Katalog

İnci Aral: Gözkapaklarınnzdaki uykuyu kıran yazar Kapak konusunun devamı. ^, luklanan ve bütünü elden kaçırmadan, olay örgüsünü gevşctmeden diycccğini diyen bir yazı vc yazma disipliniylekarşılaşıyoruzonda. Öneçekmek istediğim ycrisc: Hayatımızın gittikçe omıırgasızlaştığı bir süreçte; "düş gücü" ve yüreklilik sıkıntısı çektiğimiz bir süreçtc: Sert konuların kapısını çalmaktan ve üzerineyürümek ten çckinmcycn bir yazarla yüzyüzc gcl mck, romanınn/. adına çok sevindirio birdurum. "Yeni YalanZamanlar"labiryolculu ğaçıktımvekimikavşaklardadurdum. zan egilimler taşıyan her türlü hareket ve düşünce sisteminin ülkemizin geleceği açısından son derecc tehlikeli ve karanlık sonuçlar doğurabileceğinden kaygılanıyorum. Öte yandan yirmibirinciyüzyılın ejiğinde dini, milliyetçi söylemleri mantığa, "küreselleşme, dünyayla biitünlesime"ye aykırı bulanlar için formüle edilmiş reçeteler de var. İçeriksiz, sığ algılamalar, bakışaçıları,yaş,ambiçimleri yeni ve çekici ambalajlar içnide bol miktarda piyasaya sürülüyor. Birçok insari, mutluluk, özgürlük, ö/.giınluk aldaunacalarıyla vc yüksclen değerler sloganlarıyla, düşünmemeye, kolaycılığa, bencilliğe, köşc dönmeye özendiriliyor. Sonuçta, yaygınlaşan, düzeysizlik, kimlıksizlik, bir örneklık, hiçleşme ve körleşme. tştc bugün, insanımız bu çıkmazın.bubunalınıın içinde yapacağınıbilemezdurumda. "Yeni Yalan Zamanlar'ı bu karmaşaya kayıtsız kalamadığım için yazdım. Çıkış noktam, öncelikle, 'yukselen' köktendincilikvedolayısıylaşeriatprojelerini şu ya da bu yolla dolaşıma koymuş onların yalancılıklanndan duyduğum kaygıtepkidir diyebilirim. Başlangıçta roman ımın asıl kahramanı Eda olarak diye düşünmiiştüm. Onu bir aşk öyküsü çerçevesinde anlatırken yetiştiği bağnaz, ikiyüzlü, gelecege kapılarını kapamış çevreyidesorgulayacaktım. Bunu yaptıgımı sanıyorum. Ne var ki roman bütiinüyle bu düşünce üstiine kurulu olmadı. Illc altıyedi aylık çalışm;unın sonunda Eda nın sevgilisi olan Nedim birdenbire öne çıktı, romanımı 'benyazıcı dan çaldı, evet elimden aldı ve hiç ummadığım yerlere götürdü. Kuşkusuz, iyı, çok iyi oldu. Değişik okumalara açık, çok boyutlu bir roman çıktı ortaya. "Yeni Yalan Zamanlar" beninı için yazar olarak, çok ilginç, çok heyecan verici bir serüvendi. Akıl ve duygu birlikteliğini yitirmiş; etik ve ahlak konularında büyük çöküntiiye uğramış ve üstelik kendini sorgulamaya şansı olmayan (örneğin: Çetin/ Metin) vebuşansı taşıyan (örneğin: Kerim/Nedim)bireyleri,adlarındanbaşlayarak parçalanmaya sokuyorsunuz. tlk romanınız "Olü Erkek Kuşlar"da da benzer bir kişi kurmacasıyla karşılaşmıştık. Ancak "Yeni Yalan Zamaıv lar"daki çok daha yakıcı bir yer. Metin, günümüzün genel geçer değerleri içinde bakıldığında romanın en bütün, tam kişisi. Temsil ettiği, acımasız, bencil, çıkarcı, tüm insani değerlere kayıtsız bir grubun tavır ve işlevini tutarlı biçimde üstlenmiş bir prototip. Üstelik romanda öylesine geıçeklik kazandı ki onu yazarken beni yazannı bile incittiği duygusuna kapıldım sık sık. Mctin'in, ( Nedim'in anlattıklarıyla büsbütün giC U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2 5 3 "Yeni Yalan Zamanlar" beş bölünı den oluşuyor. Engels'in Daktilosu, N< clim Diye Biri, Egemenlik Allahın, Meü ke Eda, Başka Bugün Yok. Lenin He> kelleri'nin Karadeniz Kıyılarımıza ka dar ulaşıp 'karaya vurduğu' bir süreçte romanınıza Engels'in daktilosu ile baş ladınız. Kurduğunuz, yarattığınız metnin ki bu görevi romanda Nedim'e veri yorsunuz lekııik yanını, alınlığıruhı 'Friedrich Engels' yazan Remington biı daktiloüstleniyor. Briyle bir daktilo var mı? Eğer olsa\ dı, Remington dcğil, Acller o'malıydı. Çiinkii Engels'in yaşadığı döncmdc, Rcmington'lar yalnı/ca lngili/.cc klavyeliydi. Engels Almanca yazdığına göre daktilosunun Adlerolmasıgercegedahauvgun. Tam da bu noktada gcrçeklik sorununa gcliyorıız. "Yeni Yalan Zamanlar" bizdepek olmayan, "Politofıction" (politik kurgu) roman grubu içindeclealınmalı bence. Romanımı. teknik ya da anlamsal olarak tanımlamaya. kişilerin ruhsal çözümlemelerine girmeye ve romanın izleklerinden biri olan toplumsal ve politik karmaşayı yorumlanıaya bu saptamadan yola çıkarak başlamak gerekebilirbelki. "Yeni Yalan Zamanlar'da anlatılanların gerçekliğine öncelikle bu çerçeve içinde inanmak durumundayız. Romanda, yaşanan ortam vc kişilerle ilgili inandırıa ayrıntılar, öykiiler, durumlar ve beiimlemeler var. Kahramanlar,anlatıcı,ya/ar Nedim'inbakışaçısından hareketle değcrlcndirilip yargılanıyor. Ama bütün bu algılamalar gerçeğc ne ölçüde yakın belli değil. Çiinkii roman kahramanlarının ilişkilerindeki odak kişi Nedim. Anlatananlatılan ilişkilvri, gerçeklik ya da 'ben' duygusu bölünmiiş, yarılmış olan Nedim tarafından yansıtılıyor. Şu var ki, Nedim'in bakışı, uyumlu, 'biitünben'i içinde olamayacağı biçimde gerçek ve çarpm da olabilir. Roman ki^ileri, onun kurm.ıca anlatı dünyasında, romanının gerçekligi içinde üretilmiş, kırılnıalarıı ugranıi!;, çogalS A YFA tılmış kişiler de olabilirler ama işte asıl bu yüzden yalan olduklan ölçüde gerçeklikkazanırlar.. Romandaki izlekler, bir yandan, kurgusal olarak birbirleriyle mantıksal bir baglantı içinde yol alırken öte yandan aralarında kopukluklar, uyuşmazlıklar varmış gibi görünür. Bütün bu karmaşık ama aksamayan yapıyı Engels'in daktilosunun üstlenmiş oldugunu söyleyenıeni. Daktilo bıırada simgesel bir anlam taşıyor. Romandaki son yirmi yılın, bir degişimin, Engeis ten, şeriata u/anan bir çizgide yaşanan gerçeğin ya da gerçeküstü dıırumun başlangıcını simgeliyor. Belki, Nedim için her anlamda yitirilmiş ve geri gelmeyccek bir dönemin öznesi. Bir başlangıç, bir çıkış noktası. Ama odaktiloyla yazılan metin kendi kendini türeterek ilerledikçe daktilo da simge boyutıından çıkıp gerçege dönüşüyor. "Yaıi Yalan Zamanlar", Radikal sağ bir partinin yönetimi ele almasıyla, (oplumun ve bireyin hayatında neleri başlatacağını ve çağdaş dünya için edinmiş hangi değerleri elimizden kaçıracağımızı imlemesi anlamında; veyaşadığımız "büyük uyku"yu ayaklandırmak anlamında çok şey söyleyebilen bir kitap. Böylebirçalışmaya sizi götüren "ne" oldu? Ya da, ro manın çıkış noktasını öğraıelim. Yaşadığımızson askeri darbeylebaşlayan, toplumu sistemli bir biçimde örgütsüz.apolitikhalegetirmcçabalarının sonucu olarak ve Lenin Hcykelleri'nin karaya vurduğu süreçtesolun iyiceçözülüşü ile birlikte çok daha somut biçimde ortaya çıkan şaşkınlık ve boşluğu, dayatmacı, tutucu, ilkel bir dini söylem doldurma çabasına girdi ve bunda oldukça da başanlı oldu. Bu başarı, çok partili dönemin gelmişgeçmiş büyük iktidarlarından ve halk çogunlugunun edilgenligi ile çaresi/lıgınden buyük destek aldı. Ben, 1980 sonrası yukselen örgütlü islamiideolojinintemclindebarındırdıgısamimıyetsizliğin.yobazlıgın.gizliaçıkterörün ve antidemokratik, çağdışı, faşi