Katalog

Cjüner Demiray'ın bilinçli ve aydın bir öğretmen bakışıyla ve yıllar yılı bu görüşünden hiç ödün vermeden ortaya koyduğu dupduru şiirleri, onun dünyaya bakış açısının belgeleri niteliğinde. TANSU BELE ostancı/ perşembe toplantılarında tanıştık Güner Demiray'la. (iöz göze geldiğimiz ilk an, onun kesinliklc bir cumhurıyct öğretmeni olcluğunu diışündüm. Yanılmamışmı: Gerçekten de çoktan emekli olmuş çok dencyimli bir öğretmendi. Dahası, yüreği Atatürkdevrimlerininbilincivesevgisiyle çarpanbircğitimci... Bizi dost kılan, ilkin onun bu Atatürkçüvedemokratik toplumcu bakış açısı oldu. Ardından da, 'Yurduma Atatürk'e Şiirler' kitabındaki, Kemalizmin ışığıyla aydınlanan dizeleri. Bu kitabı okurken gördüm ki, Cîüner Demiray Atatürk'ü elbettc salt övgülemek amacıyla değil, ama sanki onun ilkelerini simgeselleştirmek ülküsüyle yola çıkmış. 'Elli Yıl' adlı şiirinden alıntıladığım şu dizeleri de bunu kanıtlamıyor rau?:" Atatürk ülküsünün/ Sonsuzaaçangülü..." Bunungibi.dile getirdiği başka tamlamalar da, bu simgesel tanıtımın göstergeleri: "Cumhuriyct yılları özgürlük dalı" (M.Kemal'in Dünyasından), 'Kuıtuluş Gülü" (M. Kemal'in dünyasından), "Ve O mavi bir sürgündü/ Şam eline varırken/ Damarlarında özgürlük/ Vatan vardı oınuzlartnda... Ve topıagı çetin kasıtgdldr biirüdü/ Bir kurtuluş, bir direnişti evrene dğan/ Ve uluslar ilk ke/ uyandı ışığa/ Cana geldi yeniden bozkırdaki çekirdek/ Mustala Kemal'in şafağında" (19051938 adlişiirden). (îüner Demiray'ın, Kemalist düşünceyi simgeselleşürdiği bu değişik tamlamaları, beni onun öbüı yapıtlarına götürdü. () zjman gördüm ve anladım ki, bu temiz diişüneeli ve incelikli şair, bir tür, kendine özgü bir betimlemeustası: Düşündürüciibenzetmelerinin (eski divan edebiydtı deyimiyle mazmunlaıı) ö/.gün, kişisel ya pısı, sanırım ki şiirinin en önemli payandası: "Cîünc^in danı boyu indigi saatler/ Suy\in atcşc varışı gıbi/ Sana akardım salkımsavak" (l)alın Ucund.ıki), "Derin zamanliiıdan bir nehır/ Sarkan birdünya akşam göklerinden/ Korktun mu" (Düşscl), "livren dev tezgâhımda/ Umik ilmik öı ülür" (Işcjnin I'ürküsüI lalk Çi(,vklcri adlı şiir kitabındaki şiirlerden). Oyle ki, ijiirlerini birer ipek kozası Güner Demiray'ın şiirleriya da... Bir aydın öğretmenin duyarlı şiip evreni inceligiyle örgülediği bu benzetmeleri aracıJığıyla şair, bakış açısının merceğini sürekli büyüterek, çoğaltarak bir evren sevgisine ulaşıyor: Yurt, mcmlckrt, toprak izlenimlerinden/ betimlemelerinden kalkarak toplum, yaşam ve dünya üstüne barışçıl, insancıl ve aydınlık (,'ikarsamalara varıyıır. Yurdunun dağlarını çi^eklerken, taşını, toprağını, güneşini, suyunu güzellerken, otopraktayaşayan/yaşamsavaşımı veren insanın mutluluğunu, ya da mutsuzlugunu ve acısını çizgilerken, gerçektc insana duyduğu sevgiyi renkliyor, ışıtıyor: "Dilbilmez çocuklar dogaya tutsak/ Boynubükük Mehmedin yüreği sevgi dolu/.../Yayla toprağından bir ülkü çıkıp gitti/ Yaşamak sundu insanca, betik verdi ellere/ Işıgı tutuyordu, büyü yarıda kaldı/ Korkusuz hırçın doğa çekip aldı kendine." (Çiçeği Burnunda Bir IşıkHalkÇiçekleri adlı şiir kitabından) Anadolu'nun bilgisizlik kurbanı.karayazgılıtoprağına damla damla düşen aydınlanma(cumhuriyet) gağının ışıklarını, öğretmenlerin ellerinde yücelen bilimbilgikültür meşalelerine bağlayan bu şiirler aynı zamanda insanlıgın kurtuluşunun ya da mutlulugunun da aydınlanmayla bağımlı olduğuna işaret ediyor. Uygarlığın ancak ve ancak bilimsel eğitim yolunda kazanılan bilinçli bir bilgilenmeyle gerçekleşebileceğini vurguluyor. lnsanlığınyine ancak böylelikle barışa kavuşabileceğini savunuyor. Güner Demiray'ın bilinçli ve aydın bir öğretmen bakışıyla ve yıllar yılı bu görüşünden hiç ödün vermeden orta B ya koyduğu dupduru şiirleri, onun dünyaya bakış açısının belgeleri: Sanırım ki altmışlı yıllardan bu yana uzanan uzun soluklu bir zaman yelpazesi içınde, hiç aksamadan sürekli günışığına çıkma olanağı bulmuş, okuruna ulaşmış... 'Yurduma Atatürk'e Şiirler', 'Halk Çiçekleri' bu yurt açısından çok çalkantılı uzun dönemde, onun yurt ve dünya, toplum ve insan üstüne dile getirdiği barışçıl, sevgi dolu duygu ve düşüncelerinin duyarlı örnekleri... Şairin yakın tarihlere doğru yayımlanmış şiir kitaplarında ise, (Sevda Gülleri, 1984, Güneş Atları1994) onun şiirine değişik boyutlar kattığını da bulmak artıkolası: Sevgisinin gücü nü insandan alıp dünyaya veren şair, aşka, yaşama, ölüme, varİıkyokluk sorununa eğilirken yine bilinçli uygaı tavrını korumakla birlikte artık daha bir 'filozofça' yaklaşımlar derlıyor... "Bir anı saklı durur/ Bir anı bende/ Bir yaban balı gibi damlar/ Yaz güneşinde (Saklı Anı", "Senınle olmak vardı şimdi/ Düşünmek bir bilge ağacın gölgesinde/Eleleveripdalmak/Ceylanmaviliklere (Mavi Yazdan Bir Sayfa)", " Yüreğime kök saldın/ Düşlerime kuruldun bir kez/ Yurdum gibisin sevgilim (SenI)" şiirlerinde insanın doğadaki onulmaz yalnızlığının sesini ve doğanın uzayıp giden suskunluğunu daha bir yakından ve yalın, somut, elle tutulur biçimiyle duyuruyor... Ama 'Ciüneş Atları'na gelince bu ses, öylesi bir olgunluğa ulaşıyor ki, şairin artık §iirinde bir yetkinlik dönemine vardığı vebirdoruknoktasına uldştığı, hemen göze çarpıyor: Betimlemderin, imgelere dönüştüğü bu güzel şiirler gerçekten okunmaya değer nitelikte: "...işte ölüm çiçekleri dört yanımda/ bir büyük yaratının tarihi/ usul usul sönüyor ovamda/şimdi girdiğim bir dipsiz kuyu/ el ayak çekilmiş, geçılmez kullardan/ aşkı yitırdim, umudum çengelını düşür.lü/ daha ne beklerim bu sevdadan...(Cîecenin Içinden)", "buz zamanlar yalıyor/ ürkek ve acılı saçlarımı...(Kış Kuşu)", "neye yarar sevgin/ halkı saran geceyi yırtmıyorsa (Neye Yarar Sevgin)", "bir doğa ışığısın sen şiir (Bir Doğa Işığısın Sen)", "akıp giden ve dönüşü olmayan bir ırmak Troya...ve halkın gök yüreğinde zeytın göverir (Troya'da Barış)", işte bu dizeler ve kitapta yer alan dahd niceleri, artık Cîüner Demiray'ın düşündürücü benzetmelerinin okuyucuyu ulaştırdığı çok özgün imge dünyasıyla buluşturup kaynaştırıyor... Şiir tutkunlarının, bu ınsan sevgısı ve dünya barışıyla aydınlanan şiirleri okumalan, kendileri için özellikle önemli bir kazanç olacağı kdnısındayım. • Güneş Atları / M. Güner Devıiray / Saın Yıiyıııları 163 s. Sonsuz Yaşamak / M. Güner Der/ıtra\ /Sanı Yayıııları / 80 s. C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 2B3 SAYFA 14