzaffer llhan Erdost'un, Üç Şair kitabı için asıl sunusu da Sunu'da Ahmed Arif için yazdıklarının arasında: "Yalnız terimlerde değil, vargılarda da yanlışlarım olabilir. Doğal bu. Üç yazıda da. Ne var ki, bu şairleri, kendi değerleriyle yüceltme amacı taşıyor bu yazılar. Beni irkilten, yazımın amacına karşıt amaçlar için kullanümış olması". Edebiyatımızın üç ünlü ve önemli adı için alçak gönüllü ama art niyetsiz yazılar okumak istiyorsanız, Üç Şair'i almak zorundasınız gibi geliyor bana. Bir şairin üç ayrı şairi aynı kitapta anlatması bile bence bunun için yeterli bir gerekçe. • Üç Şair/ Muzaffer llhan Erdost/ Onur Yaytnlart/ 96 s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 226 Î