Katalog

U lkemizde yayımlanan şiir kitapları, sayısal olarak hep öykü ve romanın önünde gitti. Bu sayısal çokluğa karşın bu konudaki tanıtmalann yetersiz olduğu söylenebilir. Haydar Ergülen arkadaşımız bundan böyle okuduğu şiir kitaplarını tanıtmaya çalışacak bizlere. Ergülen, yazısına "İtina İle ŞiirOkunur" adınivermişti, ama biz , kitaplar arasında dolaşacağınızı düşünerek başlığı değiştirdik. HAYDAR ERGÜLEN w tina ile okuduğum şiir kitaplarını, I Cumhuriyet Kitap'ta zaman zaI man tanıtmak istiyorum. Bu kitapların çoğunluğunu yıl içinde ya da yeni çıkan kitaplar oluştururken, okumaktan yazmaya sıra gelmediği için, geciken kitaplara da bu vesileyle değinmişolacağım.Umarım.bugecikmebileonların 'ycni' kalmasınıengellemez. I leın zaten iyi şiir her zaman yeni şiir değil midir? Oyleyse sözünü edebildiğim ya da edemediğim bütün şiir kitaplannın 'iyi' kalmasını dilemek en iyisi1 ları arasında... şiirler beklemenin hakkımız olduğunu düşünüyorum. Bir de siz benim bunca 'keder'lendiğime bakmayın, ben pek 'içli'yimdir, öyle olur olmaz gözyaşı dökmesem de, pek çabuk etkilenirim. Birhan Keskin'in şiirlerini ise yaşlı gbzlerle okumadım, ki beğendiğim gözlerimden anlaşılsın diye! kitaplannın sayısı fazla değil, zor bir iş olsa gerek. iyi örnekleri arasında Hilmi Yavuz'un kitaplannın yer aldığı bu türün başarılı örnekleri arasına Roni Margulies de bu kitabıyla katılıyor. Türk şiirine 'konulu', 'narrative' şiir anlayışıyla katkıda bulunacağına inandığımız şair Roni Margulies'in kitabını, • şiiri başka bir ucundan yakalamak isteyenleretavsiyeederim. tpek'A, Metin Cengiz'in Bir Tufan Sonrası (1988), Büyiik Sevişme (1989) ve Zehirinde Açan Zambak'tan sonra dördüncü şiir kitabı. Metin Cengiz şiirin yanı sıra şiiri kuramıyla ilgili yazılar yazıyor, Fransızcadan şiir çevirileri de yapıyor. Metin Cengiz için 'sözcükleri çok seviyor' desem, haklı olarak 'şair, elbette sevecek' dersiniz. Oyle demeyin, kimi şair 'dil'i sever, kimi şair 'sözcük'leri, kimi şair de'dize'yi. (Dilintamamınıdil mülkünün sultanı gibi seven şaire ise îlhan Berk derler!) Metin Cengiz, sözcükleri seven şairlerden. llem bugünün, hem de geleceğin sözcüklerini pek seviyor, bu sevgidense ortaya eski ve yeni şiirimizin söyleyişlerinin güzel bir bireşimi çıkıyor: "Mahşer bir makam " diyor, "Sonbaharda tek renk sara" diyor, "Sevgilim saçların küfür/çarşı pazar ahengine" diyor, "Metin Cengiz sağır bir geçmiştir bu/ orda uğuldar, inler durur kör bir kuyu" diyor, "Okurdu:/ girme oğlum yanarsın/ şarkılara kapalı kapılardan içeri" di yor. Şairin arayışı bitmez, buldum diyene de ınanmayın, şair sözüdür, hepimiz arıyoruz, ne bulacağımızı bilemesek de! Hadi şu moda deyişle söyleyeyim, hepimiz 'simurg'un peşindeyiz, bulamayacağımızı bile bile. Şiir çalışkanı bir şair olarak Metin Cengiz de güzel arayışını tpek'A ile sürdürüyor. 'Unutmak, bağışlamaktır' da diyorlar ya, ben de 'yazmak, bağışlanmaktır' diyerek unutmgdıgımı göstermek istiyorum. Hasan Oztoprak'ın ilk kitabı O Hayalle Kal 1991 sonunda yayımlanmıştı. Sanırım hepimizin fark ettiği gibi adı pek uzun olan Sanırım Hiçbirimizin Farkedemediği Bir SarsıntıOldu ise 1993 sonunda yayımlandı. Kitap 'Semt Şiirleri'yle açılıyor ve Balat semtinde geçen bu şiirîe, tstanbul güzel bir şiir daha kazanıyor: "Karşı koymayı öğretir her semt kendi çocuklarına", doğrudur, fakat şiire karşı germeyi semtlerin topu bir araya gelse öğretemez! (Ben de Balat ağzıyla mı konuşmayabaşladımne?) Kitabın son bölümünde daha çok düzyazı şiirler yer alıyor. 'Olüm' ve 'intihar' gibi birbirinden 'farklı' temalarla örülü bu şi irlerden "Vahşidir Manevi Hayat"ta şair, "Konuşmanın efendisi olmak, bedenini korumaktır ormanlardan" derken, bir başka şiirinde "îçimde Türkçe bir ciimbüş/ ve çekip gitmek arzusu" dizeleriyle 'çare'ye ulaşıyoı. 'Çare aşktır' diyorsa da, aşk şiirlerini galiba bir başka kitaba saklıyor. Belki aşkındaçaresişiirdedir, kimbilir? Hasan Oztoprak, Hürriyet Gösteri'nin Ağustos '94 sayısında yayımlanan "Hayatımızın Içyüzü" şiirinde de, "Aşık olan herkes yoksun olmayı göze alsın!.." diyerek, aşkın şiirle olan yakınlığını da açıklamış oluyor. Hasan Oztoprak'ın şiirinde, Birhan Keskin'deki kederli akışın tam tersine yeı leşik bir acı var. Acının doğasından ötürüde,sözcükJeri'sert'.(Şiirdekibu sertliğin iyi örneklerinden birini hatırlıyorum, çok uzun yıllardır şiir yayımlamayan K.Celâl Gözütok. Nerdesin?) Eğer anlatabilirsem şöyle: Sert, fakat bir daha da kırılmayacak gibi kırılgan! Sanırım Hasan Oztoprak bu yoğunluğu daha da arttıracak ve sanırım, aslalıepimizin değil, ama şairlerin mutlaka fark edeceği şiirleriyle günümüz şiiri ndekiyerinialacak." • Bakarsın Üzgün Dönerim, Birhan Ki"ikm,V.ra,Şubatl9tM • Mağrur Olma Padişahım, Roni Mareuhes, YKY, BylülllJ94 • Ipek' A, Metin Cengiz, Broy, Ekım 1993 •Sanırım Hiçbirimizin Farkedemediği Bir Sarsıntı Oldu, Hasan Oztoprak, Armorn, Eylül 1993 SAYFA 9 Hasan Oztoprak: Sanrim rBçtolrimizin Farkedatnedtği WpSar«ntıOWu Daha daeüzeli, arayışın bulmak olmadığını iyi biliyor. Hem arayış güzel olduktan sonra, bulmak o kadar da önemligelmiyor! Mefln Cenglz: Ipek'A Bakarsın Uzgiin Dönerim, Birhan Keskin'in 1991 'de yayımlanan Delilirikler'den sonra ikincı kitabı. Her iki kitapta da kederli bir söyleyiş hüküm sürüyor. Bunu, şairin arka kapaktaki fotoğrafına bakmadan bile söylemek mümkün. Hem kitaptaki ithaf da beni doğrulayacaktır: "Sonsuza dek yitiıdiklerimiz için". Birhan Keskin'in söyleyişindeki kederi asla yumuşatmayan, ama akılcı kılan bir dili var. Sonunda içinizdemüthiş bir tortu.kekreden öte bir acılık bıraksa da, şiirleri okurkcn o kederle birlikte akıp duruyorsunuz. Ben de aktım ve durdum, durdum ve baktım en çok hangi şiirlerle sürüklendiğime: Kışın banayaptıkları, Sahra ve serap, Yaz fotoğrafları, fakat en çok Bir mevsim yok anne gibi şiirlerini sevdim, kitabın çoğunu da sevmişoldum böylece. Birhan Keskin, "Iı mak bitti/ devrildi dağ/ büyüdüm" dese de, bu durmadan çocuk, bu her şeyi 'anne'de arayan çocuk, bunca kederi şiir için mi biriktirmiş demekten kendimiaiamadım. Bir dahaki kitabında Birhan Keskin'den daha güleryüzlü şiirler beklemiyoruz elbette, () belki de 'surat asmak hakkımız' diye düşünüyor olabilir. Ben de Birhan Keskin'den, yine kederli, ama daha rafine C U M H UR İ Y E T KİTAP SAYI 252 Blrhan Keskin: Bakarsm Üzgün Dönerim Daha önce Her Rınd Bilir (1991) ve Gün Ortasında (1992) adlı kıtaplarıyla tanıdığımız Roni Margulies'in yeni kıtabı, Mağrur Olma Padişahım, Margulies, Orhan Koçak'ın öneeki yıl Hürriyet Gösteri'de yayımladığı bir yazısında vurguladığı gibi, günümüz Türk şiirinde yalınlığıyla ön plana çıkıyor. Meramını anlatmak için metaforİara, imgelere fazla yüz vermiyor. 'Fazla' kelimesi bile fazla, neredeysedüzyazıdaki gibi 'cümle'ler, hatta 'paragraf'Iardan oluşan şiirlerinde ustalıkla duyumsattığı, dokusu şık bir şiiri sabırla öıüyor. Tıpkı Gün Ortası kitabına da aldığı uzun şiiri "Polonya'ya Mektuplar"da olduğu gibi. "Silindir gibi geçti tarih üzerimizden/ Doğru, bir bir kayıtlardan silindik/ Ama tarih, bir yandan, başımıza gelirken/ bir yandanbizlertarihi değiştirdik." dizeleriyle bitcn Mağrur Olma Padişahım, 'tttihatçı' şiirleri. Iinver Paşa'dan Prens Sabahattin'e, Emanuel Karasu Efendi'den Ali Fuat Paşa'ya kadar bir Ittihat ve Terakki resmi geçidi. Bizde tekbirtema, konuuzerineyazılmışşiir RonlMar Mağpur Ofcna Padişaium "Mağrur Olma Padişahım" kltabında kulianılan fotoğraflardan bin.