Katalog

Çeşmi Bülbülün tçindeki Cin/AntoniaS. Byatt/ Çeviren: Ptnar Kür/ Yapı Kredi Yayınlart/100 s. Bu yıl Istanbul Kitap Fuarı'nın konuklan arasında yer alan Ingiliz roman ve hikâye yazarı Antonia S. Byatt'ın son kitabı, ingiJtere'den önceTürkiye'de yayımlandı. Pınar Kür'ün çevirisiyle okurlara sunulan "Çeşmi Bülbülün Içindeki Cin" (The Djinn in the Nightingale's Eye), çağdaş bir masal. Günümüz İngiliz edebiyatının en ünlü ve başarılı romancılarından biri olan Byatt'ın eseri, tanıdık mekânlarda geçiyor: Topkapı Sarayı, Ayasofya, Kapalıçarşı, lzmir, Urla tskelesi, Efes, Anadolu Medeniyetleri Müzesi. Kahramanları arasında da yazarın burada tanıdığı üniversite çevresinden kişilcr var. Kitabın kahramanı, Gillian Perholt adında, yaşı ellinin üstünde bir anlatımbilimci. Perholt'un hayatı, masalları çözümleyip yorumlamakla geçiyor. Yılda iki kere de yabancı diyarlara uçarak, "birbirlerine öyküler hakkında öyküler anlatan" diğer anlatımbilimcilere katıhyor. Bu toplanttlardan birinde de Türkiye'ye geliyor Dr. Perholt. Kapalıçarşı'dan tozlu bir çeşmi bülbül alıyor, otelde camı suyun altına tutup ovalıyor ve çeşmi bülbülden devasa bir cin çıkıyor. A.S. Byatt, "çeşmi Bülbülün lçindeki Cin"de, hem zamana meydan okuyan bir cinin gücünü başıboş bırakan, hem de kendi gücünü keşfeden Gillian'ın hikâyesini anlatıyor. Kitabın kendisi ise, bir tür "Çeşitli kültürlerden masallar" elkitabı. Yazar, kahramanının ve diğer anlatımbilimcilerin naklettiği masallann ölümsüzlüğüne bir kez daha alkış tutuyor. "Çeşmi Bülbülün lçindeki Cin", dilin gücünc inanan bir yazardan, hayatla sanatın iç içeliğini kanıtlayan bir uzun masal. Seçilmiş Şiirler/ john Donne/ Çeviren: Bülenl R. Bozkurt/ Yapı Kredi Yayınlan/ 156 s. 16. yüzyılın sonu ile 17. yüzyılın başı arasında yaşayan John Donne, ingiliz şiirinde "metafizik şiir" adı verilen akımın en önemli adıydı. Bu akım içinde yer alan şairlerin şiirleri, dönemin genel şiir beğenisinin dışında oldukları için, yazıldıklaıı yıllarda yapay ve zorlama bulunmuş, ciddiye alınmamışlardı Bu yaklaşım 18. ve 19. yüzyıllarda da egemen oldu. metafizik şiir ve metafizik şairler, ancak 10. yüzyılda, özellikle de ünlü şair ve eleştirmen T.S. Eliot'un bıı şairlerde bütünlüklü ve uyumlu bir duyarlılık ve her çeşit durumu biı arada işleyebilme becerisi görmesinin etkisiyle önem kazandı. Günümüzde Metafizik Şiir, akıma mensup şairlerin içe döniik ve gerçekçi üslupları yanında, dönemin şiir geleneklerine meydan okuyan çaıpıcı imgeleriyle modern şiirin habercisi olarak kabulediliyor. Turkc.edeilk.lohn Donne C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 2 53 kitabı olan "Seçilmiş Şiirler"de, Bülent R. Bozkurt'un John Donne'ın bütün şiirleri içinden seçerek titizlikle Türkçeleştirdiği 83 şiir yer alıyor. Donne'ın en popüler şiiri olan ve ingiliz şiirinin klasiklerinden sayılan "Pire" de bu şiirler arasında. Kimi şiirlere eklenen açıklayıcı notlar, bu şiirlerin anlaşılmasını kolaylaştırıyor. Seçme Şiirler/ Louise Glück/ Çeviren: Güven Turan/ Yapı Kredi Yayınlan/104 s. 1 943 'te doğan Louise Glück, Columbia Üniversitesi'nden mezun olduğu 196O'lı yıllarda şiir yazmaya başladı. Önde gelen edebiyat dergilerinde yayımlanan ve özellikle Silvia Plath'ın etkisinde olduğu öne I sürülenilkşiiılerinden başlayarak Amerikan şiiri içinde kendine özgü bir yer edindi ve bu yeri gittikçe sağlamlaştırdı. Şimdiye kadar Louise Glück ten Türkçeye ancak dergi ve antoloji sayfalarında kalan birkaç şiir çevrilmişti. Glück'ün sonuncusu, 1992'de yayımlanan, altı kitabından Güven Turan'ın seçip çevirdiği şiirlerin yer aldığı bu kitapla Glück şiirine topluca bakmak kolaylaşıyor. "Seçme Şiirleı "de ayrıca, Güven Turan'ın Louise Glück şiirini ana hatlarıyla değerlendirdiği bir yazı da yer alıyor. Altın Meyveler/ NathalieSarraute/ Çeviren: Veyza 7Mİ»I/ Yapı Kredi Yaytnlarıl 104 s. Çağdaş Fransızyazınının yaşayan en büyük yazarlanndan NathalieSarraute'un ünlüyapıtı "Altın Meyveler", Feyza Zaim çevirisiyle yayımlandı. 1900 yılında Rusya'da doğan ve ileri yaşına karşınpırıltılı yaratıcılığıyla bugün geleneksel romana karşı çıkmış ve Fransız "yeni romanı"nın öncüsü ve başlıca temsilcilerinden biri olmuş bir yazar Sarraute. "Altın Mey\'eler" ise, eleştirmenler ve yazın tarihçilerinee Saı raute'un en önemli yapıtı sayılıyor. 1963 yılında yazın dünyasının en büyük ödülü "Prix International des Critiques" (Uluslararası Eleştirmenler Odülü) ile ödüllendirilen bu roman, birey, toplum, "sürü" duygusu gibi kavı amlar ve güçlülerle sıradan kişiler arasındaki trajikomik dengeleı üstünde kurulmuş gerçek bir yazı serüveni. Çağdaş, bir başyapıt. Gençlik Ayinleri/ZaferŞeııoaık/ Çeviren: Yüksel Özoğuz/ Yapı Kredi Yayınhml'80s. Almanya'da yaşayan ikinci kuşak Türkleı den genç bir şairin, Almanca yazan bir kültürelçimizin; bir kitabı ilk kezTürkçe'de. ZaferŞenocak'ın "(îençlik Ayinleıi" gösteıişsuliğin, süssü/.hiğün ve sadeliğin birer şiirsel eı dem olduğunu kanıtlayan şiirlerledolu. ZaferŞcnocak Berlin'deyaşıyor. Almanca altı şiir kitabı, iki de deneme kitabı mevcut. Türk edebiyatından çeviriler yapmış. Yunus Emre'den Seçilmiş Şiirleri kitaplaştırılmış. Çağdaş Türk kültürünün çeşitli boyutlarını Alman okuruna tanıtan, Türk bilim adamı ve yazarların denemelerinden oluşan bir kitabı var. Zafer Şenocak, ayrıca, Alman gazete ve radyolarından şiir, yazı, deneme ve yorumlanyla da yer alıyor. Melih Cevdet Bilge ve Duyarlı/ Vecihi Timuroğlu/ Prospero Yayınlan/ 216 s. Araştırmacıyazar Vecihi Timuroğlu, Melih Cevdet'i şöyle değerlendiriyor: Bizim yazınımız, evreni ve tarihi kavrayışta, toplumsal ve dayanmak istediği ekinsel gerçekler bakımından eksik ve başarısızdır. Evrensel insanın değerlerininiyansıtmak isteyen sanatçı, doğup geliştiğimiz çağdaşlaşamamış toplumun derme çatma düşünsel birikimi yadsıyarak evrensel insan bilincinin bahçelerinde boy vermelidir. Bu, bir bakıma, insan bilincinin ve duyarlılığının ucunda yer almaktır. Kuşkusuz, yazın, bilim değildir ve elbette yazınsal üretim bilgiye indirgenemez; ama sonuçta, yazın da bilginin tikel bir biçimidir. Bu açıdan, Breton'un Aşk Üzerine Bir Soruşturma adlı denemesinde söylediği gibi," Her gerçek edimin (fiilin, amelin) kökeninde, doğrudan, 'doğru'nun araştırılması vardır." Şiir, bu bakımdan, belki de bilgiden daha çok olanaklara sahiptir. Aklın sınırlı bilinenlerine karşı, evrensel gizi ortaya çıkarmaya susamış, bilinmeyenlerin ardında koşan şair, sınırsız aklı yeğleyebilir. Hiç olmazsa, sınırsız sezginin olanaklarını kullanabilir. Melih Cevdet, bu bakımdan "Somutu yazmıyorlar" diye çıkışanları anlayamaz. C»erçekten, "Somutu yazmalıdır" diye ortaya çıkanlar, gelrşmemişlerdir. B İkinci Doğuş Seçilmiş Şiirler/ Boris Pıislernak/ Çeviren: Azer Yaratı/ Adam Yayınlan/125 s. Yirminci yüzyıl Rus şiirinin büyük ustalarından biri olan Boris Pasternak (18901960) Azer Yaran'ın "ikinci Doğuş" adıyla hazırladığı bu kitabında değişik dönemlerdeki şiirleriyle karşımıza çıkıyor. Pasternak, hem şiirlerinde hem de düzyazı yapıtlarında hayatı bütün canlılığı vetitreşim zenginlığiyle yansıtabilecek bir dil yaratmayı amaçlıyordu. Bu nedenle onun sözlüğünde "hayat" ve "şiir" eşanlamlı kavramlaı dır. Yüzyıllardan beri şairler için esin kaynağı olan bahar yağmurları, kar fırtınaları, yaz sağnakları, kavuşmalarveayrdıklar Pasternak'ındatanıklık ettiği vaşantılardır. Ama o bunlar karşısında edilgin bir gözlemci değil, hayatın bu değişiklik (.•tkinliklenyle güçlenen ve bir yeniden doğuşıın S A Y F A 10