Katalog

Bir anılar demeti ki " R ı f a t Ilgaz'lı Yıllar", Rıfat Ilgaz'ın kendisi gibi, halkın içinden çıkmış bir öğretmenin, Mehmet Saydur'un kaleminden, Ilgaz'ın son yıllarının güncesi gibi. M.EMIN DEGER alın ve özgün. O kadar da gerçekçi ve içten. Bir yazın ustasının son yıllannı belgelerken, geçmişine ışık tutan, O'nun güvendiği ve tanığın tutanakları. Yok, salt tutanak değil, her anıyı, o günden geçmişe ve geçmişten geleceğe taşırken güncelleştiren bir çalişma. Bir anılar demeti mi? Ilayır yalniz anı değil, bir büyük ustanın, sanat anlayışının, insan ve toplum sevgisinin, halkın sözcüsü olduğunun belgeseli. Hababam Sınıfı'nın kamuoyuna ilk kcz çıkan belgesel öyküsii. Iivet, Rıfat Ilgaz'lı Yıllar'dan, Rıfat Ilgaz'ın kendisi gibi, halkın içinden çıkmış bir öğretmenin kaleminden son yıllarının güncesinden sözediyorum. Mehmet Saydur'un, gerçekten özgün biçemiyle hazırladığı buyapıt, yalnız yazınımızın koca çınarının son yıllannı değil, bir kentin, "çok severim" dediği Kastamonu'nun bir dönem eğitim ve kültür yapısından sosyal yapısına; insanı ve dilinden, törelerine değin örnekler veren bir çalışma. Bu bilgi ve belgeler Saydur'un ustasıyla yaptığı söyleşilere serpiştirilmiş. Amatörce, ama içten geldiği gibi yapılan söyleşiler, Saydur'un iyi bir araştırıcı ve izleyici olduğunun da kanıtı. Rıfat llgaz değil mi ki "Benim kişiliğim Kastamonu'da oluştu" diyor. O'nu o çevreden çıkarak tanımak ve tanıtmak en doğru yöntem değil midir?.. Iştebu zor iş başarılmış bu çalışmada. Arkadaşı llhan Selçuk'u Kastamonu'ya götürür. Böyle iinlü bir tanığa kentini ve hemşerilerini tanıtııken büyük birtat alacak, övünecektiı hemşerileriyle.. Ilhan Selçuk gibi bir yazarı dahemşerilerinetanıtmak, kentini Selçuk'a göstermek O'nu çok mutlu etmiştir. Ustanın o mutluluğu Saydur'a anlatırkenki coşkulu sevincini okuyalım: "Kastamonu'da Zafer anıtını gezerken Ilhan Selçuk ve Rahmi Saltuk'un dikkatleı ini çeken bir olay şuydu. Saklırıya uğıamayan bir kentimiz S A Y F A Mehmet Saydur'dan "Rıfat îlgaz'h Yıllar". olarak en çok şehit veren illerden biriydi, coşkulandık, Ilhan Selçuk da coşku içindeydi... Hatta dönerken, llhancığım şöyle diyordu: Kastamonu'da tstiklâl Savaşı'nın coşkusunu yaşadık! Bunu başka bir ilde yaşayamazdık. Bize çok şey verdiler' Bu her şeyden önce Kastamonulu olarak benim mutluluğumdur." Bir anılar demeti, öğreticiveyıllardır her parçası sabırla derlenmiş bir çaJışma. Rıfat llgaz ilk şiirini ne zaman yayımlamış? Mizah yeteneği nasıl ve ne za lardan biridir. Rıfat llgaz, Nihat Dicle'yeverdiği Kel Mahmut rolünden dolayı huzursuzdur. Bu mektubu ahncayadek. Acaba hocası nasıl karşılamıştır? Üzülür mü, düşüncesini bu mektup silip atmıştır. Bu mektubun yazılmasından iki yıl sonra ve Saydur'un çabalarıyla iki öğretmen ya da öğretmen ve öğrenci görüşürler. Rıfat usta "ben utandığım vekorktuğumiçin" diyebaşlarsöze, ama Nihat Dicle, sözü alır ve "estağfurullah.." yanıtını verir. Hoca öy lar, kimlere değer bilemem. Ama, bu sözler elbet bir hayıflanma değildir. Eğer isteseydi kalemini sermayenin emrine verir, zengin olurdu. Ama elbet Rıfat Dgaz olmazdı o zaman. Hep halkından yana, halkının yanında olmayı yeğlemiş. Hiçbir zaman öykünmemiş, alçakgönüllü, bir büyük usta, bir ozan. Yol gösterici, öğretici ve güvenilir bir dost. Hep öğretici olmuş, ama içinde insan sevgisi olan bir öğretici. Bu yapıtta O'nun da emeğini göreceksiniz. Rifaz Ilgaz'lı Yıllar'ın yazarı da bizden. Bir köy çocuğu. Köylü olmaktan övünç duyan bir genç değer. Ük yazdarını Kastamonu gazetesinde yayımlamış. Rıfat llgaz okulunda eğitimini tamamlamış bir öğretmen. O nedenle dili ve biçemi yalın ve özgün. Tümcele • ri "ayna gibi." Yapıtına "Kastamonu'nun bir dağ köyünde doğmuş, kü Y man anlaşılmış? Hababam Sınıfı nasıl doğmuş? Bunları bilmek ve ustanın son günlerini mi öğrenmek istiyorsunuz. Kel Mahmut, hani Hababam Sınıfı'nın Kel Mahmut'u kimdir, eseri TV'de izleyince neler duyumsamış? Tepkisi ne olmuş? Saydur'un bu özgün yapıtından öğrenebüirsiniz. IstersenizokuyalımKelMahmut'un duygularını, Nihat Dide'nin kaleminden: "Bu mektubu yazmaktaki birinci sebep, geçen akşam TV'dc çok kıymedieseriniz olan Hababam Sınıfı filmini seyretmek olmuştur. Daha önce tüm akrabalarım ve blok komşularım dabu filmi seyretmişlerdi. Bana verdiğiniz Kel Mahmut rolünden dolayı size minnettarlığımı, takdirlerimi, gurur ve iftihar duygularımı iletmektir amacım..." Bu satırlar, bir öğı encinın, tam 55 yıl sonra, hocasından alacağı yıldızlı not lesinemutludurki... Rıfat llgaz Kastamonu'yu çok sever. Nedenini O'ndan dinleyelim: "Ben il olarak Kastamonu'da doğdum ve Kastamonu'da okudum... Türkçe'yi Kastamonu'da öğrendim. Sözcük.deyim zenginliği ve ses uyumu bakımından Kastamonu çok zengin bir yerdir. Bugün kaba maba diye alay etmcye kalkıyorlar. Markopaşa'daki yazıları yazarken esin kaynağım hep Kastamonu oldu. Halkımın dili yani.." Kastamonu Belediyesi.adını.öğrenciyken oturduğu evin bulunduğu sokağa verdiği gün: "Şöyle kasılalım biraz" diye başladı söze, "artık bir sokak sahibi olarak... Bir dikili çöpiim yok... Evim, koyiim yok ama, artık bir sokağım var. Mülkiyet duygusu giizel şeymiş!" Bir mizah ustasının dilinden dökülen bu sözler, ünü ulusal sınırların dışına taşmış bir yazın adamının attığı taş çük yaşta koyun güderek, öküz öniinde yürüyerek üretime katılmıştım." diye başlıyor. O köye ustasıyla gittiği gün, köyünü anlatırken, "llgaz Dağları karşımızda ayna gibi" diyor. Ayna gibi kentimin de bir deyimidir. Açık apaçık, parlak demek. Köyden çıkan ve köyünden, halkından İcopmadan, çağdaş düşünceye açılan bir genç, Saydur. Rjfat Ilgaz'ın bürciik* hemşerisini, bize kazandırdığı bu yapıtı nedeniyle yürekten kutluyorum. Inanıyorum ki, O, bu özgün biçemi, özümleyici diyalektik mantığıyla bizlere daha zengin yapıtlar kazandıracaktır. Rıfat Ugaz'lı Yıllar yalnız okunacak değil, her zaman başvurulacak bir Rıfat llgaz belgeseli olmuş. Elden bırakılamayacak bir başvuru yapıtı. • * Burcük, ycrcl âgızd< biricik dcmclc. Rıfat Ilgaz'lı Yılar / Mehmet Saydur I Çınar Yayınları / C U M H U R IYET K İ T A P SAYI 2 5 2