Katalog

Hugo von Hofmannsthal/ Şiirler/ Çeviren: Leylâ Serdaroglu sersemi vercine If yun, deneme yazarı ve şair I lugovon 1 lofmannstal, Şubatl874,'deViyana'da doğdu, 15'1'emmuz 1929'da Viyana yakınlarındaki Rodaun'daöldü. Lirik şiirleri ve oyunlarının yanı sıra, Richard Strauss'un operalarına yazdığı librettolarla cla uluslararası ün kazanmıştır. Bir banka müdüt ünün tek çocuğuydu. Viyana'da hukuk öğrenimigördü.Onaltıyaşındayken Loristakmaadıylayayımladığıilk şiirleri, düşsel nitelikleri ve büyülü çağrışımlaryaratandilleriylegenişilgi topladı. Ancak olgun bir şairin elinden çıkabilecek büyük bir biçimsel ustalık ürünü bu şiirleri, onun yaşında bir gencin yazmış olması çoğukişiyeinanılmazgörünmüştü. Hofmannsthal zorunlu askerlik hizmetindensonraakademikkariyer yapmak amacıyla Roman dilleri okudu. 1901'deevlendiveserbest yazar olarak çaliijrnaya başladı. O Hazırlayan: Cevat Çapan 189199aıasında,Maurice Maeterlinck'indurgunyapılıoyunları, Robert Brovvning'in dramatik monologları ve Alfred de Musset'nin "proverbesdramatiques"inin (atasözünedayanankısagüldürü) etkisiylekısamanzumoyunlaryazdı. Şiirleri kadar başarılı olan bu kısa oyunlar, görünüş ve gerçeklik, geçicilik ve zamanın sınırlannı aşma, insan kişiliğindeki süreklilik ve değişimgibi, Hofmannsthal'in sonraki yapıtlarında da sık sık ortaya çıkantemalarailişkin lirik düşünceler içeriyordu. Ama20.yüzyılbaşlannda Hofmannsthal "Ein Brief" (1902;Bir Mektup) adlı denemesinde, katışıksız şiirsel biçimlere karşı çıktı. Bu deneme, yalnızca onun kişisel açmazının bir ifadesi değil, aynı zamanda 19.yüzyıl sonundaki estetik simgeciligin içinde buiunduğu açmazın da gözler önüne serilmesiydi. Bu geçiş ve arayış sırasında Hoffmannsthal, Elizabethdönemi tiyatrosuyla klasik tragedya biçimlerinden yararlanarak deneysel çalışmalaryaptı. Viyana lehçesiyle YUZUN yazdığı ve konuları çağdaş Avusturya toplumundageçenkomedilerinde ahlaksal sorunları ele aldı ve Gerçekçilikle üstü kapalı bir Simgeciliğiiçiçekullandı. Avrupa uygarlığının I. DünyaSavaşı'ndan sonrayaşadığıbunalımveçözülmeyle ilgili düşüncelerini Der Turm (1925; Kule) adlı siyasal oyununda ve Batı kültürünün geleceği konusunda kehanetler içeren çeşitli denemelerinde dile getirdi. Hofmannsthal, Habsburg hanedanının çöküşü karşısında, bir yandan Avusturyalılığa aaha sıkı sarüırken bir yandan da Avrupa geleneğinebağlanmıştı. Gittikçe gelişen sanat anlayışı içinde, ilk yapıtlarındaki inceliği ve aşkın güzellik duygusunu korumakla birlikte,20. yüzyılaayakuyduramadı. Çeşitli yazılanTürkçede"Seçme Yazılar"(1950)adıaltında yayımlanmıştır." Doluyduyüzün düşlerle Ben sustum ve suskun bir titreyişle baktım sana. Nasıldabirdençanlandı! Geçmiş Gecelerde kendimi tümüyle bir kez verdiğim. Aya ve o sevgili yadiye, boş eteklerde birbirinden uzak cılız ağaçların oldugu ve araları nda alçak kuçük sis bulutlarının dolaştığı. Ve sessizlikten gelen o hep serin ve hep yabancı gümüş beyazı suları ırmağın akıttığı nasıl da canlandı birden! Nasıl da canlandı birden! Çünkü bütün bunlara ve onların o verimsiz güzelliğine büyük özlemle verdim kendimi tıpkı şimdi senin saçına bakarkenki gibi ve gözkapaklarının arasında bu pınltı! KÜÇÜK BÎR ÇOCUĞA DİZELER Senin gül renkli ayakların büyüyor Aramak için günes ülkelerini; Güneş ülkeleri açılc! Orada suskun afiac tepelerinde Asılıkalmışasırlarınhavası, Tükenmez denizler Hâlâ.hâlâ orada. Ebedîormanın kenarında Istiyor musun tahta çanaktaki Sütükertenkeleilepaylaşmak? Olacak bu neşeli bir yemek Neredeyseyıldızlariçinedüşecek! J SAYFA 16 CUMHURİYET KİTAP SAYI 252