Katalog

Jvavram Yayınları'nca bu yıl yayimına başlanan "Yeryüzü Şairleri Dizisi", okurlarca pek az tanınan çağdaş Çek şairlerinden Vitezslav Nezval'i Türkçe'ye kazandırdı. Kitabı Türkçe'ye çeviren Turgay Fişekçi'nin, Nezval'i ve kitabı anlatan bir yazısını sunuyoruz. TURGAY FİŞEKÇİ Vitezslav Nezval, 20. yüzyılın en ilginç şairlerinden biri. Nezval'in şilri bir serüven... rileri geri cevirerek yurdunda kaldı. 1944'te Nazilerce tutuklandı. 1945'te ülkesi özgürlüğe kavuşunca Nezval. (sağda) Nâzım Hlkmefle Karlovv Vary Fllm Festlvairnde Nezval için yeni bir dönem başladı. Işgal atmosferini, direniş yıllarını veKızıl Kavram Yayınları'nca bu yıl yayimıOrdu tarafından kurtanlma temalarına başlanan "Yeryüzü Şairleri Dizisi", nı işlediği pek çok kitabı yayımlandı. okurlarca pek az tanınan çağdaş Çek Kültür ve Enformasyon Bakanlığı'na şairlerinden Vitezslav Nezval'i Türkbağlı Sinema Sanatları Bölümü'nün çe'ye kazandırdı. Ben Nezval'in adıyla başınagetirildi. ilk kez Nâzım Ilikmet'in 1950 sonrasındaki şiirlerinin toplandığıYeni Şiir1950'de" Barış Türküsü" adlı şiiriyle ler ve Son Şiirleri kitaplarındaki kimi şiirlerde karşılaşmıştım. Bu şiirlerden Nâzım'ın o yıllarda Çekoslovakya'ya yaptığı gezilerde sık sık Nezval'le birlikte olduğu, onunla dostluk ettiği anlaşıhyordu. 1900 yılında doğan Nezval, 20. yüzyılın ilk yansında yaşayan pek çok şairle ortak bir yazgıyı paylaştı: Yeryüzünün gördüğü en büyük iki savaş, faşizm, kapitalizmsosyalizm, işçi sınıfısermayemücadelelerivebumücadeleler içinde dünya edebiyatının benzersiz hareketliliği ve değişkenliği. Ekim Devrimi ve dadaizmi aynı yıllarda yaşamanın büyük heyecanı... Nezval, daha 1920'lerde, henüz yirmili yaşlardayken şiirinin doğasını, ülkesinin sınırlarından çıkanp tüm yeryüzüne yaymaya başlamıştı. "Yaban Aşk" adlı şiirinde Mağrip ülkesinde geçen bir aşkın; "Edison"da, bu büyük bilim adamının yaratıcılık sürecininşiiriniyazmıştı. 1933'te Paris'e gidip Andre Breton'la tanışınca gerçeküstücülüğü benimsedi ve bu akımın Çekoslovakya'daki temsilcisi oldu. 1934te Moskova'da 1. Sovyet Yazarlar Kongresi'ne, 1935'te Faris'teyapılan Faşizme Karşı Uluslararası Yazarlar Kongresi'nekatıldı. dı. ünütümdünyayayayıldı. Bu şiir Dünya Barış Konseyi'nce altın madalya ile ödüllendirildivepekçokdileçevrildi. 1951'de bakanhktaki görevinden ayrılarak çocukluğunun geçtiği köyüne döndü ve burada hayatın anlamı ve sanatsal yaratının değeri üstüne düşünceler geliştirdiği Köyümden adlı kitabınıyazdı. 1953'te Çekoslovakya'nın ulusal sanatçısıseçildi. 1955'te yayımlanan son şiir kitabı Peygamber Çiçekleri ve Kentler'deki Nazilerce idam edilen gazeteci Julius Fuçik'le karşılaşmasını anlatan dörtlükler Prag'da Vitkof Tepesi'ndeki anıtıngirişineyazıldı. Gerçeküstücülüğe yaslanan yoğun imge dünyasıyla yüzyılın sorunlarına sosyalist yaklaşımının harmanlandığı Nezval şiiri Türkiyeli okurlar için ilginç bir serüven olabilir. • NezvalBütün Şiirleri nden Seçmeler/ Haztrlayan: Turgay Fışekçi/ Kavram Yaymlan/htanbul, 1994/133 s. U lkemiz çeviri şiir yazınından yanaşanslıbirülke. 1940'larda bir aydınlanma hareketine dönüşen . çeviri çalışmaları pek çok klasik yapıtın yanı sıra, şiirde de klasikJer yanında çağdaş şairlerin ürünlerinin de dilimize aktarümasına neden oldu. Bu yıllarda Sabahattin Eyuboğlu, Orhan Veli, Oktay Rifat, Melih Ccvdet Anday gibi ustaların o denli başarılı şiir çevirileri görüldü ki kafalarda" Acaba ash da bu denli güzel mi" soruları uyandı. Bu güzel yol, sonraki yıllarda Can Yücel, Cevat Çapan, Ulkü Tamer gibi şairlerin yaptıkları şiir çevirileriyle çok genişledi. Neredeyse yeryüzünün bütün önemli şairlerinden en az birkaç şiiri Türkçe olarak okuyabildik. Yayınevleri açısından da bu gelişim, çeviri şiir kitaplarının en azınuan telif şiir kitapları kadar yayın programlarına alınmasına yol açtı. Hatta 1991'de yalnızca çeviri şiir kitapları basan lyi Şeyler Yayınevi kuruldu ve yayın yaşamını bugün de başarıyla sürdürüyor. Ülkemizdeki ilk basımı 1982'de yapılan Konstantinos Kavafis'in şiirlerinin bugüne dek geçen on dört yıl içinde üç ayrı çevirisinin toplam on yedi bin adet basılmış olması da bu ilgirjin bir başka göstergesi. "Yeryüzü Şairleri DizisT Veni Vılda dostlarımz için hedîyeniz kitabevi'nde p ando ra K I TA t I VI B E Y O Ğ L U K İ T A B E V "Barre Türküsü" Nezval. picasso ıie Antlbestei954. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 5 4 Ülkesi Na/ı AımanyaM taı afından işgal edilince kitaplarının yayımlanması yasaklandı. Cîöçetmesiyolundaki one BUYUKPARMAKKAPI SOK NO 3 • BEYOĞLUISTANBUL 7EL (0212) 245 16 67 FAKS 245 42.28 MODEM 293 24 I 4