Katalog

O K U R L A R A inaAral, 1977'de dergılerde yayımlamaya basladığı oykulennde dılı ve anlatımı kadar anlatttğt olaylarla da dıkkalı çektı Ardından da ılk öykii kıtabı "Ağda Zamam"mV)79'da yayımladı Bu küabıyla bır odülkazanan İncı Aral Î982ythnda "Uykmuzlar"ı ve "Kıran Resımlen "nı yayımladı "Kıran Kesımlerı" de bır ödül kazan dı rdı A ral'a Î986yılında yayımladığı wn oykü kıtabı "Sevgının Eşsız Kışı'ndan sonra rornana yöneldı înçı Aral îlk ronıanı "Ölü Erkek Kuşlar" ona 1992 Yunus Nadı Koman Ödülü'nü kazandırdı îkına ronıanı "Yenı Yalan Zamanlar" ı ıse geçen günlerde yayımlayan încı Aral'tn altı kıtabının toplam baskı sayısıyırmıye yaklaşmi) durumda İncı Aral, oyküve romanlannda kadının durumunu ırdelemeyı, bağımsızlık ve mullulug'unu arayı\ını anlatmayı surduruyor Bu hafta kapak konumuza aldığtmız incı Aral'la yapılmış bır söyleşıyeveAyla Kutlu'nun, încı Aral'ın son ronıanı "Yenı Yalan Zamanlar" uzenne bır değerlendırmestne yer vertdık sayfalarımızda Hepıntze bolkıtaph gü'nler1 TURHAN GÜNAY Unlü şaırimiz İlhan Berk'ın resimlerınden oluşan sergı2 Aralık 1994 tarıhındeMıllı Reasürans Sanat Galerısı'nde açıldı 31 Aralık 1994 tarıhine kadar sürecek serginin bir de katalogu yayımlandı. Aşağıda, Abıdın Dino'nun İlhan Berk'in resımlerı üstüne yazdığı ve kataloğun önsüzü olarak verılen yazısını sunuyoruz. ABİDİN DİNO {{han Berk'in Resimleri Üstüne Bir Çalışma bır ımge daha çıkıyor ortaya, ses bır olçude tumleşıyor harf kurgusu sıLnıyor ve bır ıdeog ram olarak algılanıyor, vanı re sımleşıyor (Çın yazısı omeğın de olduğu gıbı) Latın hartlerı ıle yazılmış "ışte " boztuğunde bıle, parmakla gosterme, ışa retleme nıtelığı yok mu> Se mantık alana gırmek ıstemıyo rum, dıyeceğım şu kı İlhan Berk'ın butun çabası ışaretle meye, gormeye, gostermeye adanmış Somut Dun salt şaır donuna gırmıştı, bu sefer res sam İlhan Berk dolaybiz ımge ler yaratıp ıkızleşıyor, ressam kesuıyor lşın başından başlayacak olursak, ılk buluşmamız 1939'da, pulu Babkesır'de damgalanmış bır zarftan çıkan şurlegerçekleştı Ikıncı Duluşmamız 1970'te, bır defterde gorduğum resım le J Ier sefer aynı sevınu duv dum Daha ılk sıırlerınde İlhan Berk, sankı Vuksek Kaldı rım'da kartpostallar edınmış de, onlan kendıne ozgu bır yontemleardardadızmış, surt mece, yapıştırmaca şıırler uret mıştı, ıkı goruntunun bıleşımı, bır kavram yaratıyordu, ya da ganpçıl bır duygu ve boylece kıvılcımlar saçılıyor ortalık utançsız lstanbul kokuyordu Bunu yaparken "şıırsellık ten", "ahenkten' koleradan kaçargıbı kaçacaktı İlhan Berk 1939 senesı İlhan Berk lstanbul a geldığınde guleç bır dıkey olarak Kamondo Han dakı atol yemın demırbaşları arasına karıştı Galata Kulesı çızgısınde en ust katta bulunan ışyerım, eşgu dunılu bır resım ve şıır uretme fabnkası olmustu çabucak lmecelı Enonemlısı Tuksanatısureldı olarak gerdeğe gınyordu kentle, lstanbul'la hal vetoluyordu Korkanm kı İlhan Berk'ın kaderı hele ressam olarak her duvarı ayrı bır renge boyanmış Ka mondo}lan'da' bağlandı" Orada tutuldu resım denen ınce hastalığa Bakın hele Kamondo Han Yazıcı Sokağı'ndadır (hangı yazıcı bellı değıl), ol sun, sırtınızı çevırın Galata Kulesı'ne, hafıf yo kuştan Alman nıektebının altından kalantor ya pıların arasından geçerek Evlenme Daıresf ne çı kın karşınıza tapınak gıbı Narmanlı Han çıka caktır D" Grubu ılk sergısını 1934'te sanıyo rum orada açtı Yıllargececek.BednRahnutez gâhını oradakuracak, kalıbını basacaktı Rastlan tımıbunlar? Yaufurukçu yazar ressam Ferıt Edgu, Fıkret Mualla'nın renk cumbuşlerını, Avnı Arbaş'ın sıs lı lstanbullularını, benım "Denız Kustu'ierımı, İlhan Berk'ın uryanlarını nerede sergılcyecektı' Narmanlı da değıl mP Boşuna mı seçtı o yerı' Alıye Berger gecelerı supurgelere bınıp, neden dunya guzelı cadıca resımler pzıyordu Narmanlı atolyesınde5 Neden Saıt Faık uyurgezer fırdola nıyordu Kule Dıbı'ndc, Narmanlı nın arka so kaklannda ? Asaf Halet Çelebı Yuksek Kaldırı nı fi'iı»' n ı ıı ıııı i'iMiıni"" ııııııııııııı^ıııııııııııııi'iıııııııııııınıımrj^""iti İlhan Berk'in sergisinin katalogu yayımlandı. H Imtlyaz sahlbl BerfnNadl BasanveYayan YeniCün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AS Cenel Yayın YOnetmenl Ortıan Erlnç Cenel Yayın Koordinatorü Hlkmet çetlnkaya Yazı Işleri MUdürterl Ibrahlm Yıldız, Dlnç Tayanç (Sorumlu) "•Yayın YOnetmenl Turhan Cünay c crafIk YOnetmen Dllek HkoruroReklam Rehaisıtman TAP L bul dasın Havada kaçan bututlann hışırtısı" (Istanbul, 1947) Aynı kıtapta "ışte"ler hıç eksık olmaz1 Bır de "GalıleDenızı"nebakalım 'Bellısevışnıevaktı Işte pentcreler kollarını açtı" (1958) Ya da "Turkıye Şarkısı"nı dınleyın "IştegunışığıALda^eteklennde En sonra sırabende (1958) lstersenız 'Aşıkane'y' okuyun ' tşteAdakalesokağındayımvebırden Bcnını ışte dunya kadar guzel ağzın artık" (1968) ' K UL' de, aradığım sozcuğu buldum ' O 7aman ışte senı bır guzel soyuyorum' Bu ışte lerı derleyerek ne mı demek ıstıyo runi'1 Şunu Bu sozcuğun, gorme, belırtmegucu taşı dığını anlatmakıstıyorum ^aır tepınıyor, seyredın, dıyor, bır oluş, bır akış ıçındc ınsanlar, gokler, kent ve dunya, gorme et rafında bağlanıyor "ışte'lı şıırler dızısı, gorsel bır şıı r kavranıı ıle karşı karşıyayız Mevlana'yı, Pıcasso'yu, Nâzım'ı da buyulemış tı r goz ve eorme, gosterme eylemı 195 l'tfe Vallaruıs'de, bana şoyle demıştı Is panyol ressamı "Bılıyormusunkı ınsan, topu to pu ıkı uç kez gorur omru boyunca Mevlâna çoktan onemını vurgulamıştı gorme nın "Gor, gorkısendeyalnızbugoruş.bubakışışe yarar " (MesnevıVIS 118 Izbudak) Şaır ve saırden fazla ressam olan Vıctor Hugo çızdığı o dehşet vena resımlerınden bırının altı na şunu yazmıştı "Varlık, goruş var olduğu ıçın mıvar?" Nâzım'ın Pans'te, Saınt Mıchel'de başlayıp yazdığı şıırı ansıyorum "bı/ını zanaatları duşunuyorum şuralığı, re sımcılığı çalgıcılığı/fılan duşunuyorum/veanlı yorunı kı/bır ulu ırmak akıyor ınsan elı ılk mağa raya dk bızonu çızdığınden bcrı" Ogun bugun, dıınyayı ve ımanları yansıtma ça bası hızlanıyor çoğalıyor, yenı alanlara vayılıyor Bır goz uvgarlığına gırıyoruz, ınıgclcrı hızla ço ğaltan bır çağa (Televızvon sınema vb ) Şıırdc oldumolası butun çabaımgede toplanmış bulu nuyor, sozcukle ımge yaratma tutkusu bır olçude resımleılgılıbıruğraşolmuş Amaturlerıkanştır mayalım, ne edebıyat resım, ne resım edebıyat 11 han Berk hıç kanştırmıyor ıkısını Şıırınde bıle ımgeyı bır çağrışım olarak almıyor, "gıbı "lerı yok ederek, dolaysi7 ımgeler verıvor Oyle de olsa sozcuk bır ımge ve bır ses, o ses harfe dokuluncc 263 cr şaırın bır "anahtar sozcuğu" var gı bımegelır İlhan Berk'ın "anahtar soz cuğu' "ışte" tlk kıtabının ılk sozcuğu kesınlıklebudur "Işte kurşun kubbeler şehrı Istan mın tepesınden, yıtık bır çocuk topu orneğı neden yusyuvarlak yuvarlanıyordu ta Karakoy bo 5 rekçısıne kadar Ya Cıhat Bu rak, neden kedılerlc bırlıktege celerı gıdıp, sırtını yavaştan ku leye surtuyordu uzun uzun, (bubırsır ) HcpsırastlantımPPekı.ola bılır, rastlantı olsun Ya Mev levı semahanesı neden Yuksek Kaldırım ın tepesıne tunemış »nmimr~"T*'ffır Şeyh Galıp boşuna mı o me kânda fırddaklaşıyor, soz pe rendelerı atıyordu Ne demıştı Şevh Galıp Hstânı (memesı) turunc ı bağ ıcennet 'Pıstânı (memesı) turunc ı bağ ı cennet Çeşmı o turunca mest ı hay ret' Yuksek Kaldırım'ın doru ğundayazmıştırbunupırımız Bre clberte sema çıkışı bır Yahudı dılberıne rastlayacaktı ergeç 1959'larda, kımı gun oylesı Yahudı ddberlerı ışıl ışıl tırmanıyordu lu yokuşu, dızle rımi7in bağı çozuluyor İlhan Berk'leolduğumuzyerdekala kalıyordukbırsure 1970'te İlhan Berk'ın ılk vefıstânforya"uryan lannı" gorunce Fevrat'tan çıkma Yahudı guzel lerıne rastlarcasına elım ayağım kesıldı, mest ı hayret' Ikı şevı karıştırmıyorum kâğıt ustu yapay pıstânla, burumcuk altı gerçek pıstân apayrı şey lerbesbellı Hanı safdd ressamlann denedığı gıbı sırça pıs tânlar resmetmıvor îlhan Berk Bılıyor kı resım bır taklıt sanatı değıl, çıplaklığın goruntusu de değıl, duygusu ıleılgılı Bunu anlamamışTcımı bon saray nakkaşı, Topkapı Sarayı'nda, kıtaplıkta saklı açık saçık resım ler çızmışlerama.yaptıklarısevışme ıle değıl çıft leşme ıle ılgılı Bır zamanlar İlhan Berk anlatmış ü.Diryerlerdeokumuş Nakkaj, bır ağagn karşısına geçmış, boya de "tıpkısını çızmış Oylesıne çızmış kı, resmı go ren kuşlar kâğıt ustu ağaca konmaya kalkışmış Derken oradan bır koylıı geçecek olmuş, ağaç resmıne bakmış sormuş "Bu n e 3 " Nakkaş çok kızmışbusoruya "Be adam, gozun kor mu, bunun bır ağaç oldu unu kuş beyınL kuşlar bıle anladı'" demış Bılge :oylu başını sallamış "Boşuna zahmet, o ağaç ZATEN VAR" karşdığını vermış, omuz sılkıp gıtmış Zaten varolanı çızmeye kalkışmıyor İlhan Berk "Şımdıvedek neden yoktu" dedırtecek bır gerçek katına enşmek ıstıyor Bır çalışma varsayı mı olarak dıyorum kı duvara astığı resımler, bır kez daha yalın bır oz dur, ressam, ışte'nın ışte sını yansıüyor sıze dupedu/ Son bır soz gozferınızı dort açın, yaman şeylergoreceksınız (1978) • Kalan / İlhan Berk / Yayınlayan Mıllı Reasu ransTA Ş S A Y F A 3 C U M H U R I Y E T K İ T Â P SA Yl