Katalog

Memet Baydur'un oyunları ardı ardına yayımlanıyor Doğu'nun yüzü: Tensing üü rında, sözün hareketin önüne geçtiği anlatım biçemi, bu yolu izleyen birçok yazarın tersine, yazınsal önerileriyle yönetmen ve oyunculara geniş olanaklar sunmakta. Hatta, oyun yazarhğı geleneğimizde Memet Baydur'un farklı olan yanını ortaya koymakta. Baydur'un entelektüel dil örgüsü ve sözciiklerle oynayışı, geleneksel tiyatromuzdan gelen ve oyun yazarlarımızca çokça kullanılan söz oyunlarından çok farkJıhklar gösterir. Tensing, Everest Dağı'nın doruğuna 29 Mayıs 1953'te ulaşan Edmund Percival Hillary ile dağa tırmanışında ona yol gösteren Nepalli Tensing'in ilişkisini anıatıyor. Yazarın birçok oyununda olduğu gibi, bu oyununda da oyun kişilerinin birbirlerinin içine girmiş yaşantılarında, birbirlerini sorgularken kendilerini sorgulatmaları, sorgulamaları vardır. Toplumsal gereklilikler, beklentiler, özlemler yalnızca oyun kişilerinin karakterlerini ve yönelişlerini ortaya çıkarmakla kalmaz, oyunun temasının özündeki etik yanı da tartışmaya sunar. Belki de bu nedenden, Sevda Şener "bir tartışma oyunu" olarak tanımhyor Tensing'i. DoğuBatı karşıtlığında, kişiyi tanımlayan toplumsal, psikolojifc ve etik öğelerin ayrıntılarına giren Baydur zaman zaman okuru zorluyor. Ancak bu zorlama, dramatik örgüden kaynaklanıyor. Yaşama ve insan ilişkilerine çok yönlü, felsefı bir gözle bakan bir yazarın yaklaşımına JVlemet Baydur'un Tensing adlı oyunu, MitosBoyut Yayınları'nca yazarın üçüncü kitabı olarak yayınlandi. Daha önce yayınlanan iki kitapta, yazarın "Doğum", "Limon", "Yalnızlığın Oyuncakları", "Kadın tstasyonu", "DüdüklüdeKıymalı Bamya"," Aşk", "Vladimir Komarov" adlı oyunları bulunuyordu. HİLMİ ZAFER ŞAHİN tmet Baydur, onbeş yıla yaklaşan oyun yazarlığı uğI raşında, üretkenliğiyle oltkığu kadar, oyunlarının taıtışmalı konuîarı nedenıyle de gündemi elinde tuttu. Bunda en önemli neden, Baydur'un oyunla dayalı bir zorlama bu. Ovuna adını veren ve Doğuyu temsil eden Tensing'le, Batıyı temsil eden bir Sir Hillary'nin birbirlerini anlamaya, çözmeye çalışması oyunun öyküsünü oluşturuyor. Üçüncü oyun kişisi Leyla, hem Doğunun hem de Batının ortak değerlerini, bakış yöntemini kendisinde toplayan bir gazeteci. Aynca Leyla sorularıyla, yazar olarak Baydur'un DoğuBatı ikilemine bakışını sahneye taşıyor Edmund P. Hillary, Everest Dağı'na bir kez çıkınca, adı öncü insanlar arasında anılmış, ansiklopedilere geçmiş. Oysaki, Tensing, Hillary'le tırmanışlarından önce ve sonra çok kez Everest Dağı'na tırmanan, bu tırmanışlarına büyük anlamlar yüklemeyen birisi. Bu nedenle de onlar, doğanın bir parçası olan, doğayla uyum içinde yaşamayı amaç edinen Doğu insanının temsilcileridirler. Tensing'in dinginliği, yaptıklarına büyük anlamlar yüklememesi, yaşantısının doğal bir parçası olarak algılaması, Hillary'i kendi kendisiyle iç hesaplaşmaya yöneltiyor. Bir de Tensing'in yalnızca Hillary'e görünmesi.içhesaplaşmayızaman zaman kişinin kendisini yargılamasına dönüştürüyor. Bu hesaplaşmanın geçmişe ilişkin bölümünde Hillary, Tensing'le konuşur. Çevre kirliliğinin bozduğu Everest Dağı için uğraş verdiği bugününü ise gazeteci Leyla ilepaylaşır. Memet Baydur, Aşk adlı oyununda tanımladığı gibi "sürekli birbelirsizliğin kıyısında yaşayan" insanları taşır sahneye çoğu kez. Oysaki bu oyunda, Tensing karakterleri kendinden, yaşantısından, yaptıklarından emin biri olarak çıkar karşımıza. Maskeli Süvari, Vladimir Komarov gibi... Düşle gerçek arasında yaşamalarına karşın koşulların kendilerine yüklediği görevleri, sorumlulukları büyük bir doğallıkla karşılar bu oyun kişileri. Onların kendilerine özgülükleri, diğer oyun kişilerinin duygusal ve toplumsal çözümlemelerini sunar bizlere. Yazar bu oyununda, yazma aşamasından sonra çıkardığı yerleri, oyunun sonuna eklenmesi, oyun yazınımıza yeni bakışlar sunuyor. Yazarca tamamlandığınakararverilenbiroyuna, yazım süreci ve yazarın yöntemi açısından bakmamızı sağlıyor. Ayrıca, yazarı yazım biçemi açsından tammamızı sağlarken, baska oyun yazarlarına ya da oyun yazarlığına yeni başlayacaklara bir bakış kazandırması açısından birçok şey öneriyor. Tensing, bir sahne yapıtı olmasının ötesinde, yüreğini Doğunun değerlerinin biçimlediği, yüzünü Batıya dönmüş bizlere bir şeyler söyleyen yanıyla da önemli. • Tensing / Mehmet Baydur / MıtosBOYüTYaymlan/80s. CUM HURİ YET KİTAP SAYI 2 1 8 Doğu insanınm temsilclsi Blr tarüşma oyunu Mitos Boyut Tiyatro/Oyun Dizisi'nden Memet Baydur'un Tensing adlı oyunu, yazarın üçüncü kitabı olarak yayrmlandı. Daha önce yayımlanan iki kitapta, yazarın Doğum, Limon, Yalnızlığın Oyuncaklan, Kadın tstasyonu, Düdüklüde Kıymalı Bamya, Aşk, Vladimir Komarov adlı oyunları bulunuyordu. Üç kitapta yer alan oyunlar, Baydur'un yazarlık uğraşının değişik dönemlerinden bir derleme özelliği taşıyor. M r demi ellndetutuyor SAYF A 10 Memet Baydur. onbeş yıla yaklaşan oyun yazarlığı uğra$ında, üretkenllglyle olduğu kadar, oyunlannın tartıjmalı konulan nedenlyle de gün