Katalog

YILLAR İÇİNDE KAFKA rüntülerin biçimleri deforme edilmiştir, ama içerik gerçek dünya ile tıpatıp aynıdır. Aynı tarzı rcsimde Picasso, müzikte Stravinski'de görürüz. Geçmişsanatbiçimlerininözümsenmesinden doğan yeni ve hiç kullanılmamış biçimler yaratmaya doğrıı coşkulu atılım duygusu Belki de Kafka'nın simgeleri yaşanan olayların içeriğine daha uygun biçimlerdir. Bu anlamda tüm alçakgönullülüğüne karşın, Kafka'nın doğadan da, tarihten de daha iyi birtasarımcı olduğu bile söylenebilir. Kafka'nın yapıtlarındaki bir başka önemli özellik, yazdıklarının özelliİde romanlarının birer açık yapıt olmalarıdır. Romanlanndaki her bölüm, bağımsız öyküler olarak da okunabilirler. Kafka eserini kapatmaz, yapıttaki bildiriyi okurun bulmasını ister, onların düş gücüne seslenir. Bir başka deyimle yapıtı okuyucuyla birlikte kurar. Kafka yaşarken tanınmış bir yazar değildi. Onun alışılmadık estetiğinin kavranması için ölümünün üzerinden yaklaşık 20 yıl geçmesi gerekecektir. Kafka ve yapıtlarının tanınmasında kuşkusuz, arkadaşı Max Brod'un büyük katkıları olmuştur. Ama bu katkılar için Kafka, Brod tarafından yanlış yorumlanmanın bedelini ödeyecektir. Brod, Kafka yı dinsel inançların savunucusu; Protestanların diyalektik tannbilimi, Kierkegaardağırlıklıbirvaroluşçu felsefe ve siyonist görüşlerin karışımı bir düşüncenin savunucusu olarak gösterir. Böylece Kafka yapıtlarının sanatsal islevi sınırlandırılmış, olur. Brod'un Kafkayapıtları üzerine düşen gölgesi uzun yıllar sürer. Daha sonra Kafka gündeme gelip de bağımsız araştırmalar yapılmaya başlanınca, Brod'un ağır ipoteği kalkar. Kafka, yapıtlarıylayazıntarihindekiyerinialır. Kafka'nın hâlâ günccl olmasının nedenleri üzerine çok değişik görüşler bildirisini sanatsal bir biçim içinde iletir. Bir sanatçının akıl ustalığı ve değeri, seçtiği içerik kadar belki de daha çok kurduğu estetik yapıda saklıdır. Bildiri bu yapıda içselleşmektedir. Kafka'yı ve yapıtlarındaki içeriği zamanın yıpratıcılığına karşı koruyan, işte bu güzel ve farklı olan biçimdir. Aksi takdirde, Kafka'yı yabancılaşma konusunu çok daha kapsamlı olarak anlatan, hatta daha da ileri giderek çözümler öneren füozoflarla kıyaslamak gerekirdi ki, bu da bir ozanla bir bilim adamını kıyaslamak kadar saçma olurdu. Kafka'nın yıllardır güncelliğini yitirmemiş oluşu, onun yaratma gücünde saklıdır. Bu büyük ozan, sembol ve mitlerle günümüz dünyasının bir benzerini yaratmıştır. Onun dünyasına girdiğimizde, devletin, ailenin, şirketlerin, resmi ve özel kuruluşların karşısında benliği ve istekleri gözardı edilen insanla karşılaşırız, her türlü olumsuzluğa karşın hâlâ bir çıkış yolu arayan, umuda bir inanç gibi sarılan insanla. Kafka, bu evrensel gerçekliğinin şiirini sunar bize. Onu ölümsüz kılan da budur. • 1) ]anouch, Kafka ile Konusmalar, Cem Yayınlın, Çeviren • KâmuranŞipal. DMılena 'ya Mektuplar. 1) Taşrada Düğün Hayrlıkları, Cem Yayınlan, Çeviren: KâmuranŞipal. 4) ]anoucb, Kafka ile Konusmalar, Cem Yayınlan, Çeviren KâmuranŞipal Bu yavnm hazırlanmastnda ayrtca Kafka'nın tüm eserlen , Max Brod'un "Kafka'da İnanç ve Umıttsuzltık" (Çeviren: Kâmuran Şıpal) başltklı makalesi, Elias Canettı'ntn "Öbür DavaKafka'nın Felice'ye Mektupları" (Çeviren: KâmuranŞipal), YeniDergi'nın 1965 Yılt 11. sayısı, RogerGraudy'nin "Picasso, SamtJobn Perse, Kafka" adlı kıtabı (Çeviren. Mehmet H. Doğan), Mtlan Kunderanın "Saptınlmış Vasıyetler't {Çeviren Özdemırlnce) kaynakolarak kultanılmıştır 1883: Kafka3 lemmuzda Almancakonuşan, Yahudi.tüccarbiraileninçocugu olarak Prag'dadünyaya gelir. Elli (1889), Valli (1890) ve Ottla (1892) adlannda üç kızkardeşi vardır. 18891893: Fleischmarkl semündeki ilkokulda okur. 18931901: Rudolf Illowy ve Oscar Pollak ile Alman Devlet Usesi'nde öğrenimine devam eder. 19011906: Prag'daki Alman Üniversitesi'nde 2 dönem Alman Düi ve Edebiyau okur, sonra hukuk eğitimi görmeye başlar. 1902: Taşra doktorluğu yapan dayısının yanında utildeyken Max Brod ile karşılaşır. Franz Brenaio onu" Louvre çevresi ile tanıştınr. 19041905: "Bir Savaşın Tasviri"ni kaleme alır OscarBaum, Max Brod ve Felix Weltsch ile düzen lı olarak buluşmaya başlar. 1906: Hukuk dokloru olur. Bir yıl avukaüık sıajı yapar. 1907: "Taşrada Düğün Hazırlıkları"nıyazmaya başlar. "Assicurazioni Generali" şirketindeişealınır. Aile Niklasstrasse'ye taşınır. 1908: "Iş Kazası Sigortası" şirketinde çalışmaya başlar. (Bu görevi Temmuz 1920'de emekli olana dek sürer.) "Hyperion" adlı dergide ilk kez sekiz düzyazısı yavımlanır. 1909: Max ve Otto Brod ile Rıva'da tatile gider dostlukları iyıce perçinlenir. 1910: Günlükyazmaya başlar. MuseviGeziciTiyatro Topluluğu ve Fama çevresi ile ilgüenir. 1911: Friedland ve Reichenberg'c iş seyahatleri yapar. Max Brod ile Italya göl luyılannda tatil yapar. Hastalamr.sanaloryıımayatar. MuseviGezici TiyatroTopluluğu ile ilişkilerisürer. JizchakLöwy ileıanışır. 1912: "Kayıp(Amerika)" adlj romanının taslaklarını yazar. Ağustosta tamamladığı "Gözlem" Uk kıtabı olarak çıkar. Felice Bauer ile karşılaşır; mekluplaşmaya başlar. Hüküm ve Değişim adlı öykülerini kaleme alır. Prag'da ilk kez edebiyat matinesindeHüküm'üokur. 1913: Felice Bauer'i Berlin'de Paskalya (aülinde ilk kez, mayıs ayında ikinci ke/. ziyaret eder. Troja'da bahçe işleri ile uğraşır." Aieşçi "yi yayımlar. 1914: relice Bauer ile nişanlanır. Temmtızda nışan bozulur. "Dava"yı yazmaya başlar. "Ceza Sömiirgesi" üzerineçalışır. "Kayıp"ınsonbölümünü tamamlar. 1915: Felice Bauer'leyenidengörüşmeye başlar. Maçaristan'a bir gezi yapar. Carl Sterheim, FontaneÖdülü'nü Kafka'ya sunar. "Değişim" yayımlanır. 1916: Hüküm yayımlanır. Münih'te ikinci edebiyat matinesinde "Ceza Sömürgesi"ni okur. "Taşra Doktoru"ve"Övküler"i kaleme alır. 1917: " Taşra Doktoru " ve "Öyküler" üzerine çalışmasını sürdürür. Felice Baııer'le ikinci kez nişanlanır. Verem hastalığı kesin olarak orıayaçıkar. Kızkardeşi Ottla'nın yanına gider. Felice Baııer'le nişanıyeniden bozulur. "Özdeyişler"iyazar. 1918: Yazı Prag'da geçirir.Julie Wohryzek ile tanışır. 1919: "Ceza Sömürgesi" yayımlanır. Julie Wohryzek ile nişanlanır. Babaya Mekıubu kaleme alır. 1920: Yapıtlannı Çekçeye çevirmek isteyen Milena lesenskâ ile tanışır ve mektuplaşmaya başlar. IulieWohr>'zekilenişanıbozar. "BirTaşraDoktorvı" yavımlanır. Birçoköykü kalemeaür(Poseidon, Geceler, YasalarSoruntı (Jzerine, Topaç). 1921:Maıliary'den Prag'ageçer. "İlk Acı"yı kaleme alır. 1922: Sağlığı nedeniyle emekliliğini isıer. "Şato", "Açiık Şampiyonu" ve "Bir Köpeğin Araştırmalan" üzerine çalışır. 1923: "Küçük Bir Kadın" ile "Yapı"yı yazar. 1924: "Şarkıcı Josephine"i yazar. Kierling'deki sanatoryuma yatar. Dora Diamant'la son günlerini mutlu geçirir. 3 haziran günü yaşama gözlerini yumar. 11 haziranda Prag'da toprağa verilir. Yazın, "AçükCambazı"adlıyapıııyayımlanır. • C U M H U R IY E T K İ T A P SAYI 254 Kafka hâlâ göncal ileri sürülmüştür. Ama başarısının gizini onun yaratım tarzında aramak gerekir. Kuşkusuz insanlıkhenüzyabancılaşmasorunsalını aşamamıştır. Hatta daha beter bir durum söz konusudur. Günümüz tüketim toplumlarında "meta fetişizminin" en parlak günlerini yaşadığı, konfor duygusunun insanın tinsel dünyasını öldürdüğü, bu yüzden de Kafka'nın yapıtlarının hâlâ güncel olduğu da söylenebilir. Bu görüş doğru olmakla birlikte eksiktir. Çünkii Kafka bir sanatçıdır. Onu yalnızca yapıtlarının içeriği ile değerlendirmek büyük bir yanlış olur. Kafka, TÜRKÇEDE KAFKA • "Hikayeler",Çev: Kâmuran Şipal, Cem Yayınevi. • "Milena'ya Mektuplar" Çeviren: Adalet Gmcoz, • "Bir Savaşın Tasviri", Çeviren: Kâmuran Şipal, Cem AtaçKitabevi,l%l. • "Değişim", Çeviren: Vedat Günyol, Ataç Kitabevi, Yayınevi. • "Taşrada Düğün Hazırlıkları", Çeviren: Kâmuran 1965. • "Mezar Bekçisi", Çeviren: Sevgi Sabuncu, Kovan Şipal, Cem Yayınevi. • "Değişim", Çeviren: Kâmuran Şipal, Cem Yayınevi. Kitabevi, 1966. • "Ottla'ya ve Ailesine Mektuplar", Çeviren: Kâmu• "Bir Köpeğin Araştırmaları", Çeviren: Mehmet Doran Şipal, Cem Yayınevi. ğan, Kovan Kitabevi, 1967 • "Kafka'da tnanç ve Mutsuzluk", Max Brod, Çevi• "Değişim", Çeviren: Arif Gelen, Varlık Yayınları, ren: Kâmuran Şipal. 1967. • "Öbür DavaKafka'nın Felice'ye Mektupları", Elias • "Amerika", Çeviren: Arif Gelen, Bilgi Yayınları, Canetti, Çeviren: KâmuranŞipal. 1970. 1972yılıı/d<ıt/ itibaretı Kafka'unı yapıtları Cem Ytiynıe Cem Yaytııevi, ötıümiizdeki aylarda şu kitaplart dayaytnı l/iytiüik: vi'nce yaynıldiımaya başladı. Cem Yayınevi Ktifkd'ı/ııı •"Günlükler (2 Cilt)", Franz Kafka, Çeviren: Kâmutüm yapıtlcirıııı yayımlamamn yam sınt, Kafka ıçitt yazılran Şipal. mış üst methtlcri(İeyayınlamayıprogramınaaldı. Yaynıe• "Kafka ile Söyleşiler", Gustav Janouch, Çeviren: vinhı şimdiyekadaryaytmladıgı kı/apuir: KâmuranŞipal. • "Şato", Çeviren: Kâmuran Şipal, Cem Yayınevi. • "Kafka Albümü", Çeviren: Kâmuran Şipal. • "Dava", Çeviren: Kâmuran Şipal, Cem Yayınevi. SAYF A 6 T